Мэргэжлийн хяналтын мэдээлэл+Мэдээ Мэдээлэл

[GaNBaYaR]

''650'' барилгын салбарыг аврах vнэ биш vv?
2009-11-11 10:30:56 , Мэдээний дугаар: #1163774

Цєєн тооны барилгын компанийн эрх ашгаас болж тєрийн албан хаагчдад олгох 4000 айлын орон сууц хєтєлбєр сvvлийн vед олны хэл ам, хэрvvлийн бай болсоор. Тэдэнд 4000 айлын орон сууцны ам.метрийг 650 мянган тєгрєгєєс хэтрvvлэхгvйгээр худалдан авах Засгийн газрын санал таалагдаагvй болохоор тэр. Иймдээ ч энд тэндгvй "хар" шувуу нисгэн vнэ єєрчлєхийг санаархах болж. Тэр байтугай зарим нэгэн хэрвээ хангалттай vнэ санал болгохгvй бол орон сууцаа худалдахгvй хэмээн гэдийж ч vзэж буй бололтой.

"Ам.метрийг нь 650 мянган тєгрєгєєр тооцож орон сууцаа зарах компани байвал зарна л биз. Бид л энэ vнийг хvлээн зєвшєєрєхгvй. Хуучин орон сууцнууд гэхэд ам.метр 750-800 ам.доллар хvрээд байна. Гэтэл шинэ барилгын vнэ vvнээс доош байх гэж vv. Бид газраа єндєр vнээр авсан. Дээр нь барилгын бараа материалын vнэ єндєр. Яагаад ч боломжгvй" хэмээн єгvvлэх юм. Vнэхээр ам.метр нь 650 мянган тєгрєг гэдэг гацаанд ороод буй барилгынхны хувьд боломжгvй vнэ гэж vv. Энэ талаар хамтдаа сонирхоё.

Юуны ємнє эл vнийг санал болгосон Засгийн газар буюу ЗТБХБЯ-ны холбогдох мэргэжилтнvvдийг зорилоо. Тэд барилгынхныг ашиггvй, алдагдалд оруулахаар vнэ санал болгоогvй гэдгийг хэлнэ лээ. 650 мянга гэх жишиг vнийг сонгохдоо зах зээлийн vнээр єртєг зардлыг тооцож, чанарын стандарт хангасан орон сууцыг энэ vнээр барих боломжтой гэсэн тооцоог vндэслэжээ. Мэдээж хотын тєвийн "А" зэрэглэлийн бvс болон Зайсан хавьцаа 650 мянган тєгрєгєєс харьцангуй vнэтэй орон сууцнууд байгааг vгvйсгээгvй. Тvvнийг эрэлт талаасаа орлого єндєртэй иргэд худалдаж авах эрх нь ч нээлттэй гэдгийг онцолсон. Харин эл хєтєлбєр бага, дунд орлоготой тєрийн албан хаагчдад зориулагдсан юм. "Тєр хэн нэгний таалалд нийцсэн vйл ажиллагаа явуулах шаардлагагvй. Энэ vнэ таалагдахгvй бол барилгаа зарахгvй ч байж болно. Цаана нь vvнийг зєвшєєрсєн олон компани бий. Энэ тогтоосон vнэ бага биш. Єндєр ашиг хєєхєєс илvv эдийн засгийн хямралыг алдагдалгvй давах л чухал.

Сvvлийн жилvvдэд иргэд єндєр vнээр орон сууц худалдан авч, vнийн хєєрєгдєлд чирэгдэж байна шvv дээ. Тиймээс барилгынхан vнийн хєєрєгдлєє болиод бодит vнэтэй эвлэрэх хэрэгтэй. Цєєн тооны моно¬поль компаниуд л ийм гомдол гаргаад байгаа" гэдгийг сануулна лээ. Тvvнчлэн орон сууцны vнийг 650 мянган тєгрєгєєс доош байх гэдэгт тухайн орон сууцны байршил, барьж буй материал, технологи зэргээс шалтгаалан, харилцан адилгvй гэдгийг бодолцжээ.

Жишээлбэл, хотын зах болон орон нутагт 650 мянган тєгрєгєєс хямд байх боломжтой гэсэн. Дашрамд дуулгахад, эл орон сууцыг иргэдэд хvvг нэмэгдvvлэхгvй орон сууцны зээл болгон олгохоор анх санал тавьсан. Харин єнєєдрийн байдлаар Монголбанкинд жилийн 10 хувийн хvvтэй Засгийн газрын бонд арилжаалж, эх vvсвэр татах тухай ярьж буй аж.

Хэрвээ энэ нь биеллээ олбол цаашид зээлийн хvvг уг хувиар тогтоох юм байна. Єєрєєр хэлбэл, жилийн 10 хувийн хvvтэй байна гэсэн vг.
Дээрх хэл ам дагуулсан vнийн талаар Монголын барилгачдын холбооны ерєнхийлєгч М.Батбаатараас тодруулахад, "Барилгын салбарт хямрал нvvрлэсэн нь vнэн. Тєр 4000 айлын орон сууцыг ам.метр нь 650 мянгаар худалдаж авах замаар энэ салбарт гацсан хєрєнгийн зохих хэмжээг гаргая гэж байгаа. Энэ дэмжлэгийг олон барилгын компани дэмжсэн. Ингэхдээ vнэт цаасны хоёр дахь зах зээлийн тогтолцоог бий болгох, Засгийн газрын бондыг гадаад зах зээлд арилжих замаар жилийн 6-7 хувийн хvvтэй, 25-30 жилийн хугацаатай хєнгєлєлттэй зээлийн эх vvсвэрийг Монголд оруулж ирэх хэрэгтэй. Vvгээрээ орон сууцны хєтєлбєрийг хэрэгжvvлэх шаардлагатай гэсэн vг. Хєтєлбєр хэрэгжvvлнэ гэж ярих нэг хэрэг.
Гол нь тогтолцоог бий болгох л чухал. Vvний анхны дугуйг тєр сая эргvvллээ. 4000 айлын орон сууцны ам.метрийг 650 мянган тєгрєггэж тогтоосныг зєв гэж vзэж байгаа. Vнийн хувьд ч боломжийн. Яагаад гэвэл, тєр барилгынхныг ард тvмнийхээ тєлєє бvтээн байгуулж, орон сууц барьж чадах уу гэдгийг туршиж байна шvv дээ. Ийм vнээр ард тvмнийг орон сууцаар хангах сэтгэлтэй барилгачид бий. Vvнийг Монголын барилгачдын холбоо баталж чадна" гэсэн юм.

Ихэнх барилгачид ч ийм саналтай байлаа. Тэр байтугай "цєєхєн хэдэн компани энэ vнийг дургvйцэж байгаа. Хэн гэдгийг ч бид мэдэж байна" гэх юм. Ер нь энэ vнэлгээгээр барилгаа зараад гацаанаас гарах сонирхолтой олон аж ахуйн нэгж бий бололтой. Тэгээд ч ам.метрийг 600-700 мянгаар vнэлэхэд 15 хувийн ашигтай ажиллах тооцоо ч тэдний халаасанд байсан. Сvvлийн хэдэн жил єндєр ашигт пологтсон хэдхэн компани л энэ "хордлогоосоо" салж чадахгvй болохоор ийн "хар" шувуу нисгээд буй аж. Тvvнээс шинэ орон сууцны ам.метр нь 650 мянган тєгрєг гэдэг боломжийн vнэ гэнэ шvv, барилгынхаан.

Ж.Сvрэн
Дугаар 223

[WarSeer.BT]

tx !

[GaNBaYaR]

Төмөр замд “Доргисон” Crystal Town


Монголын төмөр зам хэмээх гайхамшигт бүтээн байгуулалтын дэргэд 150 метрээс ойр төмөр замын зориулалттайгаас өөр ямар нэгэн барилга байгууламж босгох нь байтугай аюулгүйн зурвас хэмээн мал амьтан ч ойртуулахгүй, өндөрхөн шиг өвс ногоо ч байлгаж болдогүй номтой. Гэтэл манай улсад хууль дүрэм гээч юм байхгүй болоод удаж байгаа билээ. Уул нь бол энэхүү Crystal Town хороолол нь “Төмөр замын тухай хууль” “Усны тухай хууль” “Хот суурины ус хангамж, ариутгах татуургын ашиглалтын тухай хууль” “Ариун цэврийн тухай хууль” “Хот байгуулалтын тухай хууль” ”Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хууль” гэх мэт хуулийн олон зүйл заалт хөврүүлсэн зөрчлүүд бэлээхэн байна.

Гэвч хуулиар эдэнтэй яривал “хад чулууруу хашгирана” гэдэг л зүйл болох бизээ.
Тэгвэл хамгийн сайн хууль бол хэрэглэгчийн сонголт гээч зүйл байдаг. Тэгвэл бид чухам яагаад Төмөр замд “Доргисон” Crystal Town-г сонгоно гэж. Сонгохгүй байх олон шалтгаан байна.


1. Хууль зөрчигчдийг өөгшүүлэхгүй байвал дараа дараагийн нөхдүүдэд сургамж болж хууль зөрчиихөө болино.
2. Таны цонхны харалдаа 20 хүрэхгүй метрт Монголын төмөр замаар дамжин өнгөрөх бүх ачаа тээвэр урсах тул дуу чимээ түүнээс үүссэн доргио, чичиргээ, галт тэрэгний хийн сигналд ядаж нэг өдөр байж үзэхийг зөвлөмөөр байна. Эрүүл мэндийн талаасаа хүний биед хамгийн сөрөг нөлөө бүхний иж бүрдэл болжээ.
3. Төмөр замаар зөвхөн зорчигч тээвэр явдаг гэвэл худлаа. Бензин тос, мод, нүүрс элдэв төрлийн түүхий эдүүдийг байнга зөөж байдаг.
4. Зөвхөн нэг вагонд 60 тонн шатамхай зүйлс ачаад цувраагаараа таны байрны гадуур өдөр шөнөгүй явна гээд та төсөөлөөд үзээрэй.
5. Мөн таны байрны хойд хэсэгт томоохон ШТС байрлах бөгөөд, баруун хэсэгт Дүнжингарав зах байрлдаг билээ.
6. ОХУ-ын Төмөр замын нээлттэй хувьцаат нийгэмлэгийн Ерөнхийлөгч В.И. Якунин Монголын төмөр зам хуулийн өмнө хүлээсэн үүргээ цаг ямагт зөрчиж байгааг байнга сануулж В.Отгондэмбэрэлийг “хурга” болгож байгаа бөгөөд энэ “хорлонтой” орос эр баахан байшин бариулж байгаад бүх хуулиуд таны байшингийн эсрэг байх тул,зохих хуулиудын дагуу нураах тушаал өгч байж чадах л хүн.


Энэ мэтчлэн бичээд байвал цаг цаас хоёрыг ихээхэн үрэх тул Төмөр замд “Доргисон” Crystal Town-г сонгох уу? Эс сонгох уу?


Таны сонголтын хамгийн эхэнд Монгол улсын хууль байгаасай хэмээн хүсч байна.

С.Ерөө
Tsag.mn

[GaNBaYaR]

“Галт тэрэгний дохио хангинаад шөнө ч унтаж чаддаггүй”


-Богд хан уулын бэл дэх тансаг харшид амьдарч буй зарим иргэнд байрныхаа ордерийг авах эрх өнөөг хүртэл олдсонгүй-

Өвлийн уур амьсгал орж, нийслэлчүүд дахиад л агаарын бохирдол, хорт утааны гамшигт нэрвэгдэв. Гахайн ханиад Монголыг нэгэнт эзэлж, амны хаалт моодонд орлоо. Агаарын бохирдол, гахайн ханиад… Адилхан л гамшиг. Хот тэр чигээрээ утаанд автаж, амьсгалах агааргүй болсон энэ цагт бид гахайн ханиаднаас сэргийлж буй шигээ хорт утаагаар амьсгалахгүйн тулд гудамжаар баг зүүж явах л үлдэх шив. Ер нь Улаанбаатар хотод амьсгалах цэнгэг агаартай орчин байна уу. Энэ асуултын хариуг удтал эрэлхийлсэн ч тоймтой хариу олсонгүй. Харин “Богд хан уул, хатан Туулын эрэгт утаанаас ангид, цэнгэг агаарт тав тухтай амьдрах орчныг танд бэлэглэе” хэмээх барилгын зарим компанийн сурталчилгаа анхаарал татав. “Гэр хорооллынхон нь бохирдсон хөрсөн дээр аж төрж, нэг хэсэг нь гэрэл цахилгаангүй шахам амьдарч байхад Туул голын эрэг дэх тансаг харшуудад амьдрал, агаар хоёр огт өөр байна гэж үү” хэмээн гайхширч, Богд хан уулын бэлд орших олон, олон харш, тэдгээрт аж төрж буй хүмүүсийн амьдрах орчны талаар сурвалжлахаар Хан-Уул дүүргийг зорьсон юм. Улсын тусгай хамгаалалттай газар гэгдэх ч энэ газар өдгөө “Баячуудын хороолол” болсон нь нэгэнт тодорхой болжээ.

Манай сурвалжлах хэсгийнхнийг хамгийн түрүүнд “угтсан” хотхон бол “Сөүл” группийнхны барьсан “Green village”.

Ашиглалтад ороод удаагүй байгаа тус хотхоны зарим оршин суугчтай уулзаж, сэтгэгдлийг нь сонсоод шоконд орох шахлаа. Ёстой л “Алаагүй байхад үнэг сайхан” гэдгийн үлгэрийг тэд биеэр мэдэрснээ ам булаалдан ярьж, толгой сэгсэрч байна. “Green village”. Энэ үгийг монголчилбол, “Ногоон хотхон”. Товчхондоо, “Цэвэр агаартай нов ногоон хотхонд амьдрах нөхцөлийг бид танд бэлэглэе” хэмээн хошгируулж байгаад компанийнхан тэдэнд байраа худалдсан бололтой. Уг нь бодит байдлаас нэг их хол зөрөөгүй амлалт л даа. Нийслэлчүүдийн зорин очиж, сүсэлдэг бурхны хөшөөний ардхантаа уг хотхон байрладаг. Дархан цаазат уулыг түшиглэн барьсан юм чинь дээрх амлалтад итгэхээс ч аргагүй. Гэвч “Green village”-ийг барьсан нөхөд “Нуухийг нь аваад нүдийг нь сохлов” гэгчээр байгалийн сайханд хотхоныг үер ус, газар хөдлөлтийн ямар ч хамгаалалтгүйгээр барьсан нь өнгөрсөн зуны явдлаас тодорхой харагдсан. Энэ зун налгар дулаан биш, бороо, шороо ихтэй хүйтэн байсан болоод ч тэр үү Зайсан дахь тансаг харшид амьдардаг хүмүүс багагүй зутарч, эд материалын ихээхэн хэмжээний хохирол амсчээ. “Green village” хотхоныхон гэхэд л үерийн ямар ч хамгаалалтгүй барилгад амьдарч буйнхаа улмаас үерийн усанд хамаг үнэтэй цайтай эд хөрөнгөө усанд автуулсан байна. Өдгөө тэд хохирлоо хэнээс нэхэмжилж, хэрхэхээ мэдэхгүй гайхширч сууна. Бороо ихээр орж, Богд хан уулын уруу их хэмжээний ус урсан тэдгээр айлын тансаг харшийг сүйтгээд зогсохгүй, авто гаражид байсан өндөр үнэтэй машинуудыг нь юу ч үгүй болтол сүйтгэсэн. Үерийн уршгаар тэр орчмын засмал зам эвдэрсэн. Байгалийн гамшигт тэд ийн нэрвэгджээ. Тэгэхээр “Green village”-ийнхан болон тэр хавийнхан байгалиас хохирлоо нэхэх болж байна уу. Үгүй ээ, барилгын компанийнхнаас. Учир нь тухайн компаниуд барилгаа анх барихдаа л сэтгэлгүй хандаж, олны хэлдэгчлэн “халтуурдан” энхэл, донхол газрыг тэгшилсэн болоод л мөнөөх тансаг харш гээчээ босгосон. Гэвч үер ус, газар хөдлөлтийн ямар ч хамгаалалтгүйгээр. Үүнийг дахин дурдъя. “Green village” хотхонд нүүж ирээд удаагүй гэх иргэн Ц-тэй ярилцлаа. Тэрээр хамаг хөлс хүчээ шавхан цуглуулсан мөнгөөрөө ийм орон сууц худалдан авсандаа сэтгэл хангалуун бус байгаагаа илэрхийлсэн юм. “Та бүхнийг хотын утаанаас хол, цэвэр орчинд амьдардаг гэж ойлгодог шүү дээ. Гэтэл та нар сэтгэл хангалуун бус байх юм. Яагаад” хэмээн түүнээс асуухад “Худал PR-т хууртагдчихлаа. Утаа униараас ангид, тохилог орчинд амьдрах юм бодсон чинь өнгөрсөн зуны үерт эндэхийн айлууд гэр орон, машин тэргээ усанд үйснийг сонсоод сэтгэл тавгүйтчихлээ. Энэ чинь үер усны ямар ч хамгаалалтгүй баригдсан юм байна шүү дээ. Гүнзгий ухаж сурвалжилбал өөр ямар “но” илрэхийг хэлж мэдэшгүй нь. Манайх одоо болтол байрныхаа ордерийг аваагүй. Холбогдох хүмүүст нь хэлэхээр “Хүлээж бай” л гэх юм. Нэгэнт мөнгөө төлсөн юм чинь үл хөдлөх хөрөнгийнхөө гэрчилгээг авах ёстой юм байгаа биз дээ. Үүнээс болж, би эхнэртээ байнга зэмлүүлэх боллоо” хэмээв. Түүнд ярих зүйл багагүй байгаа бололтой ч цааш яаран одлоо. “Ногоон хотхон”-д оршин суудаг нэг айл хоёр давхар харшид амьдардаг. Тэдний хувьд, ам.метрийг нь 2000 орчим ам.доллараар тооцож байр авсан гэхээр хэр хэмжээний үнэ хаяж, эрсдэлтэй орчин худалдан авсан нь тодорхой. “Green village”-ийнхан амьдарч буй орчноо “Осолтой газар” хэмээн тодорхойлчихсон байна лээ.

Зах зэргэлдээ өөр хотхоныхон нь ч тэр. Байрныхаа гадаа хүүхдээ нарлуулж байгаа нэгэн бүсгүйгээс иргэн Ц-ийн ярьсныг лавлахад тэр дээрх яриаг хүлээн зөвшөөрөв. Бүсгүйн бидэнд өгсөн шинэ мэдээлэл гэвэл, энэ хавьд зам, талбай муу. Хүмүүс нь өглөө, оройд Зайсангийн гүүрээр л машин тэрэгтэйгээ зорчихоос бус өөр замгүй гэнэ. Нэгэнт ганцхан замтайгаас хойш Зайсан орчмынхон удтал түгжирч, бөглөрч, бухимдаж байж, ажил, гэрээ зорьдог гэсэн. Хамгийн гайхширмаар нь Богд хан уулын бэл дэх тансаг харшид амьдарч буй зарим иргэнд байрныхаа ордерийг авах эрх өнөөг хүртэл олдсонгүй. Цаашид ч ордерээ авах эсэх нь эргэлзээтэй байгаа аж. Учир нь энэ хавийн барилгуудын зарим нь зөвшөөрөлгүй баригдсан. Тэгээд ч хэзээ нэгэн цагт улс “Богд хан уул бол улсын тусгай хамгаалалттай газар. Уучлаарай, та бүхэн одоо газраа чөлөөлж өг. Төр өмчөө авлаа” гэвэл өндөр үнэ төлж, харш худалдан авсан хүмүүс хаа амьдралтай билээ. Үнэндээ тэдэнд үл хөдлөх хөрөнгөө өөрийн болгосон баримт алга. “Green village” болон тэр хавьд байдал нэг тиймэрхүү. Сурвалжлах хэсгийнхэн маань “Нарны зам” орчимд баригдсан тансаг зэрэглэлийн гэгдэх барилгуудын талаар сурвалжлахаар нааш хөдлөв. “Нарны зам” уг нь сайхан зам ч “Нарантуул” захыг зорих автомашинуудын урт цувааг яалтай.

Бид “Green village”-ийн иргэдэд тулгамдаж буй ганцхан авто замтайн бэрхшээлийг биеэр мэдэрсээр “Сүмбэр орд ”, “Кристалл таун” хотхон орчимд ирлээ.

Гэхдээ энд айлууд хараахан ороогүй байна.

-Энэ хавийн газрыг хотын утаанаас хол, дуу чимээ багатай гэдэг нь үнэн үү?

-Бид анхандаа тэгж ойлгодог байсан. Тийм ч учраас энд байр худалдан авлаа. Гэтэл бодит байдал дээр шал эсрэгээрээ юм.

Та галт тэрэг дохиогоо хангинуулахыг сонсч байна уу?

-Тийм ээ, сонсч байна. Галт тэрэгний дууг өдөр, шөнөгүй сонсч, хүүхэд, хөгшидгүй стресст ороод байна аа. Манай байрныхан шөнө цонхоо онгойлгож чаддаггүй. Галт тэрэгний дуу, автомашины утаа, угаарын хэцүүг яана. Маш их дуу чимээтэй, шөнө тавтай амарч чаддаггүйгээс хөгшчүүдийн маань даралт ихсээд болдоггүй.

-Уг нь та бүхнийг хамгийн сайхан орчинд амьдардаг гэж бодсон юмсан?

-Богд хан уул, Туул голын ойролцоо амьдарч буй болохоор хүмүүс биднийг цэвэр тунгалаг агаарт амьдардаг л гэж ойлгодог. Гэвч агаар биш, автомашин, галт тэрэгний дуу чимээ биднийг үнэхээр залхааж байна. Төмөр зам болон “Нарны зам”-тай ойр болохоор л тэр.

“Сүмбэр орд” хорооллын зарим оршин суугч “Байрны маань урдхантаа “Кристалл таун” гэж өндрөөс өндөр барилга баригдчихаад цонхоор тольдох зүйлгүй болгож, нар халхаллаа” хэмээн бухимдаж байна билээ. Үүнээс гадна энэ орчимд дутагдалтай байгаа нэг зүйл нь хүүхэд тоглох орчин, ногоон байгууламж муутай. “Кристалл таун”-ыг худалдаж авсан хүмүүс лав хүүхдүүдээ байрныхаа өмнө тоглуулах боломжгүй. Хүүхдийн тоглоомын талбай ч тэнд алга. Ердөө хэдхэн алхмын цаана “Нарны зам” байдаг учраас хүүхэд төдийгүй томчууд автомашины осолд өртөхгүй гэх баталгаагүй. Ер нь дээд зэрэглэлийн орон сууц гэчихээд “Кристалл таун”-ыг “Нарантуул” захын хажууд барьдаг нь угаас зохимжгүй. Дээд зэрэглэлийн орон сууц “хар” захтай зэрэгцэн оршино гэдэг инээдтэй шүү дээ. Хүмүүс иймэрхүү зүйлийн ялгааг мэдэхтэйгээ болсон доо. Ердөө хоёрхон газраар очиж, оршин суугчидтай нь уулзахад ийм л яриа өрнүүлэв. Үнэхээр ч “Кристалл таун”-ы орчимд хүүхэд тоглож, хөгшид нарлах газар хомс юм. Автозамтай ойр учраас томчууд нь хүүхэд, хөгшдөө байнга зам гарган өгч, аваар ослоос сэргийлэхгүй бол зам түгжрэлээс гадна аюулгүй орчин нь ч хэцүүхэн аж. Дээр нь манайхан гадаадаас шинэ, хуучин янз бүрийн машин оруулж ирдгийг ч хэлэх үү, автомашины утаа, униар тамтгаа алджээ. Нийслэлийн агаарын чанарын албаныхан нэгэнтээ “Автомашины хорт утаанаас хар тугалга ялгардаг. Хар тугалга нь хүүхдүүдийн өсөлт, бойжилтод муугаар нөлөөлдөг” хэмээж байсныг сануулахад илүүдэхгүй.

[GaNBaYaR]

Japan Town-д хулгай нүүрлэж, бохир нь хальж айл нь урсаж байна.


Манайдаа үнэтэй хэмээн дуу алдацгаан байр авах гэж уралдан дээр доороо орж дээл хувцасаа уралцан байж авсан байрны тар нь танигдаж эхэллээ. УИХ – ын ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, эрхэм гишүүн З.Алтай, Оюунхорол, Монгол банкны Пүрэвдорж, Жанжин штабын Тогоо генерал гээд манайдаа л эрх мэдэлтэй хамаг монцгорууд сүүлийн үед тав тух алдаад хицүүхэн байгаа бололтой.



1 М2 ыг нь 2000 – 3000$ - авч нэг байр нь л гэхэд 180.000.000 – аас 400.000.000 төгрөгт хүрсэн энэхүү дээд зэрэглэлийн хороололд хулгай нүүрлээд байна. Өнгөрсөн хавраас эхэлсэн энэхүү хулгайн “Аян дайн” толгойтой болгоныг нэрвэж, хаалга үүдийг нь хөшиж байгаад хамаг юмыг нь аваад талыдаг хулгайч нар одоо болтол олдоогүй бөгөөд Хан – Уул дүүргийн цагдаагийн хэлтэс дээр бүртгэгдсэн байна. Манайдаа л томоохонд тооцогдох гутлын дэлгүүрийн эзэн машинаасаа хамаг юмаа алдаад цагаан өнгийн Toyota Prado – г эгээтэй л дамжлаад гарчхаагүй юмдаг.
Асуудал үүгээр дууссангүй ээ!
Нэгдүгээр давхарын айлууд нь өглөө оройдоо 00 – ын өрөөндөө бусдын “баас шээсийг” – үнэрлэн нойроо сэргээж, хулжааж суудаг ажилтай болжээ. Дуудлга өгөөд өгөөд нэмэр байхгүй, сантехник хариуцсан хүмүүс нь орж ирээд баахан аахилж аахилж гараад л явна яг хэвээрээ. Тэр ч байтугай одоо 1 – р давхарын айлууд нь үерт автаж эхэллээ. Бусад айлуудын бохир ус, ялгадас 00 – оор нь хальж даван гамшиг болж, байхад Монгол корпорацийнхан тоож байгаа ч юм алга. 400.000.000 төгрөгөөр ийм байшин зарж суугаа энэ нөхдүүдэд ичих нүүр байна уу? Тэр ч бүү хэл 5 болон 6 – р давхарын айлуудын хана даган юу нь мэдэгдэхгүй ус урсан байгааг юу гэж ойлгох вэ?
Манай сайт Suruga corpration, Монгол корпораци болон Japan Town хэмээх энэхүү даварсан газарын талаархи оршин суугчидийн гомдолыг 50089959 дугаарын утасаар хүлээн авч байна.

/Энэхүү мэдээлэл нь яг одоо Японы мэдээллийн сайтууд дээр тавигдаж байгаа болно/

[GaNBaYaR]

Барилгын баталгаат хугацаанд эвдрэл гарвал акт тогтоолгож, засвар хийлгэх ёстой
1 цаг 45 минутын өмнө

Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын Дэд бүтцийн хяналтын улсын албаны дэд дарга Ц.Ганбат барилгын салбарын хяналтын асуудлаар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ. Шинэ барилгад хяналт хэрхэн тавьдаг, улсын комисс хүлээж авсан байранд эвдрэл гарч байгааг хэн хариуцах талаар түүнээс тодрууллаа.

-Танай байгууллага шинэ барилга хүлээж авдаг болсоор удаж байна. Энэ хугацаанд хэдэн барилга хүлээж авсан бэ?

-Барилга хүлээн авах улсын комисс Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын яаманд байдаг байсан бол энэ оны V сараас манайх хүлээн авдаг болсон. Улсын комисст 12 байгууллагын мэргэжлийн хүмүүс багтдаг. Биднийг ажлаа авахад 266 барилга хүлээн авах ёстой байснаас 141 барилгыг хүлээж авсан байгаа.

-Сүүлийн үед Улсын комисс хүлээн авсан барилгад эвдрэл үүсч, иргэд хохирсоор байна. Хяналтын байгууллага яагаад хяналт тавьж чаддаггүй юм бэ?

-Энэ асуудлаар олон зүйл ярих хэрэгтэй байх. Тусгай зөвшөөрөлтэй барилгын компаниуд биднийг хяналт тавихад ямар их хүнд сурталтай юм бэ, бид өөрсдийн хийсэн ажлынхаа хариуцлагыг хүлээнэ гэхэд нөгөө талаас иргэд хяналтаа тавьсангүй гэсэн гомдлыг гаргадаг. Нийслэлийн хэмжээнд барилгын асуудал хариуцсан 12 байцаагч ажилладаг. Гэтэл манай улсад барилгын тусгай зөвшөөрөл авсан 1600 компани байгаагаас 400 нь байнгын татвараа төлж, мэдээллээ өгч ажиллаж байна. Энэ олон компаниудад нийслэл болоод дүүргийн нийт 10 гаруйхан байцаагч яаж хүрч ажиллах юм бэ. Мэргэжлийн хяналтынхан барилгын аюулгүй байдалд хяналт тавих учиртай. Аюулгүй байдал гэдэг нь газар чичирхийллийн үед аюул осолгүй байхыг хэлж байгаа юм. Улсын комисс хүлээн авсан барилгын эвдэрлийн асуудлаар иргэд гомдол их гаргадаг. Улсын комисс барилгыг хүлээж авсны дараа гэмтэл гарсан тохиолдол маш их байна. Бид шаардлагын дагуу шалгасан ч энэ байрны хананд тэдэн сарын дараа цууралт үүсэх юм байна гэдгийг мэдэх боломжгүй. Гүйцэтгэх ажилдаа ашигласан барилгын материалаа лабораторийн шинжилгээнд хамруулсан акт бичиг баримт, бусад олон зүйлийг үзсэний үндсэн дээр хүлээж авдаг. Тухайн барилгын баталгаат хугацаа гурван жил байдаг. Энэ хугацаанд иргэд буруу ашигласнаас болж гарсан эвдэрлээс бусад засварыг гүйцэтгэгч компани хариуцах ёстой.

-Та бүхэн гүйцэтгэгч компани хариуцах ёстой гэх юм. Амьдрал дээр хэрэгжихгүй иргэд л хохирсоор байна?

-Яагаад хэрэгжих ёсгүй гэж. Улсын болоод нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газарт хандаад акт тогтоолгон, засвараа хийлгэх ёстой. Барилгын баталгаат хугацааны явцад эвдрэл гарсан тохиолдолд иргэд манай байгууллагад хандаж болно.

-Танай газраас хэдэн компанийн тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох санал оруулсан бэ?

-Миний бодлоор тусгай зөвшөөрлийг хэт хавтгайруулж олгож байгаа нь буруу. Улсын комисс хүлээж авах боломжгүй барилга барьсан 20 гаруй компанийн тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох хүсэлтээ яаманд долдугаар сард тавьсан. Одоо хэр нь ямар нэгэн хариу ирээгүй байна. Бидний мэдэж байгаагаар "Чантай", "Икс Ди Эф", "Хар дизайн" ХХК-ийн тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон.

-Улсын комисс хүлээж аваагүй байранд иргэд амьдарсаар байна. Ямар нэгэн эрсдэл гарвал хэн хариуцлага хүлээх вэ. Барилгын стандарт биелүүлээгүй компаниудын орон сууцыг нурааж болох уу?

-Нийслэлд улсын комисс хүлээж аваагүй 14 компанийн барилгад олон иргэн амьдарч байна. Хүлээж аваагүй барилгад битгий орооч, мөнгөө битгий өгөөрэй гээд байхад иргэд "Хагас мөнгөө төлчихсөн, та нар хүлээж ав" гээд л бөөн асуудал болдог. Хэрвээ ямар нэгэн асуудал гарахад гүйцэтгэгч болоод захиалагч тал, иргэд өөрсдөө хариуцлага хүлээнэ.

Хэдий чанар муутай, улсын комисс баталж зөвшөөрсөн зургаар хийгээгүй барилга ч нураана гэхээр эд хөрөнгө мөнгөний асуудал үүсдэг. Улсын байцаагч чанаргүй барилгыг нураах эрхтэй байдаг. Гэсэн ч эрх зүйн орчин нь байдаггүй. Хариуцсан яамнаас хэрхэн яаж нураах журам, эрх зүйн орчинг баталгаажуулж өгөх хэрэгтэй. Түүнээс гадна манай улсад хятадын барилгын компани олон байна. Тэд барилгаа бариад зараад явчихсан байдаг. Гэтэл асуудал гарахад хариуцлага тооцьё гэхээр эзэнгүй болчихдог. Тэгэхээр тусгай зөвшөөрөл олгохдоо л анхаарах ёстой байх.

Х.Сүрэн

[GaNBaYaR]

Бүгд Найрамдах Дундад Улс буюу Баянмонгол хороолол....

Намрын шаргал наран ээсэн сайхан өдөр нийслэл хотынхоо зүүн биеийг эзлэнхэн сүндэрлэж байгаа “Баянмонгол” хэмээх сүрхий сайхан нэртэй хороололд барьсан бүтээснийг сонирхохоор хөлгийн жолоогоо мушгилаа.
Алсаас харахад улцан шаргал өнгөөр сүр жавхаа муутайхан будаж шунхадсан энэ хорооллын гол хаалгаар ороход “Баянмонгол хороолол” хэмээн мундаг хана босгож рекламдсан байлаа.
Нийслэл хотод маань нүдний гэм, шүдний өвчин болоод байгаа “газар” хэмээх “эрдэнэ”-ээр ёстой л нэг “зодож” гамгүй “зарж үрж” гаргуунд нь сул асгажээ.
Гадна зам талбайн уудам саруул гэж жигтэйхээн ”гудамжаараа гулгисан, зай багтаамжаараа цалгиж”-ээ. Хаалга, шатны бариул, гишгүүр энэ тэр ажлууд нь нэг л гял цал болсон, чанаргүй, гарын ая даахгүй, хямд төсөрхөн, хуурамч, “насжилтүй” нүд баясгасан, хээлж хуарласан, дэггүй жаалуудын гарын “шүүс” болохоор.
“Борлуулалтын алба” гэсэн хаалга үүдээр ороход эгнэн суусан “оффис” охид, хүүхнүүд инээмсэглэн угтахад хэрэг зоригоо хэлбэл урдаас ягаан цаасан дээр буулгасан далбагар танилцуулгаа сарвайв.
Харах нь ээ өрөөд тавьсан “даалуу” шиг барилгыг ирийтэл зурж, гаднаа ч саяхан л хоосон байсан хөндийд хэдий завандаа, “нүдээ нухлах төдийд” л гэмээр хугацаанд “нийслэл талх” шиг эгнүүлэн “үйлдвэрлэжээ” эсвэл энэ хороололд “дэлхий хурдан эргээд байна уу гэлтэй”.
Үнэ ханш ч “хад чулуу” л гэсэн үг, аминдаа би мөнгө төгрөг тиймэрхүү болохоороо аль болох хямдавтар сууц хайж “толгой хорогдох” яваа хүн л дээ.
999 ам. доллар гэсэн “янхийсэн үнэтэй” доошоо дээшээ ганц ч цент хөдлөхгүй гэнэ. Хэрэв үйлчилгээний төв авбал 11хувиар бууна гэж гээд “модойтол” зогссон үнэ амнаас нь унаж байлаа. Аливаа бизнес наймаа чинь наанатай цаанатай баймаар даа, нэгэнт зорьж ирснийх байрыг нь үзээд гаръяа гэж бодоод дотогш хамт орлоо.
Барилгын гадуур дотуур ажлын ногоон, ноорхой хувцастай хятад ажилчид нүд эрээлжилж газар дайвалзтал, шулганалдан язагналдан, шар шүүртэй янжуураа зуусан, нус цэрээ эрээ цээргүй хаян, өвөр зуураа элдвийг хүүрнэлдэх авай. Хааяа хүн цочтол инээлдэн, хавар онд орсон муу мал аятай энгэр ээвэр газар бараадан, паацагнан гүйлдэх аж.
Барилгын ажил, материал энэ тэрийг сонирхон шохоорхож нүд сэтгэлээ хэсэг зуур “хужирлав”. Дотогш нэвтрэхэд хятад бэлэн гоймонгийн, тамхины үнэр ханхийж, хог новш нь ёстой “амаараа гарсан” хамар “сэт”-лэх шахав.
Дотор талын хана туургыг тийм гэж төсөөлөн хэлэх аргагүй эрээн мяраан өнгийн Хятад ханын цаасаар ам хамрыг нь зөрүүлж, халтайлгаж, муруйлгаж наасан, цаад хана нь овон товон ихтэй, гараараа илэхэд хуруу урмаар, паркетан шал нь хүмүүс холхисоор байгаад өнгөө алдаж зураас гортон битүү үүссэн, эзэнгүй удсан, хүн амьдарч байсан болов уу гэж бодогдохоор санагдаж байлаа.
Ариун цэврийн өрөөнд нь шагайхад цагаан өнгийн плитаг тиймэрхүү л нааж цавуудсан, дотор тавигдсан жорлон, угаагуур, хуванцар ванн, алчуур хатаагч нь бүгд хятад улсынх нэг л ёозгүй өнгө зүс, чанар чансаа муутай “хөөрхөн царай”-тангуудаар өвч тоноглож, агаар салхи бага, бөгчим халуун жигтэйхэн. Тэр өрөөнд “морь харвал” үнэр танар нь хаачих нь “мэдэгдэхгүй”.
1960-аад оны үед Солонгосоос гарал үүсэлтэй гэх хэрэглэж байгаад одоо “тэтгэвэртээ гарч, насандаа суусан” хэрэгцээ шаардлагаа хангахаа больсон хятадын дуураймал хамгийн хямд үнэтэй наадаг хоолой, холбох хэрэгслийг “сүрхий” муруй сарий үзүүр гарган хүчээр эвлүүлж холбосон нь үзэмжгүй бас өрөвдөлтэй харагдана. Хэзээ нас нь гүйцээд холбоос нь мултарч ус алдаж сүйд болохыг Баянмонгол хорооллын “савдаг”-т найдмаар.
Эргээд гал тогоо, зочны болон унтлагын өрөөгөөр “зочлов”
Энэ бүх хийсэн материалууд нь бүгд Хятад аа гэж дагуулж яваа бүсгүй маань тайлбарлав. Өрөөнүүдийн хаалгануудыг хуулгатай ус чийг үзэхээрээ хөөж “уйлж” памбайдаг, хямд төсөрхөн “энхрийхэн амьтан”-г л мөн сонгожээ.
Цонхыг сониуч зангаараа нээгээд гаднахийг сонирхоход бусад байшингуудын гадна өнгөлгөө нь ёстой л “уралдааны донсолгоотой зам” гэсэн үг, овон товонгийн “гайхамшиг”-ийг үзүүлжээ. Гадна будагны дотор талд хуванцар торон дээр шавар түрхээд будсан хөөсөнцөр нь ил гараад язайж цухуйсан нь “халамцуу зочин” тамхиа хаях гэж байгаад хороолол шатааж хорооллын “өрөнд” хийж мэдэхээр хийжээ.
Хөөсөнцөр нь өөрөө шатамхай бүтээгдэхүүн болохоор барилгын хана дулаалахаа больсон эсвэл гадуур нь тоосгоор өнгөлж өрдөг гэж миний таних учир мэдэх эрхэм маань хэлж байсныг саналаа.
Зуун айл хэмээх барилгын материалын зах дээр үнэ өртөг багатай хямдхан цонхыг эрийтэл нь өрсөндөө чанар нь харагдах бөгөөд жийргэвч хаймар нь ховилоосоо мултарч далбараад хаагдав.
Халаах хэрэгсэл нь мөн л Хятадынх, айл гэрийн гал голомт болсон энэ нь хавар намартаа халаалт нээх хаах үед ус гоожиж өнгө үзэмжгүй нэгэн, шалны алчуур, түмпэн энэ тэр гээд зовоогоод байдгийг бас дутах вий гэсэн шиг тавьжээ.
Хятадын “чанаргүй”-чүүдээр “зуун айл”-даж, “Эрээн”-дэж хямд төсөрхөндөөд юухан хээхэндээд өрөөгөө дүүргэж, дундуурыг гүйцээхдээ “гоёж гоодох”-доо ч “шолхийсэн сулхан” гараар хийсэн нь ажил бүхэн дээр “өлөн нүд”-энд анзаарагдаж байснаа нуух юун.
Сууриа ухсан их шороо, бохир хайргыг угааж “арчиж зүлгэлгүй” барилгынхаа бетонон хийц эдлэлээ түмний нүд чих хариулж байгаад цементтэй сэмхэн зуураад “арвилан хэмнэлт”, эд юмс “болгочихсон” хийсэн гэсэн үг миний чихийг дэлсээд авсан санагдана.
Барилгын чанар аюулгүй байдал гээд “ном хаяад” байдаг энэ тэр гээд суудаг эрхэмүүд энэ хорооллын байдал төрхийг юу гэж дүгнэн үнэлж “комисс”-дсон нь “тодорхойгүй”.
Барилга гэдэг нь хүн хэмээх “хорон гар”-тай “араатан”-ны ая эвийг, механик үйлчлэл, байгаль дэлхийн хатуу ширүүн зан араншин, цаг хугацааны уртыг ажрахгүй даахаар бүтээгдэх ёстой байх гэж бодох юм.
Улаанбаатар хотын цэвэр усны ундарга гүний худаг руу шахан шахцалдан хэл ам хэрүүл уруул болон “амаа зайлах цэвэр ус ундтайгаа барьцалдан хэлхэлдэж” барьсан энэ хороолол гаднаа гяланцаг дотроо паланцагийн үлгэр болжээ.
Хятад ажилчид, хятад материалийн “цогцолбор”-оороо “ИХ ҮЙЛСИЙН ЭРЭЛД” компанийнхаан эх хотын маань чандмань эрдэнээс хумслан хугаслан байж
Бүтээн босгосон ажил чинь үнэндээ сүржин нэрэндээ тохирохгүй даржин ажил чинь “Их мөнгөний эрэлд”ХХК болсон байна шүү.
Хүний хүний гараар хийсэн бүтээсэн ажил бол “хүний л” юмны царай төрх харагдаад байна шүү. Энэ хорооллын барилгын ажил гүйцэтгэл чанарыг шалгадаг “шаналгадаг” ,үнэлдэг “үглэдэг”, хянадаг “хялайдаг”л дутагдсан нь хийсэн ажлаас харагдаж байлаа
Алаг үр, амь амьдрал, өлөн гэдэс, өвчүү ходоодоо хагаслан өнчин дүү, ядарсан ахан дүүсээсээ харамлан хайрлан, хуруу хумсаа хуйхлан байж далд хийсэн хэдэн “бор юм”-аа хүний “хүн”-ий өвөрт хийгээд явуулахад хайран бас зовж “гүрийж” л олсон болохоор дотор гаднагүй бүтэн хорооллоор нь “хятад”-чилсан байрыг авахад сэтгэл эвгүйрхээд байна.
Үнэхээр чанар, материалаар “зодож балбаж” босгосон бол сэтгүүлчийнхээ хэдэн “бор”-оос гэдсээ татаж байгаад ч гэсэн банкны зээл хэмээх өндөр хаалгаар алхаж ороод хэдэн жил “чардайж” хорголоо тоолж, хормойгоо нөхөж байгаад ч дээлтэйгээ дэрийж “гүрийх” л байлаа.
Баянмонголчуудад хэлэхэд нэг л нартай өглөө “ни-хо” гээд хамаг мөнгийг чинь хамж өвөртөө чихээд, хөвөнтэй цамцаа бөндийтэл боогоод хөгзтэй шүдээрээ инээгээд “зу-ва” гээд “Эрээн”-дээд одох усны шувуу шиг “харь” нөхдийн хийсэн ажлын балгийг хэн үүрч таны авсан байрны гомдлын нулимсыг арчих бол доо.
Ер нь монголд долоон буудлын Дондог өвгөний гэрийн унийг “шоохууз” өлгөөд, Долгор эмээгийн үнээний дэлэнг “гунияа” шувтраад суух, нэгэн тогооноос хоолоо хувааж халбагадахад гайхаад мэлрээд байх газаргүй болж дээ.
Түрүү жилийн өдийд монголд шавар зуураад, тоосго үүрээд “тууж” явсан “товариш” ирэх жил нь компанийн захирал, инженер, “бүдүүн дарга” болчихсон “шар шүүр”-тээрээ дайлж цайлаад “цагаан цамц”-тан болчихсон монголоор хазгай муруй яриад“цохиж” явдаг “үзэгдэл” хэвийн болж дээ.
Барилга хүлээн авч байнгын ашиглалтад авдаг, барилгын, газрын зөвшөөрөл олгодог эрхэм төрийн түшмэлүүд, цагаан захтангууд, цайвар царайтангууд “албан тасалгаа”-даж “гарын үсэг”-дэж “тархиа угаалгаж” түрийвчээ түнтийлгэж, минчийж улайж байгаад “комисс”-дгоо эргэж хармаар л байна даа
Хэзээнээс хойш монголчууд бид бүхэн харийн хүнээр ханаа шийрлүүлж, тооноо босгуулж, униа өлгүүлж,дээвэр туургаа тавиулж,гал хөсөө түлүүлдэг байлаа гэсэн “монгол” омогшил төрөн буцав.
Нийслэл хот төдийгүй дэлхий дахинд ховордоод нөөц нь багасаад байгаа цэвэр усныхнаа тархин дээр бүтээгээд босгоод байгаа “ИХ ҮЙЛСИЙН ЭРЭЛД ” -ийнхаан ядарсан задарсан бүхэн чинь амаа чийглэж, биеэ норгодог чандмань эрдэнийн минь голыг нь тасалж мань мэтийгээ ундны усны “их үйлсийн эрэлд” хатаав даа.
Нүдээрээ үзсэн чихээрээ сонссоноо өгүүлэхэд иймэрхүү эндээс европ, монгол “үнэр” хайгаад “ёстой үзээд өгье” гэхнээ байсангүй, ханын цаана, суурийн доор ямархуу “эрдэм ухаан -нууц эрдэнэ” оршиж буйг “аальгүй” байгаль ээжийн “таалал”-д үлдээж, БАЯНМОНГОЛ хорооллын эрхэм цөөхөн суугчдын буян заяа нь мэдэг дээ.

http://mongolbarilga.blog.gogo.mn/read/entry71440

[GaNBaYaR]

Барилгын салбарын хувь заяа


Барилгын салбар сэхээн амьдруулах тасагт хэвтэж байна. Галзуурсан өндөр үнэ бууж өгөхгүй, хамаг бие нь дагжин чичирч, бүх арга чаргаа хэрэглээд ч биеийн байдал илааршиж өөрчлөгдөх шинж тэмдэг мэдэгдэхгүй байсаар нэг жилийн нүүр үзэх нь.
Энэ өвчтөн хэрвээ амьсгал хураачихвал дуусаагүй 470 барилга, нэг их наяд (триллион) төгрөгөө оруулсан хөрөнгө оруулагчид, урьдчилгаа мөнгөө төлсөн 7800 айл өрх, энэ салбарт ажилладаг 78000 хүн хохирно. Төгрөгийн дуслыг яаралтай залгаад өгчих юм бол байдал хэвийн болно гэж барилгын салбарынхан амлаж, төр засгаас аврал хүсэж байна. Энэ зөв шийдвэр мөн үү?

Ямар ч өвчтөний амийг аврах, улмаар эмчилж эдгээхийн тулд юуны өмнө өвчний оношийг нь зөв тогтоох шаардлагатай. Буруу оношилбол ямар ч эмчилгээ үр дүнд хүрэхгүй нь мэдээж.

Барилгын салбарын бүтээмж алга болж, өрсөлдөх чадвараа алдсаны жинхэнэ шалтгаан нь гурван талын шахалтын улмаас барилгын салбарынхны үйл ажиллагаандаа гаргасан гажилтад байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл нийлүүлэлт, зохицуулалт, хэрэглээний хүчнүүдийн нөлөөнд барилгын салбарын шилжилтийн насных нь гэнэн үйлдлүүдийн үр дагавар илрэн гарч байна.

Тухайн салбарт нийлүүлж байгаа материалын болон боловсон хүчин, санхүүгийн эх үүсвэрт гажилт бий болсон нь үнийг хөөргөхөд нөлөөлсөн. Барилгын материалын дотоодын нийлүүлэлт хэрэгцээний өсөлтийг гүйцэхгүй байсан тул гадаадаас ихэнх материалаа импортолж байлаа. Үлэмж ашигтай байсан энэ хэрэгцээг том эдийн засгийн бизнесүүд олж хармагцаа хямд үнэтэй зээлийн эх үүсвэрээр бараа авч хадгалан, хүссэн үнээрээ нийлүүлсээр ирсэн юм.

Ажиллах хүчээ ч гадаадаас оруулсаар ирсэн, оруулсаар байгаа нь дотооддоо боловсон хүчнийг бэлдэх, мэргэжил дадлагыг нь дээшлүүлэх талаарх урт хугацааны бодлого алдагдахад хүргэсэн билээ.

Санхүүгийн эх үүсвэрийн хувьд орон сууцны эрэлт хэрэгцээ асар их байгаатай холбоотойгоор жилийн 20 хувийн хүүгээр буюу таван жилд хоёр ч байр авчих үнээр нэг байр худалдан авч байсан нь хөрөнгө оруулагчдад хуурамч хүлээлт өгч, банкууд богино хугацаатай, өндөр хүүтэй зээлээ барилга барьж байгаа нийлүүлэгчид, худалдан авч байгаа хэрэглэгчдэд хоёуланд нь нэгэн зэрэг их хэмжээгээр олгож байв.

Барилгын салбарын нэг том онцлог нь хүний аюулгүй байдалтай шууд холбоотой учир аюулгүй байдлыг хангах онцгой зохицуулалт хийгдэх учиртай. Төр засгаас энэ ажлыг Мэргэжлийн хяналтын газарт даалгасан нь үнэндээ нэмэр биш нэрмээс, дэмжлэг бус дарамт болсоор ирэв. Уг нь бол барилгын чанар, аюулгүй байдлыг зураг төслийг нь анх боловсруулсан компани эхнээс нь дуустал нь хариуцдаг олон улсын жишиг бий. Гэтэл манай “хянагчид” зөвхөн дууссаны дараа ирж үзээд ашиглахыг зөвшөөрдөг, эсвэл эс зөвшөөрөн гуйлгаж, гувчуур нэхнэ. Тэгсэн хэрнээ аль ч тохиолдолд хүмүүс байрандаа ямагт орчихсон, төвхнөчихсөн байдаг бөлгөө. Угаасаа хэн юу хийх нь бараг хамаагүй болсны нэгэн жишээ энэ.

Барилгын компани зөвхөн барилгаа л барих ёстой байтал тэд газраа олдог, барилгаа барьдаг, захиалгаа авдаг, борлуулалтаа ч хийдэг. Тэд өөрөө өөрийнхөө захиалагч болж байгаа учир “сүх далайтал үхэр амар”-ын жишгийг баримталдаг бөгөөд хэзээ нэгэн цагт ямар нэгэн байшин нурж болох тухай Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж сануулсны учир тэр. Тэд бүхнийг хийдэг хэрнээ алийг нь ч сайн хийж чаддаггүй. Төрөлжөөгүйн гор энэ. Барилгын салбарын тоглогчдын хэн нь юуг хариуцах нь хэрвээ тодорхой бол тус тусын чиглэлээр даатгалын үйлчилгээ хөгжүүлж, даатгагч нь чанар, гүйцэтгэлд давхар хяналт тавьж байх ёстой.

Төр энэ бүхнийг хийлгүүлдэг болохоос өөрөө хийдэггүй юм. Зайсан дахь нэгэн шинэ байшингийн доорх гарааш үерт автаж, өндөр үнэтэй өчнөөн олон машиныг усанд хөвүүлж эвдлээ. Хэн энэ хохирлыг барагдуулах ёстойг судлаад үз дээ!

Төр засаг, түүний дотор хот, орон нутгийн удирдлагуудад барилга барих газраа авах, дэд бүтэцтэй холбуулах, ашиглалтад өгөх зөвшөөрөл авах зэрэг түмэн шатны буман ажлаа бүтээлгэхийн тулд ил далд өгч байгаа төлбөр, хахууль нь барилгын үнийг хөөрөгдөж байгаа томоохон шалтгааны нэг (үнийн бараг гуравны нэг) мөн. Энд бас барилгын компаниуд ч өөрсдөө буруутай. Газрын наймаа хийж байгаа барилгын компаниуд бүр давхар буруутай.

Барилгын салбарынхан хэрэглэгчийн чадавхийг бүрэн ойлгож зах зээлийн хэсэг бүрт (segment) зориулсан бүтээгдэхүүн бий болгохын оронд хамгийн өндөр ашгийн төлөө улайрсаар хамгийн том хэрэглэгч болох гэр хороололд амьдарч байгаа бага орлоготой иргэдэд таарсан барилгыг хэн ч барьсангүй.

Шинээр барьсан орон сууцуудад угаасаа байранд байсан айлууд, тэдний үр хүүхдүүд орсон болохоос гэр хорооллоос бараг хэн ч орж чадахгүй байна. Тиймээс эсгий хот гэрлийн хурдаар тэлж байгаа. Банкууд ч энэ талаар санаачилга гаргахгүй, удирдан чиглүүлэхийн оронд ойрын ашгаа хөөцөлдөн мөнгө хүүлж, үнэ хөөргөдөхөд ихээхэн түлхэц үзүүлсэн. Тэд одоо ч гэсэн сарын 2.0 хувьтай зээл авч болно гэж хадуурч байна. Худалдан авах чадвартай цөөхөн хэрэглэгчийн тогтоосон үнээр цаашдаа ч борлуулна гэж төөрөлдөж байна. Дарга нар, газрын дамчны хахуулийн мөнгө, банкны өндөр хүүг эцсийн эцэст хэрэглэгч л төлж ирсэн. Одоо эцсийн хязгаартаа тулжээ.


Барилгын үнийг хөөрөгдсөн нийлүүлэлт, зохицуулалтын зардлын дээшээ чиглэсэн чангаалт, хэрэглэгчийн худалдан авах чадварын доош улласан таталтын дунд чивчрэн сунгагдаж байгаа барилгын салбар чичрэн, халуурч байна. Дээрх хоёр хүчийг сааруулах хүртэл энэ байдал үргэлжилнэ. Эсвэл уяа тасарч бүх зүйлийг шинээр эхлэхэд хүрнэ. Асуудлын гол нь дуслын тариа залгахад биш, дээрх татах хүчүүдийг сааруулахад байгаа юм. Ядаж эхлээд сааруулсан байх ёстой.

Газар, элдэв зөвшөөрлийн хахууль гэнэт алга болоод л, банкны хүү огцом буураад л, түүнтэй зэрэгцэн гэр хорооллынхон бүгдээрээ ажилтай болсноор сайн цалин авч, байр худалдаж аваад эхэлтэл бас л хугацаа хэрэгтэй. Харин энэ сайн өдрийг өвчтөн тэсвэрлэн хүлээж чадах болов уу?

Юу тарьсан, түүнийгээ л хураадаг билээ. Гэтэл бид дандаа л тарьснаасаа өөр төрлийн ургац хүлээх юм даа.

[GaNBaYaR]

Улаанбаатар хотын барилгууд газар хөдлөлтөд тэсвэргүй болох нь нотлогджээ
Өнөөдөр 16 цаг 19 минут

Манай орны нийт нутаг дэвсгэрийн 80 хувь, томоохон хот суурингийн 70 хувь нь газар хөдлөлтийн идэвхтэй бүсэд оршдог ба зургаан баллаас дээш газар хөдөлсөн тохиолдол сүүлийн 20 жилд 40 гаруй удаа, найман баллаас дээш хүчтэй газар хөдлөлт дөрвөн удаа бүртгэгдсэн байна. 1990 оноос хойш тав болон түүнээс дээш магнитудын хүчтэй буюу ноцтой газар хөдлөлт нийтдээ 12 удаа тохиолдож, 83.9 сая төгрөгийн хохирол учирч байсныг Монголын улаан загалмайн нийгэмлэгийн “Газар хөдлөлтийн эрсдлийг бууруулах төсөл”-ийн судалгаанд дурджээ.

Нийслэл Улаанбаатар хотын барилгажсан талбайн 25 хувь нь зургаан баллын, 52 хувь нь долоон баллын, 23 хувь нь найман баллын газар хөдлөлтийн бүсэд хамрагддаг байна. Улсын нийт хүн амын тал хувь нь оршин суудаг нийслэл хотод газар хөдлөлтийн аюул бодитоор нүүрлэчихээд байгааг саяхан тохиолдсон хоёр жишээнээс харж болохоор байна. Гэтэл өнөөдөр монголчуудад газар хөдлөлтийн үед амь нас, ар гэрийнхнээ хамгаалах дадал зуршил байтугай мэдлэг мэдээлэл ч байхгүй. Тиймээс МУЗН-ээс сургууль, цэцэрлэг, их дээд сургуулийн оюутан, сурагчид, нийт ард иргэдэд газар хөдлөлтийн аюулаас сэрэмжлэх, газар хөдлөлтийн үед өөрийгөө болон бусдыг хамгаалах мэдлэг, ур чадварыг зааж эзэмшүүлэх, олон нийтийн сонор сэрэмжийг дээшлүүлэх, гамшгийг хохирол багатай даван туулах, гамшгийн бэлэн байдал, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх ажлыг одооноос эхлэх нь зүйтэй гэж үзэж байгаа юм байна. Газар хөдлөлтийн аюулын үед анхан шатны мэдлэг мэдээллээр хангах болон эд материалын, багаж хэрэгслийн хангамж нөөцтэй байх үүднээс “Газар хөдлөлтийн эрсдлийг бууруулах” төслийг санаачлан хэрэгжүүлж эхэлжээ. Төслийн хүрээнд иргэдэд сургалт явуулахын зэрэгцээ хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр нийтлэл, нэвтрүүлэг бэлтгэх юм байна.

Д.Цээпил

[GaNBaYaR]

''Шангри Ла-Улаанбаатар'' хєрсний усаа Дунд гол руу хийжээ

Тэрэлж, Горхийн чиглэлд vйл ажиллагаа явуулдаг компаниуд Дунд голыг бохирдуулж байна гэх мэдээллийн дагуу Мэргэжлийн хяналтын ерєнхий газраас тус газруудад шалгалт хийжээ. Энэ vеэр Тэрэлж, Горхийн цогцолбор газар vйлдвэрлэл эрхэлдэг компаниуд Туул, Дунд гол руу хогоо хаяж, бохир усаа асгадаг зєрчил хэрээс хэтэрсэн байжээ.
Шалгалтын талаар Мэргэжлийн хяналтын ерєнхий газрын Байгаль орчны улсын байцаагч Г.Чинзоригоос тодрууллаа.

-Улаанбаатар орчмын гол дагуу хогоо асгах явдал багасахгvй байгаа. Vvнд тавих хяналт хэр байна вэ?
-Тэрэлж, Горхийн чиглэлд байгаа аж ахуй нэгж, албан байгууллагууд голын сав газар луу хог асгах, бохироо хийх тохиолдол их байна. Уг нь Усны тухай хуульд голын зєвлєлийг нийслэлд байгуулах ёстой. Харин хуулийн энэ заалт хэрэгжихгvй байна. Дулаарч гол гэсэх vед тэнд хаясан хог хаягдлаас халдварт євчин тархах нєхцєл бvрдсэн. Ерєнхий боловсролын сургуулийн сурагчид, оюутнууд голын эрэг дагуух газрыг цэвэрлэдэг ч хангалттай бус байна. Тиймээс эдгээр байгууллагууд cap шинийн баярын ємнє тарьсан хогоо яаралтай цэвэрлэх хэрэгтэй.

-Дунд голын ус хєлдєєгvй євєлжсєн. Гэтэл энэ жил сvvлийн 30 жил тохиогоогvй хvйтэн євєл боллоо шvv дээ?
-Энэ нь голд бохир зvйл хийсэнтэй холбоотой. Тодруулбал, "Шангри Ла-Улаанбаатар" зочид буудлын барилгын ажлыг гvйцэтгэгч компани хєрсний усаа Дунд гол руу хийсэн нь шалгалтын явцад тогтоогдсон. Иймээс голын уснаас дээж авч лабораторийн шинжилгээнд єглєє. Шинжилгээний дvн гарахаар бохирдсон эсэх нь тодорхой болно.

-Хєрсний усыг гол руу хэрхэн цутгасан юм бол?
-"Шангри Ла-Улаанбаатар" Усны барилга байгууламж компанитай гэрээ хийж энэ ажлыг хийлгэсэн байсан. Єєрєєр хэлбэл, тус компани vерийн ус зайлуулах шугамтай єєр мянган метр шугам холбон хєрсний усыг гол руу юvлсэн байна. Уг нь бохирын шугамыг зєвхєн зун ашиглах ёстой. Євєл хєлдvv шугамыг ажиллуулахаар хананых нь цемэнт нурж зун ашиглах боломжгvй болдог. Магадгvй vер болвол гэмтсэн шугамаар усыг хэрхэн тогтоох вэ гэдэг асуудал ч гарна. Иймээс улсын байцаагчийн акт гаргаж тус байгууллагын vйл ажиллагаа зогсоосон.

Д.Тэлмэн
Дугаар 018

Код: Бүгдийг сонгох

MCS=Mongolian Corruption System

[GaNBaYaR]

Утаагvй Улаанбаатарын тєрх тодорч эхэллээ
2010-03-25 09:52:28 , Мэдээний дугаар: #1169300

Нутгийн єєрєє удирдах ёсны байгууллага гэж чухамдаа юуг хэлдэг, хэн тvvнд хэрхэн оролцож иргэдээ тєлєєлєх боломжтой, байгаа боломжоо ашиглан сонгогчдодоо хэрэгтэй шийдвэр гаргуулахад ямар бэрхшээл тулгардаг талаар харилцан ярилцаж, мэдээлэл солилцох сургалтыг НИТХ-ын ажлын алба зохион байгууллаа. Бvтэн єдрийн уг сургалтад НИТХ-ын тєлєєлєгчид оролцсон бєгєєд тэдэнд "Утаагvй Улаанбаатар" хєтєлбєрийг танилцуулсан юм.

"Нийслэл бол бага Монгол Улс гэх нь бий. Учир нь нийслэлийн єнгє тєрх ямар байхаас улсын маань нуур царай хамаардаг. Нутгийн захиргааны байгууллагын Хангарьд ордонд анх удаа орж ирж, НИТХ-ын чуулган болдог энэ танхимтай танилцлаа. Санаж сэдэж, идэвхи гаргавал аль ч шатны хурал тодорхой шийдвэр гаргаж, тvvнийх нь дагуу ажил урагшилдгийг эндээс харж болно" хэмээн УИХ-ын гишvvн, Монголын нутгын удирдлагын холбооны тэргvvн Су.Батболд ярианыхаа эхэнд хэлсэн. Засаг даргын хавсарга маягаар явдаг байсан нутгийн єєрєє удирдах ёсны байгууллагын vvрэг улам бvр нэмэгдэж байгаа. Хурлын тєлєєлєгчид аливаа асуудалд хэт болгоомжтой хандсанаас тодорхой шийдвэр гарахгvй байх нь элбэг. Уг нь энэ байгууллага нийгэм, эдийн засгийн томоохон асуудлуудыг халгалгvй барьж авч чадах юм бол шийдвэр гаргах эрх нь бий.

Хэтэрхий хаширлаад байгаа нь дээд шатны байгууллагад ямар нэгэн маргаан мэтгэлцээн vvсэхгvй байгаагаар илэрдэг. Иргэддээ єєрсдийгєє таниулж чаддаггvй, нэг хэв загварт орчихсон зэргээр эрхэм гишvvн нэлээд шvvмжлэлтэй хандаж буйгаа нуугаагvй. Иргэний нийгмийн байгууллага руу иргэд юуны учир асуудлаа барьж очоод байна вэ. Яагаад гэвэл тэд иргэдээ маш сайн сонсч байна. Шат шатны хурлынхан ийм байж чадахгvй байгааг ч мєн нэмж хэлсэн. Тvvний хэлснээр иргэдийн хурлын ач холбогдлыг хvмvvс тэр бvр ойлгохгvй байгаагаас орон нутгийн сонгуульд нэр дэвших хvний тоо ч цєєрч байгаа гэнэ. УИХ єнгєрсєн хоёр жилд нутгийн єєрєє удирдах ёсны байгууллагын эрх зvйн байдлыг сайжруулахаар юу ч хийгээгvйгээ мєн хvлээн зєвшєєрч байлаа. Нийслэлийн эрх зvйн байдлын тухай хуулийн тєслийг Засгийн газар хуралдаанаараа дэмжин УИХ-д єргєн бариад байгаа. Эрх мэдлийг орон нутагт хэрхэн єгєхийг зохицуулах процессийн хууль санаачлах цаг нь болсон гэлээ. Энэ удаагийн парламентийн бvрэн эрх дуусахад хоёр жил дутуу байна. НИТХ-ын тєлєєлєгчид санал санаачлага гарга, УИХ дэмжиж ажиллах болно хэмээсэн юм.

Засгийн газрын шийдвэрээр "Утаагvй Улаанбаатар" хєтєлбєр боловсруулах ажлын хэсэг байгуулж, Ерєнхий сайд ахалж байгаа. Мєн дэд ажлын хэсгvvдийг Нийслэлийн Засаг даргын орлогч нар тэргvvлж байгаа юм. Уг хєтєлбєрийн тєслийг ажлын хэсгийн нарийн бичгийн дарга БОАЖЯ-ны Тєрийн нарийн бичгийн дарга Н.Батсуурь НИТХ-ын тєлєєлєгчид болон ЗДТГ, Захирагчийн ажлын албаны алба хэлтсvvдийн дарга нарт танилцуулсан. Vндсэн хуульд монгол хvн эрvvл аюулгvй орчинд аж тєрєх эрхтэй гэж заасан нь бий. Гэвч нийслэлчvvдийн хувьд энэ эрх илтэд зєрчигдєж байна. Хєтєлбєрийн унлсэн агуулга нь утааг багасгаж, зєрчигдсєн vндсэн эрхийг нь иргэддээ олгоход чиглэж байгаа юм. Утааны дийлэнхийг Дулааны цахилгаан станц, нам даралтын зуухнууд, гэр хорооллын айлууд "vйлдвэрлэдэг". Хотын гудамжаар хєлхєж буй 150 мянган автомашин ч багагvй "тус" болно.

Нийслэлчvvд жилд 5,9 сая тонн тvvхий нvvрс тvлж, 260 мянган тонн хорт бодис агаарт цацаж байдаг гэнэ. Улаанбаатарын нэг хvнд 3,2 ам метр ногоон байгууламж оногдож байгаа нь бусад хотуудын стандартаас хэт бага байгаа юм. Хотын тєвд тоосонцорын хэмжээ зургаа дахин их байна. Энэ бvхнээс ангижрахын тулд уг хєтєлбєрийг хэрэгжvvлж байгаа бєгєєд ойрын таван жилд гэр хорооллыг бvрэн орон сууцжуулж нэгэнт амжихгvй тул утаа багасгах технологийг шинэчлэх арга замаар ажиллах юм. Хєтєлбєрийн хvрээнд 35 байршилд 75 мянган айлын орон сууц барьж, хоёр газар шинээр сууршлийн бvс байгуулахаар болжээ. Нийслэл рvv чиглэсэн шилжилт хєдєлгєєнийг ч зогсоохоор яригдаж байна.

Эрх зvйн хvрээнд Агаар бохирдуулсны тєлбєрийн, Газрын vнэлгээний, Барилгыг хуваан эзэмших зэрэг хуулийг шинээр санаачлан батлуулж, 14 хуульд нэмэлт єєрчлєлт оруулах юм. Авто бензинээр явдаг машинуудын татварыг нэмэгдvvлж, хийн тулшинд шилжvvлэхийг дэмжих гэнэ. Хєтєлбєр хэрэгжих явцад vр дvн гарч эхэлмэгц хєдєєний иргэд магад дахин тєв рvv тэмvvлж болох юм гэсэн vндэслэлээр "Шинэ сумын тєв" тєслийг 96 газар хэрэгжvvлэхээр тєлєвлєж байна.

А.ЦЭЛМЭГ
Дугар 059/251/

[GaNBaYaR]

Туул гол дагасан газар 8-9 баллын газар хєдлєлтєд єртєж, болзошгvй
2010-03-25 10:34:25 , Мэдээний дугаар: #1169308 [ ]

Газар хєдлєлтийн vед барилгууд хэр тэсвэртэй байх судалгааг 2004 онд явуулахад нийслэлийн 3000 гаруй барилгын 30 гаруй хувь нь тэсвэр муутай гарсан. Єдгєє эл судалгааг нийслэлийн хэмжээнд дахин хийхээр боллоо. Одоогийн байдлаар нийслэлийн А зэрэглэлийн бvс гэгдэх 40, 50 мянгат, Сонгинохайрхан дvvргийн таван шар орчмын болон 120 мянгатын нэхмэлийн шар байрууд газар хєдлєлтєд тэсвэр муутай гэсэн дvгнэлтийг мэргэжлийнхэн гаргаад байна.

Мән ШУА-ын дэргэдэх Одон орон, геофизикийн хvрээлэнгээс гаргасан судалгаагаар Туул гол дагасан газар нутаг хамгийн идэвхтэй буюу 8-9 баллын газар хєдлєлтєд єртєж болзошгvй аж. Харин Сансар, Ml, IV хороолол болон Богд уулын хормой, Нисэх яармаг хэсэг зургаан балл, нэг, 10, 15 дугаар хороолол, Тємєр зам, Амгалан, Улаанхуаран, Шар хад орчим 7-8 баллын газар хєдлєлтийн бvст оршдог юм байна.
Ж.НЭРС

[GaNBaYaR]

Улаанбаатарт 7 баллын газар хєдлєхєд барилга байгууламжийн 75 хувь нь нурна гэв

Монгол Улсын Ерєнхийлєгчийн дэргэдэх Иргэний танхимд єнєєдєр 11 цагаас эхэлсэн “Газар
хєдлєлтийн тєлєв байдал, болзошгvй аюул, авах арга хэмжээ” сэдэвт нээлттэй хэлэлцvvлэг єндєрлєлєє. Хэлэлцvvлэгт Ерєнхийлєгч Ц.Элбэгдорж, Монгол Улсын Шадар сайд М.Энхболд, УИХ-ын Аюулгvй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга З.Энхболд, нийслэлийн Засаг даргын нэгдvгээр орлогч Б.Баатарзориг, Зам, тээвэр барилга хот байгуулалтын яамны Тєрийн нарийн бичгийн дарга Б.Бат-Эрдэнэ, Онцгой байдлын ерєнхий газрын дарга Л.Амгаланбаяр, Одон орон геофизик судалгааны хvрээлэнгийнхэн оролцов.

Мэргэжлийн байгууллагуудын гаргасан судалгаагаар 2009 онд Монгол Улсын хэмжээнд 508 удаа газар хєдєлжээ. 2010 он гарсан эхний нэгдvгээр улиралд 270 удаа газар хєдлєлт бvртгэгдсэн нь ємнєх жилvvдийнхээс газар хєдлєлтийн идэвхжил єндєрсч байгааг харуулж буй аж. Нєгєєтэйгvvр, газар хєдлєлийн баллын хэмжээ 1-ээр нэмэгдсэн байна. Тиймээс хvн амын 40 хувь нь оршин суудаг Улаанбаатар хотод 7 баллын хvчтэй газар хєдлєхєд тvvнийг тэсвэрлээд гарах барилга байгууламж байна уу гэсэн асуултад албаныхан “Нийт барилга байгууламжийн 75 хувь нь нурна” гэсэн хариулт єгч байна. Мєн иргэддээ газар хєдлєх нь ээ гэдгийг урьдчилан мэдээлж, тэднийг хоргодох байранд оруулж амжих уу гэсэн асуултад “Нэг минутын ємнє газар хєдєлнє” гэдгийг мэдээлэх бололцоо байгаа” хэмээлээ.

Дэлхий дахин эдvгээ газар хєдлєх нь гэдгийг урьдчилан мэдэх бололцоотой дэд станцуудыг єєрийн орондоо суурилуулах болжээ. Тодруулбал, Япон улс аль хотод хэдэн баллын хvчтэй газар хєдлєх нь вэ гэдгийг урьдчилан мэддэг багаж тєхєєрємж, дэд станцуудтай болж чадсан. Ингэхдээ нэг сар, хоёр сарын ємнє урьдчилсан мэдээллийг авдаг гэдгийг мэргэжлийн байгууллагынхан хэллээ. Тиймээс Монгол Улс газар хєдлєхєд бэлтгэлтэй байж, наад зах нь энэ аюул нvvрлэхэд иргэн бvр єєрийгєє яаж хамгаалах ёстой. Гэр бvлийнхнээ хэрхэн хамгаалах талаар ойлголттой, бас бэлтгэлтэй байх. Баг хороо, сум, дvvрэг, хот улсаараа vvнд бэлтгэл ажлаа хангаж ажиллах шаардлагатай гэдгийг Ерєнхийлєгч Ц.Элбэгдорж тэмдэглэлээ.

[GaNBaYaR]

Орон сууцжуулах хєтєлбєрvvд амьдралд хэзээ хэрэгжихийг таашгvй
2010-03-30 10:33:42 , Мэдээний дугаар: #1169513 [ ]

4000 айлыг орон сууцжуулах хєтєлбєр, 100 мянган айлыг орон сууцжуулах хєтєлбєр гээд хvн амаа орон сууцаар хангах гоё сайхан нэртэй тєсєл хєтєлбєр уг нь их л олон байх юм. Гэхдээ энэ гоё сайхан тєсєл хєтєлбєр хэзээ хэрэгжиж биелэлээ олох болоо гэсэн эргэлзээг єчигдєр хаалтаа хийсэн "Барилга экспо-2010" vзэсгэлэн єєрийн эрхгvй тєрvvлсэн. Уг нь нийслэлчvvдэд элдэв євчний суурийг тавиад байгаа агаарын бохирдлоос хамгийн амархан салж болох гарц нь гэр хороооллыг орон сууцжуулах явдал хэдий ч энэ нь дээрхийн адил бас биелэшгvй мєрєєдєл болж хувирах нь. Vзэсгэлэн нээгдсэн "Мишээл экспо" тєвд очсон хэн ч ингэж бодохоор байсан. Энэ талаар санаа тавих ёстой тєрийн байгууллагууд нь харин хувийн хэвшлээ илvvтэй дэмжээд барилгын салбарынхны гvйгдэхгvй байгаа орон сууцыг борлуулахын тулд дээрх vзэсгэлэнгзохион байгуулаа юу даа гэж бодогдохоор байлаа.

Нэг, талаас харахад энэ нь зєв юм шиг хэрнээ харин нєгєє талаасаа бол иргэддээ "Та бvхний мєрєєдєл хэзээ ч биелэхгvй шvv" гэдгийг сануулсан мэт. Учир нь дээрх борлогдохгvй vйлээ vзээд байгаа гэх орон сууцнуудын vнийг сонсохоор ийн бодогдох. Энэхvv vзэсгэлэнд манайдаа нэртэй томоохон барилгын компаниудаас авахуулаад 110 гаруй компани оролцсон юм уг нь. Тvvнчлэн "Барилга экспо-2010" vзэсгэлэнгийн бас нэг олон тvмэн сонирхож байсан нэг зvйл нь тєрийн албан хаагчдын 4000 айлын орон сууцны хєтєлбєрийн талаар ихэд дэлгэрэнгvй мэдээлэл єгнє гэсэн. Гэхдээ энэ нь харин эсрэгээрээ байсан. 160 тєрийн албан хаагч орон сууцанд хамрагдахаар Орон сууцны санхvvжилтын корпорацийн-ханд материалаа бvрдvvлж єгсєн гэх атал харин дээрх албан хаагчдаас ердєє 100 хvрэхгvй хvнийг нь шаардлага хангана хэмээн vзсэн байх юм. Энэ мэтээс харахаар иргэдийн тэр дундаа нийслэл хотын гэр хороололд амьдрагсадын орон сууцанд орно гэдэг мєрєєдєл савангийн хєєс болон замхарч хоцрох нь.
Б.Молор

http://www.olloo.mn/modules.php?name=Ne ... id=1169513

[GaNBaYaR]

Газар хєдлєлтийн vеэр ямар арга хэмжээ авах ёстой вэ?
2010-04-01 08:38:42 , Мэдээний дугаар: #1169611 [ ]

Сvvлийн єдрvvдэд нийслэлд газар хєдлєх талаар хvчтэй яригдах болсон. Амнаас ам дамжин vнэн худал нь мэдэгдэхгvй яриа гарч байгааг албаныхан цуурхал гэж байгаа ч газар хєдєлнє гэдгийг vгvйсгэхгvй байгаа.
Газар хєдлєлт хэзээ болохыг шинжлэх ухаан тогтоож чадахгvй байна. Хєгжлєєрєє тэргvvлдэг Япон гэхэд газар хєдлєлтийг хоёрхон минутын ємнє мэддэг бол манайд нэг минутын ємнє мэдэх боломжюй аж. Гэхдээ нэг минутын ємнє мэдлээ гэхэд олон нийтэд урьдчилан мэдээлэх цаг байхгvй гэдгийг албаны хvмvvс хvлээн зєвшєєрдєг. Тиймээс газар хєдлєлтийн, гамшиг тохиолдлоо гэхэд хувь хvн єєрєє анхан шатны мэдлэг, бэлтгэлтэй байх нь єєрийнхєє амь нас болон эргэн тойрон дахь хvмvvсийнхээ амь насыг аврах ганц арга гэдгийг vргэлж санах хэрэгтэй байгаа юм. Манай сонин уншигчдадаа газар хєдлєлтийн vед ямар арга хэмжээ авах, ямар бэлтгэл базаах талаар холбогдох албаны хvмvvсийн зєвлєгєєг хvргэж байна.

ГАЗАР ХЄДЛЄЛТИЙН VЕД ЄЄРИЙГЄЄ ХЭРХЭН ХАМГААЛЖ, ЮУ ХИЙХ ЁСТОЙ ВЭ?

Бэлтгэлээ базаах
Газар хєдлєлтєєс ємнє иргэд урьдчилсан бэлтгэлээ базаах нь нэн чухал байдаг аж. Газар хєдєлсєн vед хvний сэтгэл санаа vймэрч, тайван бус байдаг учир тvvнээс ємнє тайван байхдаа шаардлагатай бэлтгэлээ базааж, ямар ямар арга хэмжээ авах вэ гэдгийг сайтар тєлєвлєсєн байх шаардлагатай гэнэ. Газар хєдлєлт боллоо гэхэд эхний чичиргээний дараа дахин хvчтэй чичиргээ мэдрэгддэг байна. Эхний чичиргээнд байшин дотор байж, байшин нь нураагvй хvн яаралтай гарч, аюулгvй газар зогсох ёстой. Аюулгvй газар гэдэг нь ойр орчимд нь єндєр байшин барилга, цахилгааны шон, тэсэрч дэлбэрэх бодис бvхий албан байгууллага байхгvй тийм газрыг хэлдэг. Тиймээс иргэд ажил, гэрийнх нь ойролцоо хамгийн аюул багатай газрыг эртнээс тооцож, олох хэрэгтэй аж. Мєн манайд байгаа барилгуудын ихэнхэд нь аюулгvйн гарц гэж байдаггvй! Газар хєдлєлтийн дараа дээвэр дээрээ гарах шаардлага гарлаа гэхэд дээврийн хєндийг тvгжчихсэн байдаг гээд учир дутагдалтай олон зvйл байдаг байна. Энэ мэт олон зvйлийг эртнээс бэлтгэж байх нь учирч болзошгvй гамшгийн vед таны амь насыг хамгаалах нэгэн арга болдог байна.

Vvнээс гадна дараах зєвлєгєєнvvдийг анхаарах хэрэгтэй юм.

-Хэрвээ газар хєдєлбєл танай гэр орон, сургууль, ажлын байранд юу юу гэмтэж магадгvй талаар ярилцах хэрэгтэй.
-Єрх бvр гамшгийн vед ажиллах тєлєвлєгєєтэй байх,
-Єрєє, тасалгаандаа хамгийн аюулгvй хэсэг нь хаана байж болохыг урьдчилан тогтоох. Ер нь хамгийн аюул багатай хэсэг бол коридор (хэрвээ энд Тавилга, эд зvйлс ихээр байрлуулаагvй бол) гэж vздэг. Аюулгvй газар руу орох /нуугдах/, халхлах зэргээр дадлага, сургуулилт хийх,
-Аюулын vед барилга, байшингаас гарах гарц, аюулын гарцыг мэддэг байх,
-Єндєр настай хvмvvс, нялх балчир хvvхдvvдийг хэрхэн нvvлгэн шилжvvлэхийг урьдаас тооцох,
-Гэр бvлийн гишvvд эмнэлгийн анхны тусламж vзvvлэх чадварыг эзэмших,
-Ус, цахилгаанаа хаагуур нь яаж хааж, унтраахад суралцах,
-Гэр, єрєє, тасалгааныхаа овор ихтэй, хvнд тавилгыг зохих ёсоор бэхэлж, тогтоох,
-Дор хаяж 72 цагийн хvнс, усны нєєцтэй байх,
-Цонх, гадна хананаас ор, буйдан зэргийг хол байрлуулах,
-Аюултай болон химийн хортой бодисыг зориулаптын газар тусгаарлан хадгалах,
-Гар чийдэн (нэмэлт зайны хамт), зайгаар ажилладаг жижиг радио, анхан шатны тусламж vзvvлэх эмийн сан гэх мэт зvйлсийг бэлтгэх,
-Хvн бvрийн орны дэргэд гар чийдэн, бат бєх гутал байлгах,
-Нэн шаардлагатай байгууллагын утасны жагсаалтыг мэддэг байх,
-Галын хор ашиглаж сурах,

ГАЗАР ХЄДЛЄЛТИЙН VЕД ЮУ ХИЙХ ХЭРЭГТЭЙ ВЭ?

Газар хєдлєх vед байшин дотор байгаа бол дараах зvйлийг анхаарах хэрэгтэй.
-Аль болох тайван, vймэлдэн сандрахгvй байх,
-Аюулгvй газар хорогдох / нуугдах/, дотор хана, булан, даацын багана гэх мэт,
-Газар хєдлєлт эхлэх vед хаана байгаа газраа газар сууж, єєрийгєє халхлах, хvлээх,
-Бат бєх ширээн доогуур орох,
-Цонхноос хол байх,
-Цаг, таазны гэрэл зэрэг дээрээс унах зvйлсийн доор зогсохгvй байх,
-Хаалга онгойлгоод доор нь зогсвол дээрээс унасан зvйл цохих аюул харьцангуй бага байдаг

Хэрэв газар хєдлєх vед гадаа байгаа бол дараах арга хэмжээг авах хэрэгтэй аж.
-Байшин, барилга, мод, гэрэл болон цахилгааны шонгоос хол, аюулгvй газар олох, хэрвээ машин дотор байгаа бол чичирхийлэлт зогстол машинаасаа гарах хэрэггvй,
-Машинаар явж байгаа бол замаас гарч зогсох, гvvр, тунелиэс холдох, ил задгай талбай олох,
-Олон нийтийн газар байвал хаалга, vvд рvv хамаагvй бvv яаран зvтгэ,
-Дээрээс унаж болзошгvй зvйлээс холдохыг хичээх, Театр, цэнгэлдэх хvрээлэнд байгаа бол суудалдаа суугаад толгойгоо хамгаалах,
-Ойр орчимд тэсэрч, дэлбэрэх бодис байгаа бол лаа асаах юм уу, гал гаргаж болохгvй,
-Хэрэв уулархаг газар амьдардаг бол хад чулуу нурж унахаас болгоомжлох Эдгээр аргууд нь дэлхий нийтээр газар хєдлєлтийн гамшгийн vед авах гол арга хэмжээнvvд гэхэд болно.

С.Болд
Дугаар 067/10151/

[GaNBaYaR]

Засгийн газар дахиад л євдєг сєхєрлєє
2010-04-01 10:15:54 , Мэдээний дугаар: #1169627 [ ]

"4000 Орон сууц" хєтєлбєр гэж жижигхэн нэртэй хэрнээ удаан ажиллагаатай хєтєлбєрийн талаар олон нийт, хэвлэл мэдээллийнхэн зєндєє л шvvмжилсэн.
Урьд жилvvдийн "40000 орон сууц", "100 мянган орон сууц" хєтєлбєрvvд амжилттай хэрэгжчихээд байхад "4000 орон сууц" нь хэрэгжих гэж Мянгуужингийн vлгэр болох шахсан Харин саяхнаас уг хєтєлбєр хэрэгжиж эхэлсэн бєгєєд эхний ээлжинд хамрагдах 120 тєрийн албан хаагчийн асуудал шийдэгдээд байгаа бололтой. Орон сууцны санхvvжилгийн корпорацийнхны ярьж байгаагаар Засгийн газар, Монгол банк хоёр 120 орон сууцны таван тэрбум гаруй тєгрєгийн санхvvжилтийг шийдчих юм бол тэд шинэ орон сууцанд ороход бэлэн болжээ. Гэтэл хєтєлбєр хэрэгжиж эхэллээ гэдэг нь сайшаалтай ч бас л олон нийтийг хулхидсан болж таарлаа. Анх Засгийн газраас хямралд єртєєд сєхєрчих шахсан барилга, банкны салбарыг єєд нь татах богино хугацаатай vр дvнтэй арга хэмээн уг хєтєлбєрийг санаачилсан. Засгийн газрын тогтоол хvртэл гараад бvх зvйл яг таг болсон чинь барилгын салбарынхан гэдийж эхлэв. Юун дээр гэтэл гуймхай хэрнээ голомтгой гэдэг шиг бид шинэ орон сууцныхаа ам.метрийг 650 мянган тєгрєгєєр vнэлэхгvй гэх нь тэр 650 мянган тєгрєгєєр vнэлбэл ямар ч ашиггvй, тvvний оронд бараг л єєрсдєє нураачихъя гэх нь холгvй Засгийн газарт тунирхсан.

Vнэндээ хямралд єртєєд байгаа барилгын салбарынхан хєрєнгє оруулалтынхаа ядаж талыг нь олж авбал болох нь тэр гэх ёстой атал хямралаар ашиггvй ажиллана гэвэл алдас болно гэсэн шvv зvйл ярьсаар гvрийцгээв. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслvvд, олон нийт барилгын компаниудын энэ даварсан vйлдлийг таслан зогсоож тєр тємєр нvvрээ харуулах хэрэгтэй гэдгийг улиг болтол хэлцгээсэн дээ. Харамсалтай нь Засгийн газар тэгж чадсангvй, барилгынхны ємнє євдєг сєхєрч орхилоо. Юу гэхээр Засгийн газраас ам.метр нь 650 мянган тєгрєгєєс илvv vнэлсэн барилгын компаниудыг хєтєлбєрт хамруулахгvй гэж байсан ч энэ байр сууринаасаа ухарчээ. Учир нь 650 мянган тєгрєгєєр зарах сонирхолтой гэсэн 200 гаруйхан орон сууц байгаа болохоор ийм зарчмын єєрчлєлт хийсэн хэмээн албаны хvмvvс ярьж байна.

Єєрєєр хэлбэл "4000 орон сууц" хєтєлбєрт хамрагдаж байгаа орон сууцнуудын ам.метрийн vнийг 650 мянга гэж шаардахаа больсон байна. Уг нь дээрх хєтєлбєрийн хvрээнд нэг хvнд 40 сая хvртэлх тєгрєгийн зээл олгох боломжтой. Хэрэв ам.метрийн vнийг 650 мянган тєгрєгєєс доош vнэлбэл энэ мєнгє нь хангалттай хvрэх байсан. Гэтэл барилгын компаниуд vvнийг нь овжин ашиглаж, иргэдийг Засгийн газар 40 сая тєгрєгийг нь даагаад та vлдсэнээ єгч болно хэмээн "сэнхрvvлж" чадсан. Ингэснээр иргэд ам.метрийн vнийг заавал 650 мянга гэхгvйгээр бид єєрсдєє зєрvvг нь єгчихье гэх болж, Засгийн газар ч vvнийг хvлээн зєвшєєрєєд байна.

Хэдий албаны хvмvvс иргэдийн санал хvсэлтэд тулгуурлан ийм шийдвэр гаргасан гэж байгаа ч мєн чанартаа арай єєр зvйл байгаа бололтой. Засгийн газар эхнээсээ барилгын компаниудыг дэмжихийг зорьж, "4000 Орон сууц" нэртэй "жvжиг" тоглолоо гэх хvн ч байгаа юм. Товчхондоо бол Засгийн газар тєсвийн хєрєнгє, татвар тєлєгчдийн мєнгєєр борлогдохгvй болсон 4000 орон сууцыг худалдаж авч, єєрийгєє ч барилгын компаниудыг ч хохиролгvй гаргах арга ухаан олсон нь "4000 Орон сууц" vзэсгэлэн байлаа. Тvvнийгээ нуухын тулд барилгын компаниудад ам.метрээ 650 мянган тєгрєгєєр vнэл гэсэн "хоосон" шаардлага тавьж, чадахгvй гэнгvvт нь за за та нарын хvсснээр чинь болъё гэснээр уг жvжиг амжилттай єрнєж эхэллээ гэхэд болно.


С.Болд-Эрдэнэ

[GaNBaYaR]

Чанар, стандартын шаардлага хангаагvй барилгууд газар хєдлєлєєс ''амьд гарах уу''
2010-04-05 08:40:22 , Мэдээний дугаар: #1169779 [ ]

Манай улс Тєв Азийн газар хєдлєлийн идэвхтэй мужид оршдог. Ялангуяа, Алтай, Говь-Алтай, Хангайн нурууны орчим газар хєдлєлийн аюултай бvсэд багтдаг. Нийслэлийн хувьд ч 1994 оноос хойш Сонгино, Сонсголон орчимд газрын чичирхийлэл идэвхжжээ. Иймээс энэ хэсэгт газар хєдєлбєл дээд тал нь 6.8 магнитут буюу есєн баллын хvчтэй газар хєдлєх тооцоог гаргасан байдаг. Учир нь энэ хэмжээний энерги уг газарт хуримтлагдсан аж. Мєн Улаанбаатараас 250 км зайд болон Хустайн нуруу, Сонсголонд газар хєдлєлийн хагарал бий. Газар хєдлєлийн єндєр идэвхжил ч энд ажиглагджээ. Єєрєєр хэлбэл, хvчтэй болон дунд зэргийн хvчтэй газар хєдлєл болох магадлал бийг Одон орон геофизик судалгаан тєвийн газар хєдлєлийн секторынхон сануулсан. Аз ивээлээр гэх vv єнгєрсєн жилvvдэд нийслэлд хvчтэй газар хєдєлсєнгvй. Гэхдээ vл мэдэг чичирхиилэл байнга л ажиглагддаг хэмээн мэргэжлийнхэн хэлсээр, анхааруулсаар ирсэн. Ихэнхдээ газар хєдлєлvvд хєдєєгийн аглаг буйдад, хvн амьтангvй газар болж буй учраас бид энэ гамшгийн аюулыг тєдий л мэдрэхгvй єдий хvрч. Гэвч нэг л єдєр газар хєдєллєє гэхэд нийслэлийг ямар хувь заяа угтах бол? 2010-2012 он газар хєдлєлтийн идэвхтэй vе болохыг Vндэсний аюулгvй байдлын зєвлєлєєс єнгєрсєн даваа гарагт танилцуулсан нь аюулд бэлэн байхыг сануулсан хэрэг.

Орчин vеийн гэх тодотголтой єнєєгийн барилгуудын нийтлэг дvр тєрх бол ашиглалтад ороод ойндоо хvрээгvй шахам байхдаа л барилгынх нь хана, тааз нурж, суулт єгч, борооны аяыг даалгvй дусаал гоождог vзэгдэл юм. Таазанд нь мєєгєнцєр ургаж, хєршийн чангахан дуу хажууд сонсогдож, сантехникийн хэрэгсэл нь гарын ая даахгvй эвдрэх нь элбэг. Энэ мэт чанар, стандартын наад захын шаардлага хангаагvй материалаар барьсан барилгууд газар хєдлєлийн чичирхийлэлд тэсч vлдэх баталгааг хэн єгєх вэ. Ийм орон сууцнуудад амьдарч байгаа хvмvvс, тэдний эргэн тойронд ажиллаж, амьдарч буй иргэдийн амь насанд баталгааг хэн гаргах бол.

Барилгын компанийн удирдлагууд уу. Єчигдєрхєн барьсан барилгынх нь хана єнєєдєр нурж, дээврээс нь борооны ус гоожиход хариуцлага хvлээх тухай ам нээдэггvй харин ч єєрєєсєє зайчуулдаг тэд ийм тохиолдолд юу л бол. Тvvнчлэн чанаргvй барилгуудыг хvлээж авсан комисс ч хариуцлага хvлээх нь юу л бол. Тэдний нvдээ аньж, чихээ дараад хvлээж авсан чанаргvй барилга зєндєє буйг бид олонтаа сонссон болохоор ийм vед мєн л нvдээ аньж, чихээ дарах байх. Нєгєєтэйгvvр улсын комисс хvлээж аваагvй байхад оршин суугчид нь дур мэдэн нvvгээд орчихсон орон сууц олон. Тэдний хувьд єдгєє барилгын тарыг таньж, vгээ хэлж суугаа. Тэглээ гээд єч тєчнєєн мєнгєє єгсєн болохоор хаяад явах аргагvй. Орон сууцны барилгуудын сурталчилгааг харахнээ "тєчнєєн баллын газар хєдлєлтєд тэсвэртэй" гэх юм. Хэрэг дээрээ таван балл байтугай тvvнээс доошхи чичиргээг тэсвэрлэх нь хэд бол доо. Ерєєс манай барилгын салбарынхан хvмvvсийн орон сууцанд амьдрах хvсэл дээр "тоглож" хєлжиж байхдаа чанар гэдэг ойлголтыг ор тас мартсан гэж болно. Ам метрийнх нь vнэ хэдийнэ тэнгэрт "заларсан" атлаа тvvнийгээ дагасан чанартай нь хуруу дарамхан.

Уг нь "vнэ дагаж чанар" гэдэгсэн. Даанч барилгын салбарт энэ зарчим vйлчлэлгvй єдийг хvрсэн. Тиймээс л газар хєдєллєє гэхэд хохирлыг хэн хариуцах вэ хэмээн дахин асуумаар байна. Нийслэлийн хуучин барилгуудын дийлэнх нь насжилт єндєр. Тоосгоор барьсан болохоор хийц, загвар нь бат бєх ч суурийг нь газар хєдлєлийн чичирхийлэлд тооцож хийгээгvй гэнэ. Тvvнчлэн 40, 50 мянгатын тоосгон барилгууд ч vvнд хамаатай. Тоосго нь бат бэхээ алдаж, ялзралд орсон бєгєєд энэ бvхнийг хvчитгэж бэхэлнэ гэдэг ч хэцvvг холбогдох газрууд сэрэмжлvvлсээр байна. Єнгєрсєн жилийн vер нийслэлийн хот тєлєвлєлтєд дvн тавьж, газар олголт эх, захаа алдсаныг харуулсан. Vерийн аманд ч хамаагvй газар олгож, эргээд тэр нь хvмvvсийн амь нас, эрvvл мэндийг гаргуунд нь гаргасны хариуцлагын тухай тэр vед хэн ч хєндєєгvй. Vvний нэгэн адил газар хєдєллєє гэхэд дараа нь учрах гамшиг, хохирол мєн л хариуцах эзэнгvй хоцрох вий. Тэр тусмаа барилгын салбарт.

Ж.Сvрэн
Дугаар 058



Ч.Намсрайжав: Долоон баллын хvчтэй газар хєдлєхєд л нийслэл бvрэн сvйрнэ
2010-04-05 11:08:35 , Мэдээний дугаар: #1169802

Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын орлогч, Гамшигтай тэмцэх газрын урьдчилан сэргийлэх хяналтын хэлтсийн дарга, дээд ахмад Ч.Намсрайжавтай ярилцлаа.

-Энэ жил цас их унасан учраас шар усны vер болох магадлал єндєр байгаа. Эхнээсээ ч айлуудын хашаа уруу бууж эхэлсэн. Онцгой байдлын газраас vvний эсрэг ямар арга хэмжээ авч байна вэ?
-Хавар харьцангуй орой ирж байна. Энэ жилийн тухайд євєл нэлээд урт vргэлжилсэн. Тиймээс шар усны vер буух цагаасаа нэлээд хойшилсон. Гэхдээ vер буух хугацаа хойшиллоо гэдэг тайвширч болохгvй. Энэ жил хур тунадас их орж, уулын суга, жалгуудад цас нэлээн зузаан байна. Тvvнчлэн усны халиа гvйгээд хєлдєлтийн байдалтай байгаа. Ийм vед нийслэлийн Чингэлтэй, Сvхбаатар, Баянзvрх, Сонгинохайрхан дvvрэгт vерийн аманд буусан айлууд цєєнгvй байна. Саяхан Чингэлтэй дvvргийн 18 дугаар хорооны хойд хэсгээр шар ус хайлж орсон байсан. Энэ бол иргэдийн єєрсдийн буруугаас vvдсэн хэрэг. Тэр орчмын иргэд ойр хавийнхаа далан сувгаа хогоор дvvргэсэн байна. Єнгєрсєн єдрvvдэд хоёр хоног дулаарахад уулын дас хайлж айлын хашаа руу орсон. Уг нь иргэд орчныхоо ус нэвтрvvлэх сувгийг бєглєж хог хаяагvй бол ус айлын хашаа уруу орохгvй, сувгаа дагаад урсах байсан.

-Иргэд єєрсдєє vерт автах нєхцєлєє бvрдvvлдэг гэж ойлгож болох уу?
-Иргэдээс энэ бvхэн шалтгаалдаг. Нэмж хэлэхэд цаг уурын урьдчилсан мэдээгээр байгалийн жамаар орж ирэх vер усны аюул ирэх долоо хоногоос эхлэх бололтой. Єєрєєр хэлбэл, энэ сарын 3,4-нєєс дулаарах мэдээ байна. Энэ vед иргэд сонор сэрэмжтэй байх хэрэгтэй. Шар усны vер нэг єдєр vргэлжлэх аюул биш. Гэнэт дулаарсан шигээ нэг л єдєр улаан vер орж ирээд л хэдхэн минутад юу болов гэх сєхєєгvй дайраад л єнгєрнє. Шар усны vер, усны аюул ямар далан суваг байгалийн анхны урсац байна тvvнийг битvvлсэн нєхцєлд л давж орж ирдэг. Тэрнээс биш суваг сайр урсдаг, хэдэн жилийн ємнє урсаж байсан тэр судлаараа л орж ирдэг. Автоматаар далан суваг барихгvй бол барьж дийлэхгvй. Vvнийг иргэд анхаарах хэрэгтэй.

-Шар усны vер буух эрсдэлтэй газрууд хаана, хаана байна вэ?
-Нийслэлийн хойд чиглэлд байгаа. Чингэлтэй, Сvхбаатар, Баянзvрх, Сонгинохайрхан дvvргээс гадна Хан-Уул дvvрэг нэмэгдэнэ. Єлзийт хороонд нэлээд мєс тогтож, vер буух нєхцєл бvрдсэн. Мєн Туулын сав дагуух айл єрхvvд байна. Голын ус хавар болохоор цєнгєє тvрж хахаад тэлдэг. Байгалийн агшиж, тэлэх хууль энд яригдаж буй гэсэн vг. Ингэж тэлээд ирэхээр савдаа байсан хамаг цас мєсийг хамж аваад тєвшин нь нэмэгддэг. Нийслэл гэлтгvй хєдєєгvvр ч цас их. Тиймээс иргэд хотоос гарч, орон нутгийг зорихдоо vер ус бууж байгаа тохиолдолд жалга судгаар явахгvйг анхааруулъя. Vер усны сав дотор ч хvvхдvvдийг тоглуулж болохгvй.

-Эрсдэлтэй газарт хэчнээн айл єрх байгаа бол?
-2000 гаруй айл єрх байна. Энэ тоо жил ирэх тусам нэмэгдэхээс хасагдахгvй. Газрын албанаас иргэдийг vерийн даланд буух зєвшєєрєл єгєєгvй, хорооноос айлуудыг буухыг хориглосоор байтал тэд нvvж суудаг. Тэгээд л нєгєє далан сувгаасаа гэрийнхээ хааяа манах шороо, байшингийн суурь цутгах хайрга эмтлээд авчихдаг. Хэрвээ даланг нимгэлээгvй, хогоо суваг уруу хийгээгvй бол иргэд vерт автахгvй. Тэр болгон Улаанбаатар усанд автахгvй.

-Зам руу хальж хєлдсєн усыг танайхан зайлуулж байгаа гэсэн vv?
-Хамгийн сvvлд Чингэлтэй дvvргийн Дэнжийн 1000-ын наана урсдаг булаг ундарч 57 дугаар сургуулийн араар битvv ус болж, автозам уруугаа хальсан байсан. Vvнийг Чингэлтэй дvvргийн аврах гал унтраах анги, онцгой байдлын хэлтсийнхэн гурав хоног цэвэрлэлээ. Тэд автозам доогуур орсон усны сувгийг хvртэл ухаж цэвэрлэж ус гvйх боломжийг нээж єгсєн.

-Айлуудыг албадан нvvлгэдэг vv?
-Цагаан сараас ємнє нийслэлийн Засаг даргын тушаалаар шар усны vерийн дор буусан айлуудад анхааруулга єгсєн. Одоо ч байнга хэлж ярьсаар байна. Саяхан Баянгол дvvргийн иргэн мэдэгдэл єгсєн манай ажилтныг зодсон. Єєрсдєє vерийн даланд буучихаад "Танайх манай газрыг авч зарах гэлээ. Ямар даргын хатгаасаар, ямар зохион байгуулалттай явж байгаа юм. Биднийг нvvхээр энд хэн ирж буух юм" гэх мэтээр дайрсан байсан. Ийм ухамсаргvй байж болохгvй. Бид газрыг хурааж авдаг мэргэжилтэн биш. Онцгой байдлынхан иргэдийн аюулгvй байдлыг сахиулаад vерийн аман дээр аюултай бvсэд байгааг л хэлж єгдєг. Мєн дvvргийн Засаг даргын захирамжийн дагуу гарцаагvй vерийн аман дээр буусан айлыг нvvлгэдэг. Гэхдээ иргэд нvvж байгаа дvр эсгээд эргээд хэд хоногийн дараа бууриндаа буусан байдаг. Ингээд машин унаа гаргаж, цагдаа, дvvргийнхэнтэй хамтарч хийсэн ажил vр дvнгvй болдог. Айлуудыг нvvлгэхээр хотын тєвєєс хол, цахилгаан дулаангvй, дэд бvтэцгvй газар аваачлаа гэж гомдоллодог. Нэг талдаа тэдний зєв ч амь, нас эд хєрєнгєє бас бодолцох хэрэгтэй. Vvнийг хот, дvvргийн бодлогоор цэгцлэхээс биш онцгойнхон яах ч аргагvй.

-Єнєєдєр танайхан газар хєдлєлєєс урьдчилан сэргийлэх дадлага хийсэн гэсэн?
-Монгол Улсын Ерєнхийлєгч, Vндэсний аюулгvй зєвлєлєєс єгсєн зєвлємжийн дагуу. Онцгой байдлын ерєнхий газар, нийслэлийн Онцгой байдлын газар, Улаанбаатар хотын гамшгаас хамгаалах анги, салбарууд хамтарсан арга хэмжээ зохион байгуулсан. Жинхэнэ vзvvлэх сургалт энэ ирэх 2-нд болно.

-Нийслэлийн газар хєдлєлийн мужлалыг тогтоосон уу?
-Нийслэлийн газар хєдлєлийн мужлалыг тогтоосон. Мужлалаар нийслэл долоон баллын газар хєдлєлтєд бvрэн нурна гэсэн тооцоо гарсан. Сонгинохайран дvvрэг, Нисэхийн орчим, баруун
тийш Эмээлт нь газар хєдлєлийн хагалбар газар юм билээ. Цаашлаад Хустайн нуруунд газар хєдлєхєд энэ газарт мэдрэгдэнэ гэж Одон орон геофизик судалгааны тєвийнхєн хэлдэг. Мєн Дундговийн Дэрэнд байдаг газар хєдлєлт мэдрэгддэг хэсэг хавтан бий. Энэ нь хотод давхар алслагдаж мэдрэгдэнэ. Єєрєєр хэлбэл, 70-200 эсвэл 300 метрээс мэдрэгдэнэ. Он гарсаар есєн удаа газар хєдєлсєн. Vvнээс нэг нь Улаанбаатарт мэдрэгдсэн.

-Нийслэлд удахгvй газар хєдєлнє хэмээн зарим нэгэн батлан ярих юм. Та ямар хариулт єгєх вэ?
-Бид нотолж чадахгvй. Одон орон геофизик судалгааны тєвийнхєн ч бидэнд ийм хариу єгдєг. Шинжлэх ухааны vvднээс газар хєдєлнє гэж хэлэх прогноз алга. Гадны улс орон ємнє нь газар хєдєлж байсан туршлагаасаа vvдэн прогноз гаргадаг. Дэлхийн газар хєдлєлийн идэвхжилт нэмэгдээд байгаа. Манайд ч ялгаагvй баруун, зvvн аймаг гэлтгvй газар хєдлєл мэдрэгдээд байна. Тиймээс байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэд сургуулийн хvvхдvvд vvнээс сэргийлж, газар хєдлєлийн талаар зєвлємж зааврыг мэдэх хэрэгтэй. Ємнє нь тєв суурин газар байшин цєєн, хээр талд газар хєдєллєє гэхэд гэрийн хана шажигнаад єнгєрєхєєс єер зvйл мэдрэгддэггvй байсан. Тиймээс тvvхэнд тэмдэглэгдсэн зvйл байхгvй.

-Тэгвэл Улаанбаатарын хувьд найдваргvй хэчнээн барилга байгаа бол?
-Улаанбаатар хотын хэмжээнд 2200 гаруй орон сууц бий. Vvнд Барилга хот байгуулалтынхан судалгаа хийсэн. 1940-1960 оны барилгууд ямар ч газар хєдлєлийн бэхэлгээгvй баригдсан байна. Тэр тусмаа анхаарал татсан 263 барилга бий. Vvнээс хамгийн эхэнд нурж болох 107 барилга байна. Уржигдар гэхэд Сонгинохайрханы 48 айлын орон сууц нурлаа. Энэ байр нь дээрх 107-д орсон байрны нэг шvv дээ.


Д.Мягмар
дугаар 058

[GaNBaYaR]

Эсгий гэрээс илvvтэй эрдэнийн харшид орлоо гэтэл...
2010-07-27 09:45:17 , Мэдээний дугаар: #1174123 [ ]

Єнєєдєр цаг vеэ дагаад хvн бvхэн тохилог сууцанд амьдрахыг хvсдэг болсон. Тиймээс ч орон сууцны хэрэглээ ихсэж барилга их хэмжээгээр баригдаж байна. Зах зээл гэдэг нэрийн дор манайд барилга, орон сууц бизнес болчихжээ. Барилгын олон компани иргэдийн хvсэл, хэрэгцээг ашиглан эсгий гэрээсээ уйдаж ядсан монголчууддаа орон сууц гэдэг нэрийн дор ихэнхдээ чанар муу барилга бариад дадчихсан гэж хэлж болно. Барилгын vнэ хэрээс хэтэрлээ гэж ярих хэрнээ худалдаж авсаар л байна. Харин чанар чансаа нь хэрэглэгчдэд эргэлзээ тєрvvлэх болов. Барилга ашиглалтад ормогц ямар нэгэн асуудал Дагуулах нь жирийн vзэгдэл болжээ. Чанаргvй барьсан барилгад хариуцлага тооцох, иргэдийн хохирлыг барагдуулахад ямар нэгэн систем манайд алга. Энэ талаар мэргэжлийн хяналтын газрынхан, нэг vгээр хэлбэл улсын комисс анхаарлаа хандуулж байх учиртайсан.

Засгийн газрын барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах дvрэм гэж байдаг. Vvний дагуу техникийн болон улсын комиссыг томилдог . Одоогоор мэргэжлийн хяналтын байгууллага зєвхєн улсын комисст ажиллаж байгаа гэж болохоор. Аливаа барилгад маш олон зvйлийн нєхцлийг гvйцэт бvрдvvлж байж сая комисс хvлээж авах учиртай. Єнєєдєр мєрдєгдєж байгаа барилгын тухай шинэ хуульд барилгын баталгаат хугацааг гурван жил болгосон байна. Энэ хугацаанд барилгын захиалагч, гvйцэтгэгч хоёрын хэн буруутай этгээдээр зєрчлийг арилгуулж байх ёстой заалтыг хуулийн дагуу арилгуулж байх ёстой байтал гvйцэтгэгч барилгын компаниуд хийж орхисон чигээрээ эргэж харахгvй алга болдог гэм бий болжээ. Захиалагчдаас мєнгийг нь авчихсан учир болж єгвєл эргэж харахгvй байхыг хичээдэг нь гэм биш зан болжээ. Улсын мэргэжлийн хяналтын газрыхны ярьж байгаагаар байр захиалагчид яарч сандраад комисс хvлээж аваагvй байхад чанар муутай барилгад орчихоод хяналтын байгууллагуудын ажлыг хэдэн жилээр уях тохиолдол байнга гардаг байна.

Єнєєдєр чанаргvй барилгууд єдєр болгон нэмэгдээд, ашиглалтад орсоор л байна. Энэ тохиолдолд буруутай эздэд нь хариуцлага тооцдог механизм тэр шинэ гарсан хуулинд нь байгаа бололтой юм. Vvнд аж ахуйн нэгжид 2-4 сая, иргэнд 500 мянгаас хоёр сая тєгрєгийн торгууль ногдуулах заалт байгаа юм билээ. Мєн хууль зєрчсєн бол тухайн барилгыг буулгах шийдвэрийг хуульд тусгасан байна. Манайд єнєєдєр мэргэжлийн хяналтынхан зєвхєн барилгын бат бєх чанарыг л шалгадаг аж. Бусад сантехник гэх мэт элдэв зvйлийг шалгадаггvй гэх.

Єнєєдєр манайд шинээр ашиглалтад орж байгаа барилга бvхний араас гомдол дагуулсан єргєдєл хэдэн зуугаараа мэргэжлийн хяналтын газарт ирдэг аж. Хана нь нимгэн, дуу чимээ тусгаарлагчгvй орон сууцнууд олширсон тухай иргэд гомдоллож байна. Зарим нэг буруутай этгээдийг торгоод єнгєрєх бус 2-4 сая тєгрєгєєр торгоод засуулдаг. Харамсалтай нь эргэж алдаагаа засаж шаардлага биелvvлдэггvй компани олон байдаг тухай мэргэжлийн хяналтынхан ярьж байна. Барилгын гvйцэтгэгчээр ажиллах тусгай зєвшєєрєлтэй нєхдvvд алга болчихдог гэм их гэнэ. Нэгэн жишээ дурдахад "Дэлхийн зєн Монгол" олон улсын байгууллагын ажилчдын орон сууцны барилгыг мэргэжлийн хяналтын шалгалтаар шаардлага хангахгvй болсон учир хуулийн дагуу буулгах шаардлага єгєхєд гvйцэтгэгч нь алга болчихсон гэнэ. Хаанахын ямар нэртэй компани вэ гэхээр мэдэхгvй нэрийг нь захиалагч нь мэдэх байх. Хєдєєний хэдэн хvн гvйцэтгэсэн юм билээ гэж байх жишээтэй. Зарим нь бичиг баримтаа аваад гадаадад гараад явчихсан тохиолдол ч байдаг аж. Барьчихсан барилга дотор иргэд даацын ханаа буулгаад байгаа тохиолдол их болжээ. Энэ мэтээр барилгын чанар муудсаар байна.

Эмнэлэгт хvн євдєєд гэсэн дуудлага байнга ирдэг бол мэргэжлийн хяналтын газар шєнє унтуулахгvй хана нvдээд гэсэн дуудлага их ирэх болжээ.
Манай барилгын компаниудыг бєєн луйвар гэж хэлэх болсон. Тєрєєс "4000 айлын орон сууц хєтєлбєр" хэрэгжvvлж эхлэв. Барилгын компаниуд vvн дээр овжин дєрєєдєєд авсан билээ. Хямд vнэтэй урт хугацаатай орон сууцны зээлийг ОССК-аар дамжуулан тєрєєс иргэддээ олгож эхлээд багагvй хугацаа єнгєрлєє. Єнєєдєр энэ нь нэг их дуулианаас цааш хэтэрсэнгvй.

Чанар муутай баригдсан байлаа гэхэд талбайнхаа хэмжээг vнэнээр нь тооцоод захиалагчаа луйвардахгvй байж болмоор доо. Сvvлийн vед шинэ орон сууцанд орогсодоос нэгэн гомдол тасрахаа больжээ. Холбогдох мэргэжлийн байгууллагууд vvнийг "шинэ луйвар" гэж нэрлэх болж. Барилгын компаниуд талбайнхаа хэмжээг ихээр тооцож захиалагчдаас мєнгєє авчихаад, хэрэглэгчдийг хэмжээд vзэхэд анх гэрээнд заасан хэмжээнээсээ дутдаг байна. Сvvлийн vед "Их євєр" компанийн барьсан орон сууцны барилгын талбайн хэмжээ багаар биш ихээр дутаж иргэдийг бухимдуулж байгаа аж. Зарим компаниуд гомдол эрээд шалгуулахад гаднах тагт, давхарын vvдний талбайг айл бvтдэд хувааж тооцсон гэж мэлзэн зальдаж байх жишээтэй.

Манай иргэд нєгєєх гэнэн зангаараа нэг л сайхан сууцанд орж байгаадаа баярлан тэр хэмжээ дамжааг нь тооцож мэдэхгvй орцгоочихцог. Тэгээд хэд хоногийн хойно хэн нэгний зєвлєснєєр хэмжиж vзвэл нєгєє хэдэн зуун мянгаар vнэлэгдсэн метр талбай нь багцаагvй ихээр дутаад ирдэг байна. Ингээд аргагvйн эрхэнд хуруу хумсаа малтан байж олсон хэдэн мєнгєндєє хар буун гомдол, єргєдєл болон байж хєєцєлдєєд тусыг vл олно. Барилгын компаниудад луйврын ийм аян єрнєчихжээ. Тэд яваад vзээрэй юм олж долоохгvй, хохь чинь гэх нь энvvхэңц аж. Намар болохоор ирэх жилийн тэдний єдєр ашиглалтад орно гэж олон сайхан нєхцєл дурьдаад иргэдээс худлаа хэлж урьдчилгаа авчихна. Тэр мєнгєєр нь євєл хаваржин эргэлдvvлээд нєгєє барилгаа мартчихдаг гэм бий. Тэгээд сvvлдээ олон иргэдийг хохироосон хэрэг хуулийн байгууллагаар явах тохиолдол гардаг даа. Барилгыхны энэ луйврыг тєр олон аргаар дэмжсэн билээ. Сvvлдээ барилга хvлээж авдаг мэргэжлийн комиссынхон нь ганц єрєє байр хахуульд авчихаад нєгєє чанар муу барилгыг нь хvлээгээд авчихдаг болсон нь нууц биш ээ. Єр тавьж, зээлдэж эсгий гэрээсээ илvvтэй эрднийн харшид орлоо гэсэн чинь хан аны нь цаана наана айл хєршийнхєнтэйгээ дуулалдаж, халаалт систем нь гарын ая даахгуй сад тавьдаг vнэ нь єндєрдсєн шинэ цагийн боловсон сууц vзэгдээд єнгєрєх зуны саруудад сvндэрлээд босох боллоо.

"Чанар" гэдэг vг хахуульд хутгалдаж, хувийн компаниуд тєрд захирагдахгvй болсон болохоор єндєр vнэтэй чанаргvй барилгаар ядарсан иргэдээ туйлдуулах болсон нь харамсалтай. Орон сууц гэдэг эсгий таван ханатаасаа салж чадаагvй монголчуудад сонин байгаа болохоос биш барууныханд бол "комуны" байр гээд хvн нэг их тоодог ч эд биш билээ. Одоо яая гэх вэ олны жишиг барилгыхны заль мэхэнд багахан шиг єртєж зургаан цементэн хананы завсар амьдралаа єнгєрvvлэхээс биш яах билрэ гэх хvмvvс олон байна. Гэхдээ ингэж бууж єгєх биш иргэдээсээ эхлээд тєр засгаас анхаарах хэрэгтэй байна.

Н.ЛХАГВА

[GaNBaYaR]

Аюул учруулах аймшигт ''мангас'' хэзээ сэрэхийг мэдэхгvй
2010-07-28 08:56:05 , Мэдээний дугаар: #1174186 [ ]

Монгол Улс Тєв Азийн газар хєдлєлтийн идэвхтэй бvсэд оршдог. Газар хєдлєлт Монгол орон тэр дундаа Улаанбаатар хотод анхаарууштай асуудлын тоонд зvй ёсоор багтаад байна. Сvvлийн 50 жилийн хугацаанд хийсэн судалгаагаар манай орны нутаг дэвсгэрийн 70 хувь нь газар хєдлєлтийн аюултай бvсэд оршдог нь тогтоогджээ. Баруун аймгуудад хамгийн бага нь 8-9, тєвийн хэсгээр 7-8 баллаар газар хєдлєлт болж байсан баримт ч бий ажээ. Энэ нь газар хєдлєлтийн аюул их байгааг харуулж байгаа юм. Одон орон геофизик судалгааны тєв 1994 онд Олон улсын тусламжаар газар хєдлєлтийг бvртгэх нарийн мэдрэмжийн 15 станцыг Улаанбаатар хотын орчим суурьлуулсан байна. Эдгээр станцын тусламжтайгаар газар хєдлєлтvvдийг судалдаг аж. Гэтэл 2005 оноос Улаанбаатар хотод газар хєдлєлтийн идэвхжил эрс єңцєрсєж эхэлсэн байх юм.

1970-2009 оны хооронд Улаанбаатар хотын бvс нутагт 2420 ширхэг газар хєдлєл болж енгєрчээ. Vvнээс сvvлийн таван жилийнхийг нь тооцож vзвэл 1340 газар хєдлєл энэ бvсэд тохиолдсон байна Эдгээр баримтаас Улаан баатар хот газар хєдлєлтийн онц аюултай бvсэд оршиж буйг харж болно.

Энэ оны эхний гурван сард л гэхэд Нийслэл орчимд 270 удаа газар хєдлєлт бvртгэгджээ. Уншигчид ийм олон удаа газар хєдлєлт болоогvй хэмээн гайхаж болох л доо. Гэвч эдгээр газар хєдлєлтийн зарим нь хvнд мэдрэгдэхгvй багажид мэдрэгдэхvйц болж єнгєрсєн талаар мэргэжлийн хvн єгvvлж байна. Мєн сvvлийн vед газар хєдлєлтийн хvч нэмэгдэх хандлагатай болсныг судлаачид батлаад байгаа юм.

Монголд 2008 оноос хойш гурван байршилд магнитут нь дєрєв хvрсэн газар хєдлєлт болжээ. Тухайлбал, Улаанбаатараас 50-иад км зайд орших Хустайн нуруунд 4.2 баллын газар хєдєлжээ. Мєн оны аравдугаар сард Батсvмбэрийн сангийн аж ахуйн ойролцоо 4.2 баллын хvчтэй газар хєдлєлт болж. Энэ газар хєдлєлт Улаанбаатар хотын зарим газруудад мэдэгдсэн байдаг. Харин 2009 оны гуравдугаар сард Улаанбаатараас урагш 80-аад км зайд бас энэ хэмжээний хvчтэй газар хєдєлсєн баримт байна.

Тvvнчлэн 2005 оны газар хєдлєлтийн идэвхжлээр 350 газар хєдєлсєн бол дєрвєн жилийн дараа 508 болтлоо єссєн vзvvлэлт гарчээ. Энэ нь аюулын харанга улам ойртсоныг илтгэсээр л байна. Саяхан Нийслэл хот орчмын газар хєдлєлтийн идэвхжлийг тодорхойлох олон улсын хамтын судалгааны ажлын урьдчилсан дvн гарчээ. Уг ажлыг Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар Шинжлэх ухааны академитай хамтран гаргасан байна. Судалгаагаар 2005 оноос "Чингис хаан" олон улсын нисэх буудан орчим болон тvvнээс хойших районд газар хєдлєлтийн идэвхжилт хvчтэй ажиглагдаж эхэлснийг тогтоожээ. Энэ нь Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрийн газар хєдлєлтийн идэвхжлийн ерєнхий тєлєв байдлын талаарх уламжлалт ойлголтыг бvрэн єєрчлєхєд хvргэжээ. Тємєр замын Эмээлт єртєєний ойролцоох газарт хvчний хувьд бага хэмжээтэй олон тооны газар хєдлєлтvvд болдог байна. Эдгээр нь газар хєдлєлтийн идэвхтэй томоохон хагарлын дагуу явагддаг нь тодорхой болсныг Франц улсын Страсборгийн их сургуулийн эрдэмтэн Антони Шлупп илтгэлдээ дурдсан юм.

Тэрээр "Сvvлийн таван жилийн судалгаанаас vзэхэд магнитуд нь дєрєв орчим хvчтэй газар хєдлєлт Улаанбаатар хотын ойролцоо хэд хэдэн удаа болсон. Энэ хєдлєлт хот орчмын оршин суугчдад харьцангуй сул мэдрэгдсэн. Тиймээс газар хєдлєлтийн идэвхжлийн vзэгдлийг онцгойлон анхаарч судлах шаардлагатай" хэмээж байв. Хэрэв ийм идэвхтэй хагарлуудын аль нэг хэсэгт хvчтэй газар хєдлєлт болсон тохиолдолд Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт хадан хєрсєн дээр 8-10 баллын хvчтэй чичиргээ vvсгэх магадл алтай гэнэ. Ийм хvчтэй газар хєдлєлтєд чанар муутай барилгууд нурах аюултай юм. Ер нь 10 баллын чичиргээнд чанартай баригдсан ч газар хєдлєлтєєс тусгайлан хамгаалж баригдаагvй барилгууд олноор нурдаг талаар эрдэмтэд тайлбарласан.

Манай орны хувьд 1969 оноос барилгын зураг тєсєлд газар хєдлєлтийн шийдлийн арга хэмжээг тусгаж эхэлжээ. Тэгэхээр 1969 оноос ємнє баригдсан барилгуудад газар хєдлєлтийн талаар ямар нэгэн бодлогын зvйл тусгагдаагvй гэсэн vт. Харин 2002 онд газар хєдлєлтийн бvсэд барилга барих тєлєвлєх, барилгын анхны норм дvрэмтэй болсон байх юм. Энэ нормыг 2006 онд дахин шинэчлэн боловсруулжээ. Улаанбаатар хотод 1970 оноос ємнє баригдсан барилгуудад газар хєдлєлтийн эсрэг арга хэмжээ аваагvй аж. Нийслэлд газар хєдлєлтийн эрсдэл тооцоогvй 360 орон сууцны барилга байгаа гэж судалгаагаар тогтоожээ. Нийслэлийн тєр захиргааны байгууллагаас газар хєдлєлтийн тэсвэрлэлтийг тогтоодог багажийн vнийг анх удаа тєсєвт суулгаж, НИТХ-аар батлуулаад шинэ тоног тєхєєрємжєєр хангах ажил хийж байгаа ажээ. Хана, даацыг нь сэтэлсэн байшин, Тєрийн ордон, дулааны гурав, дєрєвдvгээр цахилгаан станцын барилга байгууламж, цахилгаан холбооны барилга, хvн ам олноор цуглардаг vзвэр vйлчилгээний газар буюу дуурь бvжгийн болон драмын эрдмийн театр, цирк, Улсын клиникийн эмнэлэг, сургууль зэрэг газруудын барилга байгууламж газар хєдлєлтєд тэсвэргvй гэсэн дvгнэлт гарсан байна.

Мєн Туул голын хєндийн хэсэг буюу сэвсгэр хурдсан хєрсєн дээр газар хєдлєлтийн хvчтэй чичиргээ хэд дахин єсдєг нь нэгэнт тогтоогдоод байгаа юм. Олон улсын хамтын судалгааны эрдэмтэд Улаанбаатар хотын газар хєдлєлтийн аюулын болон эрсдлийн vнэлгээг шинэчлэн тогтоох судалгааг эрчимтэй явуулах зайлшгvй шаардлага байгааг онцолж байв. Тэд Монгол Улсын хvн амын 50 гаруй хувь нь оршин суудаг Улаанбаатар хотын цаашдын хєгжил, тєлєвлєлтєд газар хєдлєлтєєс учрах аюул бодитоор оршиж буйг байнга тооцож байх нь нэн чухал гэдэгт санал нэгдсэн.

Газар хєдлєлтийн идэвхжлийн судалгаа таницуулах vеэр хотын дарга "Энэ онд Монгол Улсын vндэсний аюулгvй байдлын зєвлєлєєс Vндэсний аюулгvй байдлын зєвлємжийг батлан гаргасан. Улаанбаатар хотын нутгийн захиргааны байгууллагууд уг зєвлємжийн дагуу газар хєдлєлтийн идэвхжлийн судалгааг хийж эхэлсэн. Эрдэмтэдтэй хийсэн эхний судалгаа дууслаа. Энэ уулзалтаас газар хєдлєлтийн эрсдлийг бууруулах чиглэлээр чухал зєвлємж гарах байх" хэмээсэн юм.

Нийслэл хот Дундговь аймгийн Дэрэн сумын газар хєдлєлтєєс vvссэн ангал, Хустайн нуруу чиглэлийн газар хєдлєлтийн идэвхж-лийн бvс огтлолцох мєчид байрладаг. Ингээд бодоход хот орчмын газар хєдлєлт идэвхжвэл аюул боллоо л гэсэн vт. Сvvлийн vед Нийслэлийн удирдлагууд энэ талаар багагvй анхаарч Одон орон геофизик судалгааны тєвийн газар хєдлєлт судлах секторын хамт олонтой хамтарч ажиллаж байна. Газар хєдлєлт нэг секунтын дотор л бvгдийг залгих аймшигт "мангас" учраас одооноос урьдчилан сэргийлэх бэлтгэлээ базаах хэрэгтэй. Япон зэрэг газар хєдлєлтийн идэвхтэй бvстэй орнуудад бага насны хvvхэд нь ч газар хєдлєлтийн аюулаас хэрхэн єєрийгєє хамгаалах талаар мэдлэгтэй байх юм.

Тэдэнд энэ талын хичээл зааж, мэдлэгийг нь дээшлvvлдэг ажээ. Муугаар бодоход Улаанбаатарт ийм vзэгдэл боллоо гэхэд хvмvvс амьд гарах гэж байгаа нь энэ гээд хаалга руугаа чихцэлдэн нэгнийгээ дарж ч мэднэ. Тэднийг буруутгах аргагvй юм. Манайд газар хєдлєлтийн талаар хvvхэд байтугай томчууд нь ч мэдлэггvй байдаг нь нууц биш. Нэгэнт судалгаа нь гарчихсан, хот тойроод газар хєдлєлтийн идэвхтэй бvсvvд байгааг нь мэдэж буй учраас иргэддээ мэдээлэл єгєх ажлыг тvргэтгэмээр байна. Аюул учруулах аймшигт "мангас" хэзээ сэрэхийг бид мэдэхгvй шvv дээ.

Ж.Тагтаа
Дугаар 145/337/

[GaNBaYaR]

Барилгын материал урагт нєлєєлж хорт хавдар vvсгэж байна
2011-02-18 09:23:15 , Мэдээний дугаар: #1182801 [ ]

Улс орны хєгжлийн хэмийг зам, барилгаар хэмждэг болжээ. Гэхдээ зєвхєн барилгын єнгє vзэмж, хэлбэр дизайнд анхаарахаас бус хэрэглэж буй материал нь хvний эрvvл мэндэд ямар нєлєє vзvvлж байгааг тєдийлєн тоодоггvй. Манай улс барилгын материалынхаа 80 орчим хувийг урд хєршєєс оруулж ирдэг. Харин vvнд тавих хяналт гэж байхаа больжээ. Учир нь бидний хэрэглэж буй барилгын материалын ихэнх нь хvний биед сєрєг нєлєє vзvvлдэг байна.

Тухайлбал, барилгын салбарт хамгийн єргєн хэрэглэгддэг хар тугалга, мєнгєн ус, асбест буюу шєрємсєн чулуу агуулсан материал, хар лак зэрэг нь хорт хавдар vvсгэгч бичил бодисуудыг агуулдаг байна.

Барилгын аюулгvй байдлаас болж нас барах тохиолдол гардаг ч сєрєг нєлєєтэй материалаас болж нас барсан тохиолдол гардаггvй. Энэ нь эдгээр материалуудын нєлєє олон жилийн дараа илэрдэг холбоотой аж. Барилгын салбарт аюултай ажлын орчин, аюулгvй байдал зэргээс шалтгаалан жил бvр 60 мянган хvн нас бардаг гэсэн судалгаа байдаг. Энэ нь арван минут тутамд нэг хvн нас бардаг гэсэн vг юм.

Будаг болон хуванцарт хар тугалгыг хамгийн єргєн ашигладаг. Харин будагны тоос нь хоолой руу орж улмаар биед нэвтэрдэг байна.

Биед нэвтэрсэн бодис нь хvнийг чичирч салгануулах, ой санамж алдуулах, жирэмсэн эхийн урагт нєлєєлєх, буйл шvд хавдах, булчингийн ажиллагаа зогсоох, дагуулдаг байна. Єндєр хєгжилтэй орнуудад хар тугалгыг хэрэглэхийг хориглосон байдаг. Харин буурай орнууд хар тугалгын хэрэглээ одоо хvртэл буурахгvй байгаа юм байна. Харин мєнгєн усыг гэрлийн чийдэнд єргєн хэрэглэдэг. Гэрлийн чийдэнгийн шилэнд HG гэсэн олон улсын тэмдэглэгээ байдаг. Энэ тэмдэглэгээ бол мєнгєн устай гэсэн vг юм. Гэрлийн чийдэн хагараагvй vед ямар нэгэн нєлєє байдаггvй ч хагарсан тохиолдолд асар муу нєлєєтэй аж. Мєнгєн ус нь агаараар хvний биед нєлєєлдєг ба ханиалгах, чичрэх, буйл хавдах, бєєр, зvрхний ажиллагааг зогсоох зэрэг аюул дагуулдаг байна.

Мєн бидний дээр vед бохь хэмээн зажилдаг байсан хар лак. Хар тосыг халааж, дээвэр шаланд ашигласаар ирсэн. Гэтэл vvнийг шатаахад утаа нь хоолой руу орж биед нэвтэрдэг байна. Улмаар хvний арьсны єнгє єєрчлєгдєж, нvдний хараа мууддаг байна. Энэ нь цаашлаад сохрох, хорт хавдар vvсгэдэг аж. Учир нь хар тосонд хорт хавдар vvсгэх химийн элементvvд агуулагддаг байна. Vvний уршгаар 1980 оны сvvлчээр манай оронд хорт хавдарын євчлєл ихэсчээ.

Асбест буюу шєрємсєн чулуу агуулсан материал. Энэ нь байгаль дээр оршдог мяндаслаг материал юм. Асбестийн ширхэг нь маш нарийн учраас эд эсрvv мєн уушигны гvнд нэвтрэн ордог байна. Харин єнгєрсєн долдугаар сард уг материалыг хилээр оруулахыг хориглосон байна. Мєн єдрийн гэрлэнд єргєн хэрэглэдэг ПХБ. Энэ нь хvний гараар vйлдвэрлэгддэг учир тийм ч хялбар устдаггvй аж. Гэрлийн чийдэнгийн єдєєгч, трансматраас их илэрдэг байна. Маш хєнгєн, шингэн байдаг учраас цацрах, дэлбэрэх аюултай. Vvнийг гараар баривал арьсанд нэвтэрч тууралт vvсгэдэг, мєн агаараар уушгийг хордуулдаг аж. Ходоодны шархлаа, хорт хавдрын суурь болдог байна.

Эдгээр хорт материалуудыг хэрэглэхгvй байх журам батлагдаж, энэ нь ирэх сарын сvvлээр мєрдєгдєх болжээ. Гэвч эдгээр материалуудыг хэрэглэхээ боливол оронд нь хэрэглэх материал одоогоор байхгvй учир энэ журам мєрдєгдтєл цаг хугацаа их шаардах байх. Тиймээс барилгын салбарын ажилчид болзошгvй аюултай материалуудыг тогтоож чаддаг, хувийн хамгаалалттай байх, уг материалуудтай зєв харьцах ур чадвартай байх хэрэгтэй болж байгаа юм.


Б.Батчимэг

[hicheel]

sonirholtoi medeelel baina. nemeed baigara.

[amgaa99]

“Эко констракшн”, “Эск инженеринг” компаниудын орон сууц чанарын шаардлага хангаагүй байжээ



“Эко констракшн”, “Эск инженеринг” компаниудын орон сууц чанарын шаардлага хангаагүй байжээ

Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газраас шинээр ашиглалтанд орсон орон сууцны барилгын чанар байдалтай

холбоотой гомдлыг хянан шийдвэрлэх, дүгнэлт гаргах, цаашид авах арга хэмжээний санал боловсруулах зорилготой хяналт шалгалтыг энэ оны нэгдүгээр сарын 07-оос хоёрдугаар сарын 15-ны хооронд хийжээ.

Шалгалтаар “Эск инженеринг” ХХК-ийн БГД-ийн X хороололд барьж ашиглалтанд оруулсан 65-р байр, “Шилмэл шилтгээн” ХХК-ийн БЗД-т барьж ашиглалтанд оруулсан “Дүнжингарав” хороолол, “Эко констракшн” ХХК-ийн Баянзүрх хотхонд дараах зөрчлүүд илэрсэн байна.

“Эко констракшн” ХХК-ийн хувьд угсралт тохируулгын ажил бүрэн дуусаагүй, улсын комисс ашиглалтад хүлээн аваагүй байранд оршин суугчдыг оруулжээ. Улсын комисс хүлээж авсан орон сууцнуудын оршин суугчдад үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг олголгүй хоёр жил жил болжээ.

Мөн барилгадаа чанаргүй материал ашигладаг, улсын комисс хүлээж аваагүй байхад оршин суугчдыг оруулснаас барилгын чанарт нөлөөлсөн байна. Халаалт, цахилгаан, сантехникийн тоног төхөөрөмж муу байх, түүнээс үүдээд ус алдах зэргээр оршин суугчдын тав тухыг алдагдуулдаг байна.

“Эск инженеринг” ХХК-ийн хувьд 65-р байранд барилгын зураг төслийг дур мэдэн өөрчилж, дотор ханыг нь шаардлага хангахгүй материалаар барьсан байна. Үүнээс болж хоёр айлын яриа чөлөөтэй сонсогдож, оршин суугчид амар тайван амьдрах ямар ч боломжгүй болжээ.

“Шилмэл шилтгээн” ХХК-ийн хувьд барилгын орцны хаалга, домофон систем нь барилга ашиглалтанд орсноос хойш нэг жил хүрэхгүй хугацаанд эвдэрч гэмтсэн, чанарын шаардлага хангахгүй байсан зөрчлүүд илэрчээ.

Эдгээр зөрчил нь Барилгын тухай хууль, Хэрэглэгчийн эрхийн тухай хууль, Өрсөлдөөний тухай хуулиудын заалтуудыг тус тус зөрчжээ. Тиймээс хуулийн дагуу “Эск инженеринг” болон “Эко констракшн” ХХК-нд тус бүр 10 сая төгрөг, “Шилмэл шилтгээн” ХХК-д 200 мянган төгрөгийн торгуулийг ногдуулсан байна. Мөн барилгын компаниудад боломж олгож зургадугаар сарын 1-нийг хүртэл хугацаанд гарсан зөрчлүүдээ засах үүрэг даалгаврыг өгчээ.

Үзлэгээр иргэд өөрсдөө гүйцэтгэгч байгууллагатай гэрээ байгуулахдаа гэрээнийхээ заалтуудтай нарийн сайн танилцаагүйгээс хохирдог болох нь ихээр анзаарагджээ. Тухайлбал сууцны талбайн хэмжилтийг хананаас хананы хооронд хийх ёстойг мэдэхгүйгээс иргэд маргаан үүсгэх байдал цөөнгүй гардаг аж.

Нийт барилгын компаниуд орон сууцны чанар дээр анхаарах шаардлагатай байгааг мөн санууллаа. 2007 онд гарсан хаалга цонхны стандартыг мөрдөөгүйгээс цонх, хаалгаараа дулаан алдах, ус нэвчих гэх мэт асуудлууд гардаг байна. Бидний яриад байдаг вакум гээд байдаг цонх нь үнэндээ хуванцар цонх бөгөөд энэ цонхны стандарт хэдийнээ гарсан ч барилгын компаниуд огт биелүүлдэггүй аж. Ингээд Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газрын дарга Д.Мандахаас зарим зүйлийг тодруулсан юм.

-Та бүхний торгосон 10 сая төгрөг тэр компаниудад юу ч болохгүй гэж бодож байна. Гэтэл иргэд амьдралынхаа 10, 20 жилийг зээлтэй өнгөрүүлж байж тухайн орон сууцыг худалдаж авсан байдаг. Тэгэхээр энэ компаниуд иргэдийн өмнө ямар хариуцлага хүлээх юм бэ?
-Энэ торгууль нь хуулинд заагдсан өндөр хэмжээний торгууль. Бид шалгалтын материалыг цагдаагийн газар танилцуулсан. Эхний хоёр аж ахуйн нэгжийн хувьд хэрэглэгчдэд их хэмжээний хохирол учруулсан байж магадгүй гэж үзэж байгаа. Хэрвээ энэ асуудал нотлогдвол дээрх аж ахуйн нэгжүүдэд эрүүгийн хэрэг үүснэ. Нөгөөтэйгүүр харилцан гэрээгээр хүлээсэн үүргүүд бий. Түүний дагуу хохирсон хэрэглэгчид шүүхээр дамжуулан өөрийн хохирлыг барагдуулах асуудал нь нээлттэй. Бидний хувьд аж ахуйн нэгжүүд хугацаатай өгсөн үүрэг даалгаврын дагуу дутагдлаа засаасай гэсэн бодолтой байна.

-Улсын комисс чанарын шаардлага хангахгүй орон сууцны барилгыг хүлээж авсан тохиолдолд тэдэнд ямар хариуцлага ногдуулах ёстой юм бэ?
-Хариуцлага тооцох ёстой. Улсын комиссыг манай байгууллагаас томилдоггүй. Тиймээс бид холбогдох газруудад нь албан тоот өгнө. Хэрэглэгч өөрөө улсын комисс хүлээж аваагүй байранд дайрч орох асуудал бас гардаг юм байна. Тиймээс хэрэглэгчид өөрсдөө улсын комисс хүлээж аваад, үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гарах бололцоотой болсон үед нь байраа худалдаж аваач гэж хэлмээр байна. Түрүүн хэлсэнчлэн гэрээндээ анхаарлаа хандуулаач ээ. Гэрээний тэгш бус байдал их гарч байна.

Жишээ нь, Эко констракшн ХХК иргэний талаас төлбөр тооцоогоо хийх хугацаанаасаа өнгөрөнгүүт маргаашнаас нь алдагдал тооцож байгаа атлаа, компани барилгыг ашиглалтанд оруулах хугацаанаасаа өнгөрснөөс нэг сарын дараа алданги тооцно гэсэн заалт бүхий гэрээтэй. Нэгдүгээр ангийн хүүхэд ч ойлгохоор ийм заалтан дээр хэрэглэгч өөрөө гарын үсэг зурчихаж байгаа юм.

-Шинээр баригдсан орон сууцны хороололд байр авсны дараа СӨХ-ийн мөнгө гэж өндөр гардаг гэсэн гомдол их бий. СӨХ-ийн нэхэж буй 50, 100 мянган төгрөг үнэхээр зах зээлийн бодит үнэ мөн үү?
-СӨХ-ийн асуудал байнга яригдах болсон. Тиймээс СӨХ-ны дээд зөвлөл гэх байгууллагатай бид ойрын хугацаанд уулзаж ярилцахаар төлөвлөж байна. Дахиад л энэ бол хэрэглэгчид өөрсдөө шахаж шаардах ёстой л асуудал. СӨХ-ийн талаар гомдол гаргаад байдаг, гэтэл хурал болохоор өөрсдөө очдоггүй. Нөгөө талаасаа мэдээж СӨХ-үүдийн хариуцлагагүй байдал байгаа. Тиймээс хэрвээ СӨХ их хэмжээний мөнгө авдаг атлаа ажлаа хийхгүй байгаа бол бидэнд ханд. Бид арга хэмжээ авах талаар ажиллах болно.

-Баригдаагүй барилга дээр урьдчилгаа аваад байдаг. Гэтэл урьдчилгаагаа өгчихсөн орон сууц нь чанарын шаардлага хангахгүй байх тохиолдол цөөнгүй. Урьдчилгаа авдаг нь хэр зөв тогтолцоо вэ.
-Хэрэглэгчдийн өөрсдийнх нь эрхийн, сайн дурын асуудал. Тухайн иргэний өөрийн хариуцлага юм. Мөнгөө өгөхийн өмнө мэдээлэл цуглуулах, гэрээгээ сайтар хянах гэх мэтээр хариуцлагатай байх шаардлагатай. Түүнчлэн 70-аас дээш хувийн гүйцэтгэлтэй орон сууцыг худалдан авах гэх мэтээр сонголтоо сайн хийх л хэрэгтэй. Тухайн компани өр зээлтэй байна уу гэдгийг ч судлах шаардлагатай.

-Цаашдаа яах ёстой вэ. Нэг нь сайхан реклам сурталчилгаагаар хуураад, нөгөө нь хууртагдаад яваад байх уу?
-Төрийн бус байгууллага, олон түмний оролцоо, хөндлөнгийн хяналтыг хэрэгжүүлэх хэрэгтэй байна. Барилгын компаниуд барилгын хууль стандарт нормоо хэрэгжүүлэхгүй байна. Тиймээс бид хэрэгжүүлдэг болгохын төлөө шаардлага тавихаас өөр аргагүй. Дээр нь барилгын салбарын мэргэжлийн боловсон хүчний талаар ярих цаг болжээ. Энэ мэт асуудлуудыг цогцоор нь шийдэх асуудлыг Засгийн газар хэрэгжүүлнэ гэж найдаж байна.

Тэрээр ийнхүү ярилаа. Нэг талаараа иргэд худалдан авах гэж буй орон сууцныхаа гүйцэтгэгч компаний талаарх судалгаа, мэдээлэлгүй, гэрээтэйгээ нарийн танилцалгүй хайнга ханддаг гэх мэт зөрчлүүд байгаа. Гэвч нөгөө талаасаа төрийн байгууллагууд буюу хяналт тавьдаг байгууллагуудын ажил үнэхээр муу явагдаж байгаа учраас иргэд хохирох явдал гарсаар байна.

Барилгын явцын хяналтыг техникийн комиссынхон хийхгүй, улсын комиссынхон чанарын шаардлага хангаагүй барилгыг хүлээж авдаг гэх мэтчилэн асуудал байсаар байгаа нь барилгын компаниуд чанарын шаардлага хангахгүй барилгыг сайхан сурталчилгаагаар иргэдэд “шахах” хандлагыг өөгшүүлсээр байна гэж хэлж болох юм.

О.Ариунбилэг



gogo

[GaNBaYaR]

М.Өлзийбат: Нийслэл орчимд газар хөдлөлтийн идэвхтэй хагарал байна гэж тогтоосон

Одон орон, геофизикийн судалгааны төвийн Газар хөдлөлт судлах секторын эрхлэгч М.Өлзийбаттай ярилцлаа.

-Саяхан олон улсын эрдэмтэд Нийслэл орчмын газар хөдлөх идэвхтэй бүсийг судалсан гэв үү?

-2004-2005 онд Улаанбаатар орчимд газар хөдлөлтийн идэвхжил ажиглагдсан. Үүний дагуу Франц, ОХУ, Португалийн эрдэмтдээс бүрдсэн олон улсын баг судалгаа хийсэн юм. Энэхүү судалгааг хоёр, гурван жилийн өмнөөс хийж эхэлсэн. Эрдэмтдийг судалгаа хийж байх явцад нийслэл орчимд 3-4 газар хөдлөлтийн идэвхтэй хагарал байна гэж тогтоосон.

Үүнээс Хустай, Эмээлт, Гүнжийн амыг дайрч өнгөрсөн хагарлыг судалж эхлээд байна. Ойрын хоёр жилийн дотор нарийн судалгааны үр дүн гарна. Энэ хугацаанд өөр орны эрдэмтэн, судлаачидтай ч хамтран ажиллана. Манай байгууллага энэ үйл явцыг тасралтгүй судалж байгаа.

-Тэгэхээр удахгүй газар хөдөлнө гэсэн үг үү?

-Газар хөдлөлийн давтамж байрлалаасаа хамаараад өөр байдаг. Тухайлбал, Төв Азийн газар хөдлөлийн давтамж 3500-5500 жилийн зайтай явагдана. Харин саяхны хэвлэлд гарсан мэдээллээр удахгүй газар хөдөлнө гэж бичсэн байна лээ. Газар хөдлөлтийг 3000 жилийн давтамжтай гэдэг. Энэ бол ОХУ-ын эрдэмтний дэвшүүлсэн таамаглал төдий зүйл. Түүнээс биш 3000 жил болоод, газар хөдөлнө гэж ойлгож болохгүй. Тухайн үед судалгаа хийсэн ОХУ-ын эрдэмтэн Гүнжийн амыг судалсан. Тэгээд долоон магнитудын хүчтэй газар хөдөлж магадгүй гэж хэлсэн.

-Дээрх хагарлуудыг нарийвчлан судалсан дүн хэдийд гарах вэ?
-Бид газар хөдлөлтийг судлах гурван жилийн программ гаргаад Засгийн газраар хөрөнгийг нь шийдүүлчихсэн. Судалгааны ажил эхний шатандаа явж байна. 2013 он хүртэл судалгаа хийнэ. Энэ хугацаанд газар хөдлөлтийг нарийвчлан судалсан дүн гарна.

-Манай улсгазар хөдлөлтийн чичирхийллийг хэдэн минутын өмнө мэдээлж урьдчилан сэргийлэх боломжтой вэ?

-Газар хөдлөлтийг судалснаар хаана газар хөдлех, ямар хүчтэй явагдах, түүнээс яаж хамгаалах вэ гэдгийг мэдэх боломжтой. Хамгийн чухал нь урьдчилан сэргийлэх, олон нийтэд мэдээлэх юм. Үүний эхний гурвыг нь эрдэмтэд шийдэж чадсан. Харин сүүлийн урьдчилан мэдэгдэх аргыг одоогоор сайн судалж амжаагүй байгаа. Ер нь газар хөдөлнө гэсэн таамаг олон байдаг. Олон улсын эрдэмтэд нарийвчилсан судалгаа хийгээд урьдчилан сэргийлэх аргыг сайн хэрэгжүүлдэг.

Манай улсын хувьд газар хөдлөлтийн долгионыг 40-50 секундын өмнө мэдэх боломжтой. Газар хөдлөлтийн чичирхийллийг судлах станцаас өгсөн мэдээллээр урьдчилан мэдэж болно. Энэ системийг Турк, АНУ зэрэг орон ашигладаг. Энэхүү систем нь долгион ирэхээс өмнө мэдээлдгээрээ онцлогтой.

Гэхдээ газар хөдлөлтийн боловсрол муу бол систем сөрөг нөлөө далгуулж болно. Тухайлбал, хүмүүс үймж үүнээс болж амиа алдах эрсдэл үүсэх аюултай. Газар хөдлөлтөөс үүсэх хохирлын 70 хувь нь хоёрдогч хүчин зүйлээс үүсдэг. Харин энэ үед гал түймэр, цунамигаас хамгаалахад илүү ач холбогдолтой систем юм.

-Газар хөдлөлтийг дамжуулах станцыг хаана байрлуулсан бэ?
-Багаж төхөөрөмжийг нийтдээ 12 газарт суурилуулсан. Баруун аймгийн ихэнх төвүүд, Дорнод, Сайншанд, Өмнөговьд тавьсан байгаа.

-Газар хөдлөлтөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах үеэр дуут дохио нь гэр хороолол, захын дүүргүүдэд сонсогдохгүй байсан?

-Газар хөдлөлтийн үед дуут дохио чухал үүрэгтэй. Гэтэл манай улсад хэрэглэж байгаа дуут дохионуудыг хуучин иргэний хамгаалалтын үед ашиглаж байсан. Энэ нь одоо ашиглах боломжгүй механик, 1940 оны үед баригдсан. Тэгээд ч тухайн үед механик дуут дохио нь 60-уулаа дуугарч байж бүрэн ажиллана гэж тооцдог байсан. Одоо нийслэл маань хүрээгээ тэлсэн. Тухайн үеийн газар нутагтай харьцуулах ч юм биш.

Энэ утгаараа саяхан болсон газар хөдлөлтөөс урьдчилан сэргийлэх ажиллагаа том алхам юм. Дээрээс нь энэ төхөөрөмжүүд хуучирсан, чанарын шаардлага хангахгүй байна гэдгийг тогтоосон. Үүний дүнд цахилгаан дуут дохио суурилуулж, тоог нь нэмэхээр болсон.

-Манай улсад газар хөдлөлтийн үед ашиглах хоргодох байр бий юу?

-Газар хөдлөлтийн хоргодох байр гэж байдаггүй. Хоргодох байр гэдэг бол дайны үед эсвэл ямар нэгэн хортой орчноос хамгаалах зориулалтаар ашиглэдаг газар. Харин газар хөдлөлтийн үед том талбайг хоргодох газар болгон ашигладаг. Тухайлбал, Япон, АНУ-д цэцэрлэгт хүрээлэнг газар хөдлөлтийн үед хоргодох байр болгон ашиглана хэмээн заасан байдаг.

Туулын хөндийд цэцэрлэгт хүрээлэн барьж байгаа нь бас нэг хоргодох газар бэлтгэж байгаа хэрэг юм. Манай улсын хувьд газар хөдлөлтөөс хоргодох хоёр арга байгаа юм. Зуны цагт гэрийнхээ ойролцоох том талбайтай цэцэрлэг рүү явж болно. Харин өвөл гэр хороолол хамгийн найдвартай хоргодох газар болно.

1957 оны газар хөдлөлтийн үеэр монгол гэр нураагүй үлдсэн байдаг.

-Газар хөдлөлтөд тэсвэргүй барилгууд олон байгаа. Танай байгууллагаар судалгаа хийлгэдэг компаниуд байдаг уу?

-Шаардлага хангахгүй барилга олон бий. Мэргэжлийн хяналтынхан хүлээж авсны маргааш нь хагарч цуурдаг, нурж унадаг барилгууд хүртэл байдаг. Гэхдээ чанартай барилгууд ч зөндөө байгаа. Зарим байгууллагууд манайхаас зөвлөгөө авдаг. Тиймээс хүмүүс байшин
худалдаж авахдаа сонголтоо зөв хийх нь чухал байгаа юм.

-2012 онд дэлхий сөнөнө гэж ярих юм. Судлаач хүний хувьд энэ талаар ямар бодолтой байна вэ?

-Хоёр аргаар тайлбарлаж болно. Шинжлэх ухааны үүднээс харахад дэлхий сүйрэх боломжгүй. Дэлхий сүйрэх нь ямар нэгэн байдлаар мэдэгдэх ёстой. Тухайлбал, сансрын нисдэг биет дэлхийг мөргөх ч юм уу эсвэл газрын гүний өөрчлөлт мэдэгдэнэ. Гэтэл НАСА, олон улсын судалгааны байгууллагууд тийм зүйлийн талаар яриагүй байгаа юм. Харин зөн билэгчдийн хэлж буйгаар бол сөнөх боломжтой. Гэнэт байлдаан болж сүйрэхгүй гэх баталгаа байхгүй юм.

Б.Сэлэнгэ
Эх сурвалж: “Монголын үнэн”

[faNTastic4LifE]

дҮГЖИНГАРАВ чинь эко гийнх юмуу

[Усан гахай]

Ajil taraad unshii marklachii.
Yag haij baisan sedev baina
13 hawiin bairuudiin talaar l medmeer bn daa hehe

[GaNBaYaR]

Улаанбаатарт газар хөдөлж, оршин суугчид байрнаасаа гарчээ


Улаанбаатарын цагаар энэ сарын 27-ны өдрийн 18.29 цагт Өмнөговь аймгийн Ханхонгор сумаас зүүн хойд зүгт 28 км-ийн зайд 5.8 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон байна. Газар хөдлөлтийн талаар тус аймгийн Онцгой байдлын хэлтсээс тодруулах гэсэн боловч холбогдох боломжгүй байлаа. Уг газар хөдлөлтийн чичиргээ Дундговь аймагт хүртэл мэдрэгджээ. Энэ талаар Дундговь аймгийн Онцгой байдлын хэлтсээс тодруулахад “Одоогоор ямар нэгэн хохирол учраагүй байна. Газар хөдлөлтийн голомт нь Өмнөговь аймгийн Ханхонгор суманд байсан учраас манай аймагт газар хөдлөлтийн чичрэлтийн хүч суларсан” гэсэн юм. Орон нутгийн иргэдийн мэдээлснээр, газар хөдлөлт нэлээд хүчтэй байсан бөгөөд гэрлийн бүрхүүл савлаж, гэрийн хана шажигнасан ажээ. Үүнээс гадна уг газар хөдлөлтийн чичиргээ Улаанбаатар хотод ч мэдрэгдсэн байна. Тодруулбал, нийслэлийн Баянгол дүүргийн нутаг, П.Н.Шастины нэрэмжит төв эмнэлгийн зүүн талд байх VIII байрны орчимд хүчтэй газар хөдлөлт болсон байна. Газар хөдлөлт 16.30 цагийн орчимд болсон бөгөөд айлын эд зүйл нурж,хүмүүсийн толгой эргэх мэтээр хүчтэй мэдрэгджээ. Тус байрны дээд давхрын оршин суугчдад энэ үзэгдэл илүү их мэдэгдсэн гэнэ. Эх сурвалжийн мэдээлснээр “16.30 цагийн үед газар хөдөлж, гэрлийн бүрхүүл савлаж, ширээн дээр байсан аягатай зүйл асгарч, шүүгээний гүйдэг хаалга онгойж хаагдаж байсан.

Мөн гэрт байсан хүмүүсийн толгой эргэж, дотор муухайрах зэрэг шинж тэмдэг илэрсэн. Манай байрны оршин суугчид газар хөдлөх үед гадаа гарч, зогсоцгоосон байсан” гэсэн юм. Гэхдээ газар хөдлөлт хэдий хэр хугацаанд үргэлжилснийг мэдээгүй, их сандарсан гэдэг мэдээллийг VIII байрны оршин суугчид өгсөн юм.

Сүүлийн үед газар хөдлөлт эрчимжиж байгаа гэсэн мэдээлэл цацагдах болсон. Энэ талаар Одон орон геофизик судлалын төвийнхөн ч хэлж байгаа юм. Тухайлбал, 2009 онд 508 газар хөдлөлт болсон байна. Мөн хамгийн сүүлийн хүчтэй газар хөдлөлт Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт суманд болсон бөгөөд 5.6 баллын хүчтэй байсан юм. Эдгээр газар хөдлөлтүүдэд хийсэн судалгаагаар Эмээлт өртөөнөөс Өлзийт хороолол хүртэл нэг идэвхжлийн бүс, мөн Хустайн нурууны урд хэсгээр дамнасан урт хагалбар гэсэн идэвхжил бүхий хоёр газар байгаа аж. Хустайн идэвхжил бүхий бүсэд магнитут нь 7.0 гарсан хүчтэй газар хөдлөлт болох магадлалтай. Эмээлтийнх дээр газар хөдлөлт болвол хамгийн дээд хэмжээ нь 6.0 гарсан магнитутын хүчтэй хөдлөх бололцоотой юм гэсэн урьдчилсан таамгийг мэргэжилтнүүд гаргажээ. Ийм хэмжээтэй газар хөдлөлт боллоо гэж үзэхэд Улаанбаатарт нэлээд хүчтэй үйлчлэл үзүүлэх гэнэ. Хамгийн муугаар бодоход 10 орчим баллын хүчтэй чичиргээ үүснэ гэж мэргэжилтнүүд үзэж байгаа аж. Газар хөдлөлтийн чичирхийлэл ихэвчлэн 5-20 секунд үргэлжилдэг ч үүнээс илүү хугацаатай үргэлжилбэл аюултай хэмээн мэргэжилтнүүд хэлж байна. Мөн нийслэлийн хамгийн идэвхтэй бүсийг тодорхойлжээ. Тухайлбал, долоон баллын идэвхтэй бүсэд XIII хороолол, III, IV хорооллын зарим хэсэг, найман баллын идэвхтэй бүсэд нийслэлийн Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүрэг бүхэлдээ, Баянгол, Баянзүрх, Хан-Уул дүүргийн зарим хэсэг, есөн баллын идэвхтэй бүсэд I, X хороолол, Дунд гол, Туул, Сэлбэ голын сав газар, Сонгинохайрхан дүүргийн Толгойтын хэсэг орж байгаа юм байна. Тиймээс газар хөдлөлтийн идэвхтэй бүсэд амьдарч байгаа болон үйл ажиллагаа явуулдаг иргэд сонор сэрэмжээ дээшлүүлэх цаг ирсэн бололтой.

Э.ПАГМА Э.ЭНХ

МОНГОЛЫН МЭДЭЭ СОНИН