Блог

[SA]

Ирэх жил улам хямарч долларын ханш өснө гээл хэвлэл мэдээллээр сүрдүүлээд эхэллээ. Энэ нь Монголын улам их баялаг гадагшаа гарч дийлэнх мөнгө нь орж ирэхгүй гэсэн утгатай юм.

Эх оронч байна гэдэг чинь ядаж л тарвага алахгүй байхаас эхлэнэ шд. Сүүлийн хэдэн жил тарвага үл агнах хорио огт хэрэгжээгүй. Тэр жаахан амьтныг идэхгүй бол л өлсч үхчих гээд байгаам шиг аашилдаг хүмүүс дээ. Тиймхэн зүйлийг л мөрдөж чаддаггүй ард түмэн.

Яг үнэнийг хэлэхэд бид нарт нүүрс, зэсээ гаргах бодит шалтгаан бий. Одоо засгийн газрын 5,5 тэрбум долларын өр байна. 2017 оноос Чингис бондоо төлнө. Энэ их мөнгийг хурдан олох арга бол баялагаа гаргах. Үүний тулд хурдан том дэд бүтэцүүдээ(төмөр зам, станц гэх мэт) барихгүй бол болохгүй. Тэгэхээр нарийн царигаа хурдан тавих шаардлагатай болж байна. Угаас энэ цариг нарийн бүдүүн байх тухай хэрүүл утгагүй. Улс төржүүлж буй нь бүр утгагүй. Нөгөө талаас баялагаа ингэж гаргаснаас болж тэгш бус байдал гаарна бас уул уурхайн баялагт улс төрчид болон гадаадын компаниуд хяналт тавих гэж алалцаж буй нь нууц биш тиймээс нийт уул уурхайн салбарт маш хатуу хяналт тавиж ажилуулах ёстой. Ер ингэх маш олон шалтгаан бий. Уул уурхайн эдийн засагт маш орон зай эзэлж байна. Энэ үед тэр их мөнгө, өрсөлдөөн, доргионыг тэрэнтэй дүйцэх хүч л зохицуулах хэрэг болно. Энийг ганц чадах Монголын төр л байхаас өөр аргагүй. Наад зах нь тэр их мөнгийг эдийн засагтаа шингээх гадагш нь зарцуулах, зохицуулах хэрэгтэй. Харин үүний эсрэгээр одоо төрийн компани алдагдалтай, авлигатай гэх үзэл суртал явж байна. Үнэхээр тийм нь үнэн боловч бидэнд төрөө үүнээс салгах хүчирхэг болгохоос өөр арга байхгүй.

Ер нь одоо хараад байхад тэр их долларын нөөцөөрөө шууд л 34 хувиа авцан бол шулуун байсын. Үйлдвэрүүд барихгүй баахан зам барьж, компаниудад тараагаад дууслаа даа.

[SA]

Монгол улс энэ онд 3.5 тэрбум долларын экспорт хийж 480 сая доллар олжээ. Байгалийн баялагийн хүртээмж нэг иймэрхүү.

[SA]

Африктаа хамгийн их баялагтай улсын нэг боловч хамгийн том ядуусын хороололтой Нигери улс. Монголтой төстэй байгаа биз.

[SA]

Эбола гээл сүржигнээд байсан чинь дэлхий дээр жилд ханиадаар 500000 хүн үхдэг байх юм. Хатгаагаар 15 секундэд нэг хүүхэд үхдэг гэнэ.

АНУ - ын том сүмдийн пасторууд дунджаар 147000 долларын цалинтай байдаг байна. Хамгийн ихдээ жилдээ 600000 долларын цалинтай байх нь бий. Бразилын хамгийн баян пастор Edir Macedo 950 сая долларын хөрөнгөтэй аж. Шашин бол маш ашигтай бизнес.

[SA]

Туул голын гүний усны нөөц сүүлийн 5 жилийн дотор хоёр дахин багасчээ. Эрэг дагуу нь барилга барихаар гүний усыг шавхаж байгаагаас шалтгаалж байгаа аж.

Сүүлийн нэг жилийн дотор гэр бүлийн хүчирхийлэл 95 хувиар өссөн байна. Энэ бол зөвхөн бүртгэгдсэн тоо юм.

[ghostface]

хэзээний билээ судалгаагаар 2020 он гэхэд Улаанбаатар хот ундны усгүй болно гэчихсэн юм явж байсан, 2009 билүү 2010 онд байсан санагдаж байна.... тэр цаг ч хэдэн айхтар айхтар гадаад нэртэй Туулын эрэг дээр баригдсан хотхонуудын ачаар ойрхон ирсэн бололтой... ундны усгүй болох хотод амины орон сууц ер нь авах хэрэг байна уу....

[LeRoy]

хэзээний билээ судалгаагаар 2020 он гэхэд Улаанбаатар хот ундны усгүй болно гэчихсэн юм явж байсан, 2009 билүү 2010 онд байсан санагдаж байна.... тэр цаг ч хэдэн айхтар айхтар гадаад нэртэй Туулын эрэг дээр баригдсан хотхонуудын ачаар ойрхон ирсэн бололтой... ундны усгүй болох хотод амины орон сууц ер нь авах хэрэг байна уу....

2016 онд дуусна гэж байна шдээ…

[mhc]

хэзээний билээ судалгаагаар 2020 он гэхэд Улаанбаатар хот ундны усгүй болно гэчихсэн юм явж байсан, 2009 билүү 2010 онд байсан санагдаж байна.... тэр цаг ч хэдэн айхтар айхтар гадаад нэртэй Туулын эрэг дээр баригдсан хотхонуудын ачаар ойрхон ирсэн бололтой... ундны усгүй болох хотод амины орон сууц ер нь авах хэрэг байна уу....

usaar yadag yum. Baychuudiin VIP horoolold saihan bairtai l bol boloo shuu dee.

[SA]

Ер нь хараад байхад хотын хүн гэдэг нэг өөр төрлийн амьтан байна шүү. Их бухимдуу, уур уцаартай. Хөдөөгүүр болохоор нэг л сайхан зантай хүмүүс. Харин хотын хүмүүс хөдөө очихоороо зан нь овоо засраад сэтгэл нь тэнийгээд байх шинжтэй. Хотын хүн чинь тэгээд хөдөө очихоороо бие биентэйгээ мэндэлнэ. Дайлж цайлна. Энд буцаад ирэхээрээ болохоор бие биенээ дайрч алчих гээд л. Тэгэхээр энэ хотод нэг тийм хүнийг муухай ааштай болгож, бүх муу шинжүүдийг нь ил гаргадаг муу ёрын энерги байгаад байх шиг байна.


Бидний хэрэглэж буй электрон мөнгө бол зүүд зэрэглээ л гэсэн үг. Галав юүлж бүх дэд бүтэц сөнөхөд хамгийн баян хүн ч ядуу болох уршигтай. Нөгөө компьютерт байсан цифрүүд нь алга болчихлоор хэн ч тэр хүнийг урьд нь баян байсан гэж итгэхгүй.

[SA]

Сүүлийн саруудад хүчингийн хэрэг улам ихэслээ гэнэ үү. Уг нь зуны улиралд илүү гардаг байгаагүй бил үү. Одоо бүүр улирал ч хамаа алга.

Хонь шиг нийгэм чоно шиг төрийг бий болгодог.

ТҮК - ийн ажилчид Хон Конг - д аялаад иржээ. Анх удаа луйварчид биш жинхэнэ ажил хийдэг хүмүүс томилолт авсан байна.

Архины хуулийн зөв буруугийн талаар маргах ямар ч хэрэггүй шүү залуусаа. Монголын залуус одоо хөлчүүрхэж суух цаг биш. Улс орны маань ирээдүй үр хүүхдийн маань эрүүл аюулгүй улсад өсч торних эсэх нь зөвхөн биднээс л шалтгаална. Дор бүрнээ сэтгэлийн хаттай бай.

Хорих ангид хүмүүжиж байгаа хүүхдүүдийн 70 хувь нь гэр бүлийн тогтворгүй орчинд өссөн байдаг байна.

Хүүхдийн хажууд архи, тамхи хэрэглэх, хэрэлдэх зэрэг нь хамгийн буруу бөгөөд цээрлэх зүйлсүүд байгаан. Манайхан эдгээр зүйлсийг хэрэгжүүлдэггүй байж дараа нь хүүхдээ хэнийгээ дууриасан хачин юм болчихвоо гэж гайхдаг. Хүүхэд бол орчин тойрныхоо, гэр бүлийнхээ, аав ээжийнхээ шууд тусгал шүү дээ. Ялангуяа эхний 6 жил хүн болж төлөвшихөд нь маш чухал. Энэ үедээ харж үзсэн зүйлээ байх ёстой хэм хэмжээ мэтээр л тархи нь буулгаж үүрд хадгалагдан үлдэнэ.

Намын дэмжигчид биш Монголын дэмжигчид болсон цагт улс хөгжинө.

Америкийн корпорациуд хямд ажиллах хүч оруулж ирэхийн тулд хүн тэнцэхийн аргагүй ажлын байрны зар өгдөг байна.

Монголоос 2 хүн долларын тэрбумтан боллоо гэнэ үү. Гэхдээ үүгээр хөгжил хэмжигдэхгүй шүү дээ. Ард нийтийн амьдралаар л хэмжигдэнэ. Цөөн хүний гарт тийм их хөрөнгө төвлөрч байгаа нь систем тэр чигтээ луйварт идэгдсэний л шинж юм. Улс орон хэцүү байх үед бүх хүний л орлого хамтдаа буурна шүү дээ. Цаас үзэгний хүчээр асар их баялгийг цөөн хүний гарт төвлөрүүлж болдог хачин ертөнцөд бид амьдарч байна. Хүн ганцаараа яаж ч бодсон тийм их зүйл хийж, хурааж чадахгүй. Цорын ганц зам нь цаас, үзэгний хүчээр гэрээ гэдэг зүйлээр л юм.

Энэ п.изда гэж хараал хоёр нийгэм дамжчихаад байхад л амь голтой байгаад байх юм. Гудамжинд жоохон хүүхдүүд эр эмгүй хэлж байна. Тэгэхээр аав ээж, ах эгч нь одоо болтол хэрэглэсээр л байна гэсэн үг дээ. Хуучин нийгмээсээ хэрэгтэйг нь авч үлдээд хэрэггүйг нь хаях хэрэгтэй. Систем солигдоод 24 жил болж байхад п.издатайгаа зууралдсаар л.

[tsaganakul]

.

[SA]

Эрчүүдийг өөдгүй новш гэж боддоггүй бүсгүйчүүд өөрсдөө өөдгүй новш - д татагддаг болоол тэр. Бүсгүйчүүдийг их зантай, хямсгар гэж боддог эрчүүд харин өөрөө анхнаасаа өөрийг нь огт тоохгүй бүсгүйн хойноос гүйсэн болоод л тэр.

Эбола буюу ebo-lie бүүр сураг алдарчээ. АНУ - ын ЗГ патентыг нь эзэмшээд сайхан ашиг олох гэсэн чинь олигтой тархахгүй шинжтэй.

Өмнөх нийгэмд ийм их баялаг экспортлодоггүй мөртлөө л хүн бүр орон байртай, ажил төрөлтэй байсан даа.

Улс төрч нэр зүүсэн хүмүүс ер нь ямар ч ажил хийдэггүй ямар ч төлбөрөө өөрөө төлдөггүй юм байна шүү. Бүүр нэг тэжээвэр амьтан шиг болцон.

Бороо гоулд гэхэд л 50 орчим тонн алт татваргүй гаргасан нь өөрөө Чингис бондтой дүйцэхүйц мөнгө байх жишээтэй.

3 сая хүнд хүрэхүйц баялаг ухдаг ч 3 сая хүнд ашиггүй гэрээ хийж буйд л бүх учир байна.

Сүүлийн 100 жилийн дотор маш амжилттай хэрэгжүүлж чадсан тархи угаалт бол хэвлэсэн цаасыг мөнгө гэж хүн төрөлхтөнд итгүүлж чадсан юм. Үүнийг хэрхэн хийх вэ гэхээр эхнээс нь зэвсгийн хүчээр харин дараа нь олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр юм. Иргэдийн гар дээрх алт , мөнгийг цэргийн хүч далайлган хурааж авах бөгөөд оронд нь хувийн банкны хэвлэсэн ямар ч үнэ цэнэгүй цаас өгөх болно. Жилээс жилд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр алт, мөнгийг хөрөнгө оруулалт эсвэл үнэт эдлэл гэж ухуулах бөгөөд жинхэнэ мөнгөтэй харьцаж үзээгүй дараа үеийн хүүхдүүд жинхэнэ мөнгөний үнэ цэнийг умартсаар л байх болно. Ингэж л нийгмийн бүхэлд нь цаасан мөнгөний хүлээсэнд оруулна. Тэр алгын чинээ цаас, бэхний төлөө хүмүүс үхэн үхтлээ хөдөлмөрлөх ба түүний төлөө бие биенээ алж, ёс суртахуунаа гээх нь ч би.

Тамхины хуулийг би маш сайн хууль гэж бодож байгаа. Ойр дотны олон хүмүүс тамхинаас гарч сар бүр олон мянган төгрөг хэмнэдэг болсон.

Аав ээжийн амьдад архи ууна гэдэг бол хамгийн том нүгэл билээ.

Хятад барааны саван хөдөөгүүр байсан бөөсийг устгасан гэдэг. Тэгэхээр хүний биед ямар нөлөө үзүүлнэ гэсэн үг үү?

Internet, world wide web гээд дандаа тор гэсэн үг байгаа биз. Үлдсэн амьдралдаа дэлгэцийн өмнө торлогдоно гэсэн үг юм шүү дээ.

Юм болгон үнэд хүрнээ гэж. Цаана чинь нэг ширхэг бөөс 30000 төгрөгний үнэтэй гэнэ шүү. Нүдний гэм болж байгаа гэнэ.

Сүүлийн 30 жилийн дотор улсын төсвөөр нэг ч хүүхдийн эмнэлэг бариагүй атлаа дүүрэг болгон 3 жилийн дотор орд харштай болжээ.

Нефтийн ханш 40 доллараар уначаад байхад Монголд бензиний үнэ буудагүй ээ. Нефтийн ханш 10 доллараар өсөхөд энд яаж нэмэгддэг билээ.

Зарим УИХ - ын гишүүд тамхийг хамгаалаад яг үхэхнээ. Өөрсдөө тамхины бизнестэйгээс гарцаагүй! Хүний эрүүл мэнд ярьж байхад өөдөөс нь хүний эрх мэрх яриад явчих юм. Эдэнд бол Монголчуудын эрүүл мэнд падлий ч байхгүй юм байна. 2013 оны судалгаагаар уушигны хавдар туссан хүмүүсийн 99 хувь нь тамхи татдаг байжээ. Цэцэрлэг барихгүй гэх атлаа төсвийн мөнгөөр тамхины цэг барих гэж улайрч байна. Түүнчлэн тамхи зарах цэгийг сургууль, цэцэрлэгт 250 метрээр ойртуулах юм байх.

Америкийн хүүхдүүдийн 65 хувь нь ядуу өрхөд амьдарч байна. Америкийн хүүхдүүдийн 45 хувь нь ядуусын хороололд амьдардаг. Америкийн хүүхдүүдийн 40 хувь нь хагас өнчин. Түүнчлэн өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдийн ажилгүйдэл улам ихэссэн байна. Америк ядуу хүүхдүүдийн тоогоор хөгжингүй орнуудын дунд толгой цохиж байна. 3 хүүхдийн нэг нь ядуу өрхөд байна. 49 сая америкчууд хоол хүнсээр дутагдалтай амьдарч байна. 2013 оны байдлаар АНУ - д 2.5 сая хүүхэд орон гэргүй байна. Энэ нь тухайн улсын рекорд тоо юм. Америкийн залуу хосуудын сарын орлого нь дундаж байдлаар амьдрахад яагаад ч хүрэхгүй байгаа аж. Гэтэл төв банк нь 2009 оноос хойш 13 их наяд доллар хэвлэжээ. АНУ - ын өр 18 их наяд доллар болж шинэ рекорд тогтоов.

Австри улс 280 тонн алтны нөөцтэй бөгөөд Лондонд хадгалуулж буй алтаа буцаан авахаар төлөвлөж буй юм байна.

Оюу толгойн 34 хувийг зарна гэдэг утгагүй хэрэг. Хэдэн зуун тэрбумаар үнэлэгдэх ордын хувийг хэдхэн тэрбумаас болж зарж болохгүй. Татвараар их юм хүртэнэ гэдэг угаасаа үлгэр шүү. Гадны зохион байгуулалттай маш том тархи угаалт Монголд явагдаж байна. Хэрвээ Эрдэнэтэд том хувь эзэмшдэггүй байсан бол хэзээ ч тийм их ногдол ашиг хүртэж чадахгүй. Оюу толгой ч бас ялгаагүй юм.

[SA]

Цаашид Орос улсаас газрын тос, байгалийн хийн бүтээгдэхүүн авахын тулд зөвхөн рублиэр тооцоогоо хийх ёстой болох юм байна.

[keen]

americ dampuurah yu blsn be, sa

[SA]

americ dampuurah yu blsn be, sa

Гадаад өрөө төлөх боломжгүй гэж үзээд байгаа шүү дээ. Хэрвээ элитүүд дампууруулахаар төлөвлөсөн бол дампууруулж л таараа. Иргэний дайн гарах бүх бэлтгэл ажлууд нь хангагдаад дуусч байна. Одоо бүрмөсөн дампууруулж дайны талбар болгох л дутуу байна.

[Саруул]

Де Голль америкаас алт худалдаж авсан түүхийг бүх улсууд давтвал яах бол SA?

[SA]

Шинхуагийн төлөөлөгчид МТЗ - д байрлачаад удирдлагаа шилжүүлэхийг шаардаж байна гэнэ дээ. Нууц гэрээ ч хийнэ гэнэ. МТЗ шинэ лого ийм болчоо юу. Яг хужаа харагдаж байна.

[Шаазгай]

Төмөр зам, хятад энээ тэрээ гэхээр л Жонхуу Баттулга сайхан шоу хийдэг сэн.

[SA]

Охид бүсгүйчүүдийг даруулгагүй, задгай боллоо л гэх. Гэтэл аав ээж нь өөрсдөө том хүн шиг хувцаслаж аашлахад нь баярлаад алга ташаад байдаг. Өнөө цагт хүүхдүүдийн дунд зохиогдож буй тэмцээнүүд ч гэсэн жоохон хүүхдийг яг том хүн шиг аашилдаг болгож сургаж байна.

Эзэмшдэг хувиасаа юу ч олж долоодоггүй байж зарчаад юм олно гэдэг үлгэрийн далай юм даа.

Хятадын талд удирдлагаа шилжүүлнэ шилжүүлэхгүй гэж маргалдаж байна гэнэ үү. Ерөөсөө ийм маргаан ч байх ёсгүй биз дээ угтаа бол.

Монголын буудай цавуулаг муутай гэдэг суртал ухуулга нь батлагдлаа шүү дээ. Энэ жилийн буудай 26 хувийн цавуулагтай гарсан байна. Оросын буудайн 70 хувь нь 18 - 23 хувийн цавуулагтай байдаг байна. Дотоодын цавуулаг багатай цөөн хувийн буудайтай хатуу буудай холих ёстой гэнэ. Гол асуудал нь Монгол улс 78 гурилын үйлдвэртэй болчихжээ. Эдгээр нь дотоодын хэрэгцээг бүрэн хангах бөгөөд буудай хүрэлцэхгүй байгаа аж. Өнгөрсөн намар Монгол улс 349000 тонн буудай хурааж авсан бол харин дотоодын гурилын үйлдвэрүүдийн хүчин чадал жилдээ 2 сая тонн - д хүрчээ.

Монголын газар нутгаар хятадын төмөр зам хэрнэ гэдэг чинь л биеллээ олох гээд байна даа. Дотоодын сүлжээний 1800 км замд хятадууд давуу эрх эдлэхээр санаархаж байна. Монголын хятадад төлөх төлбөр л нэмэгдэхийн эхлэл шүү дээ.

[SA]

Сүүлийн үед Монголын буудайг чанартай, чанаргүй эсэх, үйлдвэрүүдэд хүрэлцэхгүй гэх мэтчилэн маргаан, хэрүүл их гарах боллоо. Гэхдээ үүний цаад учир нь Монсанто мэтийн үндэстэн дамнасан корпораци байж болох юм даа. Одоо бид дотоодынхоо хэрэгцээг бүрэн хангах чадвартай болсон. Гэтэл яагаад ч 80 гаран гурилын үйлдвэр бариад орхиж. Тиймээс тэр олон үйлдвэрүүд сул зогсолт хийж гарцаагүй маш их буудай хэрэгтэй болоод байна. Тиймээс хоёр сонголт гарч ирж байгаан. Нэг бол гаднаас нэмж импортлох, үгүй бол дотоодынхоо тариалалтыг нэмэгдүүлэх. Ийм богино хугацаанд тийм их хэмжээний тариалалт хийхийн тулд магадгүй генийн өөрчлөлттэй нөгөө ус, үржил шим сайтай хөрс шаарддаггүй өнөөх корпорацийн үр тариаг авах авах шаардлагатай болж магадгүй юм. Эдгээр корпорациудын үр тариа нь хүний биед муугаас гадна жил болгон худалдан авах шаардлагатай. Энгийн үр тариа шиг дараа жил нь дахин суулгаж ургуулах боломжгүй. Ийм тохиолдолд улс орноос жил бүр үр худалдан авах мөнгө гарах хэрэгтэй болно. Энэ бол зөвхөн миний хардлага шүү дээ. Хэрхэхийг цаг хугацаа харуулах бизээ. Сүүлийн үед арилжааны болон үндэсний тв ээр хүртэл генийн өөрчлөлттэй үр тариаг сурталчилж, магтаж байгаа нь ийм зүйл бодоход хүргээд байгаа юм даа. Үндэстэн дамнасан корпораци гэдэг бол улс бүрийг өөрийн бүтээгдэхүүн ба үйлчилгээнээс хараат болгох зорилготой юм шүү дээ. Бидэнд өөрсдөө энүүхэндээ эвтэй сайхан амьдарч, үр хүүхдээ эрүүл хоол хүнсээр өсгөх боломжийг аль болох өгөхгүй байхыг эрмэлздэг улс юм.

[SA]

Де Голль америкаас алт худалдаж авсан түүхийг бүх улсууд давтвал яах бол SA?

Худалдаж авах нь ч хаашаа юм АНУ чинь улс бүрийн алтыг зальдаж авчаад буцааж өгдөггүй л улс шүү дээ. Монголын алт Лондонд эсвэл Холбооны нөөцийн агуулахад л хэвтэж байгаа байх. Юун түрүүн улс орнуудыг алтнаас нь салгана гэдэг нь санхүүгийн тогтолцоонд хяналтаа тавих эхний алхам юм даа.

[Peace_4ever]

Ноён уулын талаар бодлоо хуваалцаач SA?

[SA]

Ноён уулын талаар бодлоо хуваалцаач SA?

Өмнөх татваргүй гарсан 50 тонн алттай л ижил зүйл болно л доо. Ашиг хүртэхгүй зөвхөн татвараар баяжина гэдэг үлгэр яриад байгаан. Тийм зүйл байхгүй. Уул уурхай ашиглаал зам барилга бариад байгаа мэт ярьдаг. Гэтэл нөгөө зам барьдаг, байшин барьдаг материалууд нь бүгд Монголд байгаа. Гадны валюттай огтхон ч хамаагүй. Өөрсдөө дотооддоо байгаа материалаар л барьчих л зүйл байхгүй юу. Чадвартай боловсон хүчин, техник тоног төхөөрөмж, түлш байхад л хангалттай. Гэтэл хятад руу нефть зөөгөөл дотооддоо боловсруулах үйлдвэргүй. Харин хятадууд манай нефтийг аваад буцаагаад бензин болгоод явуулж байна.

[Morpheus M]

Dotoodiin materialaar buteen baiguulaltaa avaad yavchdag bol saixan l xereg. Gexdee odooxondoo arai iim tuvshind xureegui bainaa. Barilga buteen baiguulaltiin zardliin lav 80% ni Import.

[SA]

Dotoodiin materialaar buteen baiguulaltaa avaad yavchdag bol saixan l xereg. Gexdee odooxondoo arai iim tuvshind xureegui bainaa. Barilga buteen baiguulaltiin zardliin lav 80% ni Import.

Монгол цемент, төмөр, зэсээр баялаг улс. Гэхдээ хийх сэтгэл байхгүй. Хүн бүрийг байртай болгочихвол ард түмнийг ядуу байлгах хяналтаа алдана гэсэн үг.

[Morpheus M]

SA -n bichleguudiig xundeldeg, devshuulj bui asuudluudiig uneldeg. Gexdee zarim asuudal deer arai l tuilshraad baix shig sanagddag yum. Tootsoo sudalgaagui onoliin kontsepts l yarigdaad baix shig baidag.