Урианхай аймаг

[XolbooS]

XUMUUS GEJ BGAA BHAA

[hicheel]

neere tiim um shig baina, haha yag oiroltsoo sonsogdoj baishu.

hunnu, gedeg chini odoo hun gesen ug baihaa.

[DCmassive]

Uraa, Uraa, Uraa!

[CYY 3APHA]

Uriankhan tumenii "Uria" TBB, "Zelme, Subeedei" San-gaas daraah medegdliig gargaj baina!

Uriankhaichuud Bid 400-500 ond baij l baisan Mongol tuurgatanii yazguuriin yastan bilee!. Bid baisaar ch irsen, baisaaar l baina. Bid hediigeer "hogshin" yastan bolovch bid denduu huchirheg bilee! Bid baildaanii mashinuud bilee! Bid ulam huchirhegjine, bid Bayan-Ulgii aimgaa Kazakuudaas butsaaj avch oorsdiin aimagtai bolon butsaj huchirhegjine. Iimees Uriankhai hun bur uudluhud sanaj sereh gedgiig sanaj chas hiisen baij hemeene, bid oorsdiin olgoo nutag Bayan-Ulgiigoo butsaaj avch amar saihandaa jargana. Mun Shinjaanii nutagt bui Uriankhaichuudaa ch omgoolj hamgaalah bolno, tedniig hyatadjuulj ogt bolohgui. Tuva Uriankhai nariig ch Ikh Mongoliin ger buld butsaan avch irj butsaan Mongoljuulna.

Uraa, Uraa, Uraa!

Ai medkuu. Butsaan Mongoljuulah ch gej dee.Ter Tuva ah duu nar chin bolohoor Mongoliin Urianhaichuudiig uvug deedsiinhee hel soyoliig martaad Mongoljchihson Tuva Turkuud gej yaritsgaadag yum shig baina lee shd. Yer n tegeed Tuvagiin uriankai,ertnii Mongol Uriankhan aimag 2 yag tag shuud holbootoi gej hen ch notloogui dee. Yakutuud hurtel uursdiiguu Urankai gedeg yum baina lee.

[XolbooS]

урианхай гэдэгийн нотлох хэрэггүй ээ үүнийг хэл соёл нотлох биз би нэгдэх зүйл гарвал дуртай зөвшөөрнө. урианхай чинь ерөн бол тустай байсан улс. хэд хэдэн урианхай аймаг байгаа. дотроо маш олон хуваагдсан шүүдээ.

[gray wolf]

1 "Би Малиг баяудын хvн.
Маалиг гэдэг нэртэй Баяд овгийн хүн гээч.Орчуулна гэж зүгээр л халтуурдсийн байнадөө.

Баяд гэж бодвол олон овог байсан байх. Бүр Хүн гүрний үеийн баяд овог бас бий.

[gray wolf]

Одоогийн урианхай нарыг зарим түүхчид эртний уйгуруудын үлдэгдлүүд ч гэж үзэх юм билээ.
Энэ талаар мэдэх хүн байна уу?

Уйгаржсан Монгол гэвэл илүү дөхнө. Бид чинь эртний нүүдэлчин гаралтай улс тиймээс Урайнхайчууд одоогийн Тувагийн нутаг дээр зоосон гадас мэт байгаагүй. Монголын хойд хэсэгт, зүүн хэсэг, өмнөд хэсэг, баруун хэсэг гээд нар зөв тойрон нүүдэллэсэн юмуу даа. Ер нь ха сайгүй нүүллэж явдаг улсыг нүүдэлчид гэнэ. Түрэгтэй бол ямарч хамаагүй дээ Уйгаруудтай бол салсгүй холбоотой. Уйгар улс хүчтэй байсан бол цаадуул чинь бид чинь цэвэр уйгар гээл ярих хүмүүс. Одоогийн Уйгарт хүртэл Шар Уйгарууд нь Монголоор ярьдаг аймаг ч бий.

[XolbooS]

Алтайн Урианхай бас цорос аймгийн харьяанд байсан уу?
-Цоросын мэдэлд байсан аймгуудын нэг нь Алтайн Урианхайчууд. Манжийн үед долоон хошуу байсны гурав нь мончок буюу тува урианхай, дөрөв нь монгол урианхай. Урианхайчууд эртний дарлиган аймгийн хойчис. Ойрадын үед Алтайн нуруунд амьдарч, Галданцэрэнгийн дүү Шуну баатарын хойчис захирч байжээ. Алтайн нуруу бол байгалийн том хил юм. Алтайн нуруунд 12 сүв буюу хүн давж болох даваа байдаг. Үүнийг л сэргийлж сахиж чадах юм бол хэн ч давж гарахгүй цайз юм. Урианхайчууд Алтайн нуруунд нутаглаж 12 сүвийг сахиж байжээ. Өндөр уулын бүсэд амьдарч байсан дайчин баатарлаг уламжлалтай ард түмэн. Эдний тухай нэг түүх байдаг. 1716 онд Зүүнгарын хаан Цэвээнравдан итгэлт жанжин их Цэрэндондовт цэрэг захируулж Төвдийг эзлэх дайн хийсэн. Тэр цэрэг хэн ч өмнө нь давж байгаагүй өндөр уулсыг давж Лхас хотыг хойд талаас нь дайрч эзлэсэн юм. Тэр дайчдын гол хүч нь урианхайчууд байв. Тийм л дайчин ард түмнийг 1755 онд манжууд эзлэн үслэгийн алба буюу булга, суусрын арьс бэлдэж өгөх үүрэгтэйгээр уул нутагт нь суулгаж Ховдын амбанд захируулжээ. Манжийн эсрэг тэмцсэний хариуд их хүнд албыг тэдэнд оноосон юм. Алба хүнд хэцүү байсан учраас Манжийн үед урианхайчууд ядуу хүмүүс болж хувирсан. Тэд бүр албаа дийлэхээ болиод хасагуудад газраа түрээсэлж, оронд нь булга суусрын арьс авч Манжид өгч байсан. Хасгууд нэмж суурьшсаар байгаад эцэст нь хасагт нутгаа алдав шив дээ. Алтайн урианхайчууд одоо Баян-Өлгий аймгийн Буянт, Сагсай, Булган, Алтанцөгц, Ховд аймгийн Дуут, Мөнххайрхан зэрэг суманд бөөнөөр сууж байна. Ихэнх нутагт нь Хасагууд ирээд сууж дээ. Мончок урианхай бол Тува нарын нэг хэсэг нь. Баян-Өлгийн Цэнгэл, Ховдын Буянт суманд байна. Тэд түрэг гаралтай ч өөрсдийгөө Зүүнгар улстай холбодог.
Цоросын аймгийн шууд удам бол өөлдүүд. Өөлд гэдэг бол ойрад гэдэг нэрийн манж хазгай дуудлага. Заримдаа нийт ойрадуудыг хэлнэ, зарим үед зөвхөн цоросыг заадаг, хоёр утгатай хэрэглэдэг нэр л дээ. Монголд өөлдүүд нэлээн тархмал суурьшсан. Хамгийн бөөн хэсэг нь Ховд аймгийн Эрдэнэбүрэн суманд байна. Цамбагаравын өөлдүүд, Дамбий тайжийн өөлдүүд гэж нэрлэсээр иржээ. Галдан хаан 1688-1697 онд халхын нутагт Манжтай дайн хийгээд ялагдсан. Хүн ард нь тал бүрт сарнисан. Нэг хэсэг нь Зүүнгарын улс руугаа буцаж, нөгөө нь манжид олзлогдсон. Манжууд олзолсон өөлдүүдийг Түйн голын орчимд, тэндээсээ нүүлгээд Халх голд, Хөлөнбуйрт, өвөрмонголын гүнд хүртэл энд тэнд суулгасаар эцэст нь Хангайн нуруунд, Сайн ноён аймгийн нутагт хатуу хяналтанд суулгасан. Тэднээс нэг хэсэг нь тасарч Цамбагарав уулын орчимд 1764 онд иржээ. Үлдсэн нь хоёр хошуу хүн ард Хангайн нуруунд байгаа нь одоогийн Архангай аймгийн Өлзийт, Хотонт суманд болон Өгий нуур, Батцэнгэлд нэг хэсэг байна даа.

[Hatwaari]

Subject: Урианхай аймаг

Керей тува нарын тухай мэдэж байвал хуваалцалдаа. Урианхай гэж тува мөн үү? Сүбээдэй баатар тува хүн үү? Тува гэж яг монгол үндэстэн мөн үү?

Би тува нарын тухай нэг их мэдэхгүй ээ. Зүгээр энд байгаа юмнуудыг хараад тэвчилгүй хэдэн үг бичсиймаа.

Монголын тувад урианхай нэрийг хүчээр наалдуулаад байгаа улсууд бол манай зарим нэг тува иргэд өөрсдөө шдээ. Ерээд онд БӨн хасагуудыг муулах аян моодонд орсон үед тэд "уугуул нутгийн урианхайчууд хаачив" гэж бичихдээ алтайн урианхай, тува (урианхай) хоерыг зааглаж ялгахгүйгээр нэг амьсгаагаар бичдэг байв. Эндээс л манайд урианхай гэж бичигддэг моод дэлгэрсэн. Яахав дээхнэ үед тагну тува гэж гэсэн нэршил байх нь байсан. Гэхдээ энэ бол тэд урианхай байсан гэсэн үг биш. Тува бол Чингисийн байлдан дагууллын үед нэг, дараа нь Зүүнгарын хүчирхэгжлийн үед хоер дахиа монголжсон түрэг угсааны үндэстэн юм. Хэд хэдэн удаагийн монголжилтоос болсон уу антропологийн хувьд үнэхээр монголжуу царай төрхтэй лдээ, харин хэлний хувьд түрэгээрээ үлдсэн тийм л үндэстэн. Орчин үед хэл хамгийн голлох фактор болсон. Тиймээс ч тэд өөрсдийгөө түрэг гэж хэлдэг болсон шдээ.
Одоо манайхан хазараг мянга монгол болгох гээд нэмэргүйтэй адил. Тэд уже перс болсон. Хэл устмагч үндэстэн өөрөө ч устдаг байхгүй юу. Одооны египет бол эртний египетчүүдийн удам мөн боловч хэл нь өөрчлөгдсөнөөр арабын нэг улс болсон шдээ.

Хэл устмагц үндэстэн өөрөө устдаг гэж хэн хэлж байна айн? нөгөөтэйгүүр Эртний түрэг хэв шинжийн тува нөхдүүдийг тэгэж хэлж болж байгаа юмуу даа? Манайд бол Тува, Урианхай, Дархад, Урианхажин овог гээд 4 хэсэг байна ёс заншил, шүтэлэг, хэл, соёллоо эд нар хоорондоо нэлээд төстэй.

[Hatwaari]

Subject: Урианхай аймаг

ene Yakut sahanuud chin Urankai nar bol yakut garaltai geh yum .

Урианхай нарын 40 хүртэлхи хувь нь Ra1 кодтой.Харин якут дотор энэ код байдаг гэж мөхөс би сонсоогүй юм байна.

тодруулаач дээ. Урианхай гэхээр яг алийн хэлээд байгаа юм.

[NAIMAN-NOMAD]

Subject: Урианхай аймаг

ene Yakut sahanuud chin Urankai nar bol yakut garaltai geh yum .

Урианхай нарын 40 хүртэлхи хувь нь Ra1 кодтой.Харин якут дотор энэ код байдаг гэж мөхөс би сонсоогүй юм байна.

тодруулаач дээ. Урианхай гэхээр яг алийн хэлээд байгаа юм.

Баян Өлгийн...

[Hatwaari]

Subject: Урианхай аймаг

ene Yakut sahanuud chin Urankai nar bol yakut garaltai geh yum .

Урианхай нарын 40 хүртэлхи хувь нь Ra1 кодтой.Харин якут дотор энэ код байдаг гэж мөхөс би сонсоогүй юм байна.

Яаг алийн хэлээд байгаа юм бэ?

[NAIMAN-NOMAD]

Subject: Урианхай аймаг

ene Yakut sahanuud chin Urankai nar bol yakut garaltai geh yum .

Урианхай нарын 40 хүртэлхи хувь нь Ra1 кодтой.Харин якут дотор энэ код байдаг гэж мөхөс би сонсоогүй юм байна.

Яаг алийн хэлээд байгаа юм бэ?

Тувагийн нөгөөдөх монгол урианхай нар.

[Hatwaari]

Subject: Урианхай аймаг

ene Yakut sahanuud chin Urankai nar bol yakut garaltai geh yum .

Урианхай нарын 40 хүртэлхи хувь нь Ra1 кодтой.Харин якут дотор энэ код байдаг гэж мөхөс би сонсоогүй юм байна.

Яаг алийн хэлээд байгаа юм бэ?[/quote]
Тувагийн нөгөөдөх монгол урианхай нар.[/quote]

Ёстой мангартдаг байна ш дээ. Ээлжит суртал уу?

[NAIMAN-NOMAD]

Subject: Урианхай аймаг

ene Yakut sahanuud chin Urankai nar bol yakut garaltai geh yum .

Урианхай нарын 40 хүртэлхи хувь нь Ra1 кодтой.Харин якут дотор энэ код байдаг гэж мөхөс би сонсоогүй юм байна.

Яаг алийн хэлээд байгаа юм бэ?

Тувагийн нөгөөдөх монгол урианхай нар.[/quote]

Ёстой мангартдаг байна ш дээ. Ээлжит суртал уу? [/quote]Яагаад байж болохгуй гэж. Баян Өлгийн урианхай нар чинь горно алтай тийшээ холбоотой ш дээ.Горно алтайнхан бол голдуу R1a кодтой. Тэхээр хэн нь мангартаад байнадаа..

[Hatwaari]

Ёстой мангартдаг байна ш дээ. Ээлжит суртал уу? [/quote]Яагаад байж болохгуй гэж. Баян Өлгийн урианхай нар чинь горно алтай тийшээ холбоотой ш дээ.Горно алтайнхан бол голдуу R1a кодтой. Тэхээр хэн нь мангартаад байнадаа.. [/quote]


Суртал уухалаг гэдгээ чи хүлээлээ ш дээ. Нэг дүгээрт R1A гэдэг чинь дотроо мутаци буюу хувьсалд ороод 10 гаруй өөр өөр төрөл болчихсон. Уг гарлаараа нэг байдаг юм байгаа биз. Дотроо тэгэж хувьсаад бие даасан хэв шинж болчоод байгаа.
Хоёр дугаарт энэ юуг ч илэрхийлэхгүй. Хүн төрлөхтөн хувьсаж хөгжөөд шинэ төрөл зүйлүүд шинээр бие болдог нь байгалын жам. Гуравдугаарт: Ингэж үүссэнээрээ орчиндоо дасан зохицох амьдарах чадвартай холбоотой. С.Бамба-цогт генологч

наад туваа нар чинь 10-13 зуунд л үүссэн шинэхэн угсаатан гэж бодож байна. Эрт үеийн нүүдэлчид гэж шаал өөр улсууд байсан байгаа юм.

[NAIMAN-NOMAD]

Ёстой мангартдаг байна ш дээ. Ээлжит суртал уу?

Яагаад байж болохгуй гэж. Баян Өлгийн урианхай нар чинь горно алтай тийшээ холбоотой ш дээ.Горно алтайнхан бол голдуу R1a кодтой. Тэхээр хэн нь мангартаад байнадаа.. [/quote]


Суртал уухалаг гэдгээ чи хүлээлээ ш дээ. Нэг дүгээрт R1A гэдэг чинь дотроо мутаци буюу хувьсалд ороод 10 гаруй өөр өөр төрөл болчихсон. Уг гарлаараа нэг байдаг юм байгаа биз. Дотроо тэгэж хувьсаад бие даасан хэв шинж болчоод байгаа.
Хоёр дугаарт энэ юуг ч илэрхийлэхгүй. Хүн төрлөхтөн хувьсаж хөгжөөд шинэ төрөл зүйлүүд шинээр бие болдог нь байгалын жам. Гуравдугаарт: Ингэж үүссэнээрээ орчиндоо дасан зохицох амьдарах чадвартай холбоотой. С.Бамба-цогт генологч

наад туваа нар чинь 10-13 зуунд л үүссэн шинэхэн угсаатан гэж бодож байна. Эрт үеийн нүүдэлчид гэж шаал өөр улсууд байсан байгаа юм.[/quote]R1a с зөвхөн R1a л гарна.Тэрнээс биш С3,эсвэл О3 болж мутацлагдана гэж байхгуй.
Би тува нарын тухай яриагуй байна. Цагаан ойрдууд болох горно алтайн ойрдуудын талаар ярьж байна. Тэд нар одоогийн киргизүүдийн ойрын хамаатнууд гэж генээрээ гараад байгаашдээ.Жишээ нь хасгуудын ойрын төрөл нь монгол гэж гарч байгаатай адил.

[Hatwaari]

R1a с зөвхөн R1a л гарна.Тэрнээс биш С3,эсвэл О3 болж мутацлагдана гэж байхгуй.
Би тува нарын тухай яриагуй байна. Цагаан ойрдууд болох горно алтайн ойрдуудын талаар ярьж байна. Тэд нар одоогийн киргизүүдийн ойрын хамаатнууд гэж генээрээ гараад байгаашдээ.Жишээ нь хасгуудын ойрын төрөл нь монгол гэж гарч байгаатай адил.[/quote]
R1 (M173/P241, M306/S1,P225, P231, P233, P234, P236, P238, P242, P245, P286, P294) Fairly common throughout Europe, South Asia and Central Asia. It also occurs in Africa, Near East and Native americans from North America. Low frecuencies in Siberia, Malay Archipelago and Indigenous Australians
R1* Found at low frequency in Middle East and South Asia
R1a (L62/M513, L63/M511, L145/M449, L146/M420)
R1a*
R1a1 (SRY1532.2/SRY10831.2, L120/M516, L122/M448, M459)
R1a1*
R1a1a (M17, M198, M417, M512, M514, M515) Is typical in parts of Eastern Europe, Central Europe, South Asia and Central Asia. R1a1a also has a significant presence in the rest of Europe, Siberia, and the Middle East.
enaiig heleed bnuu? 19 төрөл байна ш дээ. Төв азид (M17, M198, M417, M512, M514, M515) 6 нь өөр төрөл байна даа ха ха

казакуудын хувьд гэвэл С3с дийлэнх байдаг бол Монголчуудад 37 хувьд С3с, 20 хувь орчим нь С3 байдаг. С3 бол Түнгүс гене гэж байгаа.

[NAIMAN-NOMAD]

Тэгвэл тунгус угсааны гэж уздэг манж дотор С3 бага байдаг нь ямар учиртай юм?

[Hatwaari]

Subject: Урианхай аймаг

Тэгвэл тунгус угсааны гэж уздэг манж дотор С3 бага байдаг нь ямар учиртай юм?

с3 гэдэг чинь түнгүс гене шүүдээ. Түнгүсийн нивх 95%тай байдаг. С3с гэдэг чинь Монголчууд, Манжуудын тун бага хэсэг, казак, буриад, гээд түрэг талдаа болоод явчихана даа ха ха .

[NAIMAN-NOMAD]

Subject: Урианхай аймаг

Тэгвэл тунгус угсааны гэж уздэг манж дотор С3 бага байдаг нь ямар учиртай юм?

с3 гэдэг чинь түнгүс гене шүүдээ. Түнгүсийн нивх 95%тай байдаг. С3с гэдэг чинь Монголчууд, Манжуудын тун бага хэсэг, казак, буриад, гээд түрэг талдаа болоод явчихана даа ха ха .

За арай ч тийм биш юмаа.Манжууд дотор ч монголчууд олон бий.Эдгээр монгол цэргүүдийн тусламжтай манжууд хятадыг эзэлсэн.Манж доторхи С3 эдгээр улсын гени. Хатваари ингэхэд хасаг хүн үү?

http://en.wikipedia.org/wiki/Haplogroup_C3_%28Y-DNA%29

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Ma ... ical_order

[Hatwaari]

Тэгвэл тунгус угсааны гэж уздэг манж дотор С3 бага байдаг нь ямар учиртай юм?

с3 гэдэг чинь түнгүс гене шүүдээ. Түнгүсийн нивх 95%тай байдаг. С3с гэдэг чинь Монголчууд, Манжуудын тун бага хэсэг, казак, буриад, гээд түрэг талдаа болоод явчихана даа ха ха .[/quote]
За арай ч тийм биш юмаа.Манжууд дотор ч монголчууд олон бий.Эдгээр монгол цэргүүдийн тусламжтай манжууд хятадыг эзэлсэн.Манж доторхи С3 эдгээр улсын гени. Хатваари ингэхэд хасаг хүн үү?

http://en.wikipedia.org/wiki/Haplogroup_C3_%28Y-DNA%29

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Ma ... ical_order[/quote]


C haplogroup чинь өөрөө 10 янзын мутаци буюу генийн өөрчилөлтөнд орчихсон байхад чи юу гээд байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл удамшлийн хувьсалд орчихсон шүү дээ. Монго-Манжууд бидэнтэй хамаатай болхоос биш бусдан хамаач байхгүй. Нөгөө талаас Манжийн цэргийн дийлэнхийг Монголчууд(Барга, Өвөрмонгол, цөөн тооны Халхууд бас орсон) цэргүүд бүрдүүлж байсан юм шүү дээ.
C3 гэдгийг чинь түнгүс талдаа гэж чамад уйлан дуулан донгодсон шүү. с3с гэдэг чинь Монголчуудын дунд нэлээд өндөр байдаг юм. Бас Казакуудын дунд ч бас. ККК. чамаар даачигнав. http://www.familytreedna.com/public/Cha ... n=yresults
намайг асуусан уу? Би Монгол үндэстэн.

[XolbooS]

bitgii tuuh gutaaagaad bgaarai medehgui bol chimeegui bai ulger bicheed bhiim

[CYY 3APHA]

Tuva nar odoo yum l bol Urianhai l gevel avtomataar shuud Tuva bolgoh gej orolddog bolj. Odoogiin tuva nar n Zelme Subeedein Urianhai monuu dee bishuu dee

[NAIMAN-NOMAD]

Tuva nar odoo yum l bol Urianhai l gevel avtomataar shuud Tuva bolgoh gej orolddog bolj. Odoogiin tuva nar n Zelme Subeedein Urianhai monuu dee bishuu dee

Манай Алтай урианхай нарт R1a-ын эзлэх хувь их байдаг нь нэг юм хэлээд байдаг юм.Хасгууд муусайн уранхай урианхай нар гээд байсан чинь ари скиф гаралтай улсын дэргэд том том баваж байсан хэрэг болохнээ. Ер нь манж зурчид хархятан гаралтай улс хандаа бага зэрэг мэдмээр юм....

[CYY 3APHA]

R1a baihaaraa tuva boldog gej hen aildaav? tegvel khuh tangad guain logicoor bol ter tuva nar chin yuun tureg mureg,zusee huvilgasan tsagaan aristnuud bolj taarlaa shd.