NAIMAN-NOMAD написал:Саруул написал:
Зоз, хэн тэгж байна вэ? Хүннүгийн үеэс лав хятад сурвалжуудад эсгий гэрийн тухай дурдсан байдаг. Аймшиггүй худал цөлдөг гаруу гү юү? Эсгий гэр бол үүсэн бий болоод лав 3000 жил болж буй гэж судлаачид санал нийлээд байсан санагдах юм.
Гүэ тэгээд тэр хятад баримтаа гаргаж ир гэж би хэлээд байнашдээ. Баримт сурвалжгүй чон чон хийхээ боль.Бянь Дао хао ма. 
СЫМА ЦЯНЬ (м.э.ө145-67) Түүхийн тэмдэглэлүүд (ШИ ШИ) VIII боть. Москва. 2002 номын 336-р нүүрт гэрийн тухай ингэж дурдсан байна.
Тан улсын үеийн яруу найрагч Бай Зюй гэж дуулаа байлгүй дээ, өөрөө.
Тэр шүлэгчийн бичсэн гэрийн тухай шүлгийг Б.Ринчен гуай орчуулсан байдаг юм. Энийг эрх биш мэднэ биз, өөрөө? Эсвэл эрдэм ном нь хэтийдсэн хүн болохоороо шүлэг зохиол тоож сөхдөггүй хүн үү, Найман гуай?
Бай Зюй И "Бор өргөө"
Тан улсын яруу найрагч Бай Зюй И (772-846) (Хөрвүүлсэн Б.Ринчен)
Бор өргөө
Мянган хонины мяндсан ноос
Хоёр зуугаад төмөр гархи хэрэглэж
Бургасан унь, ханатай гэр бүтэж
Булай тохитой, бат бэх нь сайхан.
Умар зүгийн униартан харагдах
Сайхан агаараа сайн эр барьсан
Хөх ногоон зүлгэн дээр босгосон
Хөлтрөгөт* гэр нь эзнээ даган ирвэй.
Сэрүүн салхинд ширвүүлэхгүй
Бороонд бүрээс нь чангараад
Дотроо булан цулангүй агаад
Таатай дулаан гэр юутай сайхан.
Уул тал нутгаас уудам тэр өргөө
Миний хашаанд хүрч ирээд
Саранд сүүдэр нь гоёхон үзэгдээд
Салшгүй сайхан тэр гэртээ өвөлжнөм би.
Эсгий бүрээс нь цан хяруу нэвтрэхгүй
Цасны их орсон ч санаа амар бөгөөд
Хурын усыг хучин хамгаалж нөмрөөд
Ангийн зөөлөн үс сагсайн овоолоостой
Хуурч хүн хажууд хөгжимдөн суугаад
Галын дэргэд бүжигчин бүжин баясгана
Шавар байшингаас гэр юутай сайхан байнам
Хөлчөөд ирвэл зөөлөн ширдэг дээр жаргана.
Задгай галын дөл залгагдан бадраад
Сэтгэл сэргэм сонин сайхан үзэгдэж
Цогийн илч зүг зүг тархан түгэж
Үүрийн цахирмын* үнэр мэт таатай
Шөнө галын утаа өрхөөр суунаглаж
Харанхуй огторгуйд замхран арилсаар
Хөлдүү бэх гэсэн гэсэж хайлсаар
Хаврын хүрхрээ мэт шүлэг урсганам.
Байшинд цахирма хөшиг бахдан татавч
Гэрийн сайхныг мэдрэгсэд дурлахгүй
Өвөл өнтэй ч гэсэн даараад тэсэхгүй
Хулсан байшинтангууд сандрах бий.
Хорвоог тэвчсэн хуушаан* оронд орсон номч
Гэрт суухыг цөм дурлан хүснэм бөгөөд
Би ч зочноо гэрт залан хурим өргөөд
Ач үрдээ гэрээ үлдээж хадгална шүү.
Ноён ордон байшингаа сийлбэрлэн чимэвч
Хөх гэр, бор өргөөг гүйцэх нь хол бий
Сурвалжит өндөр угсаатан олон бий бий
Гэрээ хамаг ордонгоор нь солих нь хол бий.
*1-Хөлтрөг- Монгол гэрийн дээврийн гадуур бөс зэрэг эдээр хийж, тооныг тойруулсан бөгөөд 4-н зүй ханын тогой хүртэл нарийвтар урс хошуу гарган хийсэн янз чимэг
*2- Цахирма- Ой хээрийн бүсэд нутатай газраар ургадаг олон нас ургамал
*3- Хуушаан- Хөхийн шашны лам
Англи орчуулга нь энд байна.
http://www.silkroadfoundation.org/newsl ... 1/yurt.htm
Торгоны зам дээр нэг ийм юм байна, умш хүүхээ.
The Sky-Blue Yurt
by:
Bai Juyi (772-846)
The finest felt from a flock of a thousand sheep, stretched over a frame shaped like the extended bows of a hundred soldiers.
Ribs of the healthiest willow, its color dyed to saturation with the freshest indigo.
Made in the north according to a Rong invention, it moved south following the migration of slaves.16
When the typhoon blows it does not shake, when a storm pours it gets even stronger.
With a roof that is highest at the center, it is a four-sided circle without corners.
With its side door open wide, the air inside remains warm.
Though it comes from far beyond the passes, now it rests securely in the front courtyard.
Though it casts a lonely shadow during nights brilliantly illuminated by the moon, its value doubles in years when the winter is bitterly cold.
Softness and warmth envelop the felt hangings and rugs; the tinkling of jade enfolds the sounds of pipes and strings.
It is most convenient after the earth has been covered with frost, and it is the best match when snow fills the sky.
Positioned at an angle is the low chair for singing, evenly disposed are the small mats for dancing.
When I have leisure time I lift open the curtain and enter the yurt, and when I am drunk I wrap myself up in a cover and sleep there.
Behind me an iron lamp-stand that bears a candle; a silver incense censer that flames is suspended from the ceiling.
Kept deep within is the flame that lasts till dawn; stored inside is the fragrant smoke that lasts till evening.
When the animal-shaped charcoal is close by, fox furs can be cast aside.
When the ink-stone is warm it melts the frozen ink and when the pitcher is heated it becomes a stream in springtime.
An orchid canopy will barely attract a hermit and a thatched hut is inferior for meditating.
(But invited to my yurt) an impoverished monk responds with praise, and a threadbare scholar stays in place, unwilling to leave.
Guests are greeted with it, descendants will hand it down to posterity.
Орос орчуулга нь энд байна. Аль ойлгох хэлээрээ таалан болгоо
Шерсть собрали с тысячи овец,
Выковали сотни две колец,
Круглый остов из прибрежных ив
Прочен, свеж, удобен и красив.
В северной прозрачной синеве
Воин юрту ставил на траве,
А теперь, как голубая мгла,
Вместе с ним на юг она пришла.
Юрту вихрь не может покачнуть,
От дождя ее твердеет грудь,
Нет в ней ни застенков, ни углов,
Но внутри уютно и тепло.
Удалившись от степей и гор,
Юрта прибрела ко мне во двор.
Тень ее прекрасна под луной,
А зимой она всегда со мной.
Войлок против инея – стена,
Не страшна и снега пелена,
Там меха атласные лежат,
Прикрывая струн певучих ряд.
Там певец садится в стороне,
Там плясунья пляшет при огне.
В юрту мне милей войти, чем в дом,
Пьяный – сплю на войлоке сухом.
Очага багряные огни
Весело сплетаются в тени,
Угольки таят в себе жару,
Точно орхидеи поутру.
Медленно над сумраком густым
Тянется ночной священный дым,
Тает тушь замерзшая, и вот
Стих, как водопад весной, течет.
Даже в дивный сад из орхидей
Не сманить из этих юрт людей.
В юрте я приму моих гостей,
Юрту сберегу я для детей.
Князь свои дворцы покрыл резьбой?
Что они пред юртой голубой!
Ха ха, ёстой ЛОЛ
