[Мэргэжил] IT - ийн мэргэжилтнvvд

[mujuu]

Gehdee IT ch bas heregtei mergejil shuu!!! Heden mingan ni-bo, ediin zasagch nar bhad teruugeer suraad yahaw dee? Uchirgui muulaad yahaw alban baiguullagiin hamgiin heregtei gazar shdee!!!

[Totinuud]

hodoo oron nutagt satellite bairhsuulj baihaar hotoos shuud damijuulah arga charga baigaadaa, ta nar jaahan sudlaarai. miniih zarim neg yuman deeree gatsaad baina
p2p iig internetgui heregleh geed l uzeed baina. turshij uzeh heregtei l dee. Datatranfer ni 2.5GBps geheer hun etgehgui baihdaa ehehhe

[Totinuud]

Заавал интернет гэлтгүй ихэнх зүйл одоо p2p болсон.
Дотоод сүлжээний p2p ашиглаж байт трансфер хийдэг олон программ , class , operators ууд гарсан байна лээ ... Гэхдээ ингэж байхаар Монголчууд хоорондоо байт дамжуулж байхаар нэг технологи бүтээвэл яадгийн

tegeed ter ni 2.5GBps hurej yum uu?
801.2 yarjiigaashdee
801.11e yariaguishdee
sain medej baij yarij baigaa biz?

za ter yaahaw eniig uzeerei

http://forum.asuultserver.com/viewtopic ... 1#p5296241

[manuuhai2006]

Заавал интернет гэлтгүй ихэнх зүйл одоо p2p болсон.
Дотоод сүлжээний p2p ашиглаж байт трансфер хийдэг олон программ , class , operators ууд гарсан байна лээ ... Гэхдээ ингэж байхаар Монголчууд хоорондоо байт дамжуулж байхаар нэг технологи бүтээвэл яадгийн

tegeed ter ni 2.5GBps hurej yum uu?
801.2 yarjiigaashdee
801.11e yariaguishdee
sain medej baij yarij baigaa biz?

za ter yaahaw eniig uzeerei

http://forum.asuultserver.com/viewtopic ... 1#p5296241

Тиймээ ... мэдээж энгийн local transfer - с хурдан байж таараа ... хурдан ч байлгахын тулд p2p гэсэн технологи хаа сайгүй л interface хэлбэрээр оршидог болсон байна... харин 2.5 gb хүргэнэ гэдэг юу л бол ...

[Libertine]

За манай мэргэжлийнхэн ингэж явжийдаг бий вий.... Монголын хамгийн өндөр цалинтай бас хамгийн сайн программистууд ажилладаг ямар газар байна. Хаана байна... ???

Altnii uurhai, ashigt maltmal-n companuud-n Programistuud l bh gj bodjin

[Wolverine127]

+ банкууд
мөн магадгүй үүрэн операторуудын толгой инженерүүд.

Жинхэнэ IT analyst зэрэг хүмүүс бол манайд үнэлэгдэхийм болуу дөө, тийм хүмүүс ч цөөн байх...

[Bex_Zex]

Ер нь бол олон программистийг нэг дор цуглуулаад, тэндээсээ үндэсний бүтээгдэхүүн болон дэлхий дахины зах зээл дээр өрсөлдөхүйц зүйлийг хийвэл уул нь бидэнд боломж байгаа гэж би боддог. Одоо монголд байгаа хэдэн software компаниуд байгаа. Тэднийг бүгдийг нь нэгтгэж өшөө өргөн хүрээг хамархаар байвал илүү үр дүн өгнө гэж боджын... Ашиг оролгыг нээх урдаа тавилгүйгээр Монголын үр хойч, Монгол хүн юуг хийж чаддаг болж вэ? гэдэг асуултанд л нүүр бардам хариулт өгдөг байх л гэсэн санаа.
Би Энэтхэгт IT чиглэлээр сурч байгаа... Монголдоо очоод гайгүй гэсэн программисттай газар очиж дадлага хийх бодол байгаа... Харин хаана байвал зүгээр вэ гэж бодсон хэрэг.

[ilmaren]

Man++ tei sanal neg bna. Bga company iudiin meregjiltenuud ni gantsaaraa suraad surtsan buh zuiliig uuruu hiideg tegeed bidnii heldegeer jinken galzuu he he. Harin suuliin uyuuded tomoohon companyiud bagaaraa ajildag bolson bga ni goy yum shv
Deer ni Manai mongoliin companyiud belen bish bdag bichig barimt ni tsegtstei bish maygt tailan ni togtson bish uil ajillagaanii togtson system bdaggui geel nuguu talaas ih program sonirhdog bolson bna lee.

Ene turiin baiguullaguud xp hudaldaj avch heregleh talaar sonsogdson uu??? Shal balai yum ter chin odoo aimar ih mungu bolnoshd tegsen dor ter munguuruu heregtei programaa zahialaad Linux hereglemeer yumdaa

[lotsmon]

Ер нь бол олон программистийг нэг дор цуглуулаад, тэндээсээ үндэсний бүтээгдэхүүн болон дэлхий дахины зах зээл дээр өрсөлдөхүйц зүйлийг хийвэл уул нь бидэнд боломж байгаа гэж би боддог. Одоо монголд байгаа хэдэн software компаниуд байгаа. Тэднийг бүгдийг нь нэгтгэж өшөө өргөн хүрээг хамархаар байвал илүү үр дүн өгнө гэж боджын... Ашиг оролгыг нээх урдаа тавилгүйгээр Монголын үр хойч, Монгол хүн юуг хийж чаддаг болж вэ? гэдэг асуултанд л нүүр бардам хариулт өгдөг байх л гэсэн санаа.
Би Энэтхэгт IT чиглэлээр сурч байгаа... Монголдоо очоод гайгүй гэсэн программисттай газар очиж дадлага хийх бодол байгаа... Харин хаана байвал зүгээр вэ гэж бодсон хэрэг.

Ашиг орлого харахгүй гэж байхгүй ээ. Оюуны бүтээл мөнгө олохгүй бол хийгээд яах юм? Хэт туйлширсан эх оронч үзэл шиг санагдлаа.
Бакалаврт сурж байгаа юу? Монголд хэдэн үүрэн телефоны компани, MCS гээл өөр нэрлэчихмээр олигтой компани байхгүй дээ.

Tiim v, tegvel Computer Science bolon IT-r gadna tugsuud Mongliin Software company-d orvol tsalin huls dundjaar ali hawitsaa bdag bol?

Монголд яг одоогийн байдлаар 500$ ийн цалинтай ажил олвол их юм.
Ер нь цаашдаа их л сайндаа 1000$ хүрэх байх.

[mister81]

За за их л уншлаа. Зөндөө л их юм бичицгээж ээ. Миний хувьд КтМС-ын Програм хангамжын ангийг төгсөөд, одоо мөн л IT-гийн чиглэлээр ажиллаж байгаа юм л даа. Та бүхэнтэй л адил энэ салбарын цэрэг учраас өөрийн бодлыг нэмэрлэе.

Дээр хүмүүс МУИС КтМС гээд их л харьцуулжээ. КтМС-ын хэд нь манайх номер нэг гээд, МУИС-ын хэд нь манайх сүүлийн хэдэн жил Олимпиадад тэргүүн байр эзэлсэн, тэгэхээр манай илүү гэцгээсэн байна. Ер нь бол манай монголын мэдээллийн технологийн чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургуулиуд үнэндээ түүхий байгаа. Үүнд МУИС КтМС аль аль нь багтана. Аль аль нь дутагдалтай. Энэ талын мэргэжилтэн бэлтгэдэг салбар манайд хөгжих яагаа ч үгүй байгаа. Олимпиадад нэг хүүхэд нь ороод түрүүлсэн нь байлаа гэхэд тухайн сургууль хамгийн сайн нь гэдгийг бүрэн төгс тодорхойлж чадахгүй шүү. МУИС-ын оюутнууд олимпиадад түрүүлээд байгаагын учир нь КТМС-д сурч байсан, жинхэнэ Олимпиадад бэлтгэгдсэн байсан оюутнууд бүгд гадаад явж суралцаад, олимпиадад сургуулийнхаа нэрийн өмнөөс оролцож чадахгүй болсонд байгаа гэдгийг хэлмээр байна. Үнэндээ Мэргэн, Доржнамжил, Тулга, Барбаяр нарын оюутнууд КтМС-дээ суралцаж байсан бол МУИС-ынхан уучлаарай шүү. Олимпиаддаа гол нь биш. Тэгэхээр аль сургууль нь илүү вэ гэдгийг нийт масс-ын хувьд ярьсан нь зүйтэй болов уу гэж бодож байна. Нийт массын хувьд гэхээр оюутнуудын сурлагын түвшин, төгсөгчдийн ажлын байраар хангагдаж байгаа байдал, багш нарын чанар, сургуулийн ирээдүйн чиг зорилго гээд их л юмыг харах хэрэгтэй юм болов уу.

Миний хувьд КтМС-ыг төгссөний хувьд өөрийн сургуульдаа шүүмжлэлтэй ханддаг. Дурьдвал: Нэлээн хэдэн багш хичээл заах, оюутнуудад мэдлэг олгох хүсэл огтхон ч байхгүй, давхар ажил хийцгээдэг, тэр давхар ажлаас нь болоод бидэнд заах ёстой Лаб, Лекцын цаг багасдаг байсныг хэлмээр байна. Лекцын цаг дээр тоглоом тоглож, оюутнуудыг үл хүндэлдэг багш бас байна. Юу ч мэдэхгүй, оуютнуудаасаа долоон дор багш бас байна. Юм асуухаар Гүүгл-д, өөрөө эхлээд сайн судалж үз гэсэн хариулт өгдөг. Үнэхээр мухардаад өөрт нь хандаж байхад шал тоомсоргүй ханддаг багш нар байдаг. Зарим нь өөрөө мэдэж байгаа жаахан юмаа оюутнууддаа хэлж өгөх бас их дургүй гээч.
Зарим хичээлийн Лекц, сургалтын агуулга нь хоцрогдсон. Хичээл орохоос 20 минутын өмнө ирээд, лекцийн слайдаа бэлдээд хичээлдээ ордог багш бас байна. Бүүр лекцын материал ч байхгүй, Нетээр хогоороо байдаг е-бүүкнээс лекцээ ордог багш бас байна.
Тээр нэгэн жилийн тэр нэг хавар интернэт програмчлал буюу sw325 хичээлийг үзсэн хүн байвал санаж байгаа байх. Сайн багш зааж байж сайн оюутан бэлтгэгддэг юм шүү. Тэгэхээр багш нарыг хичээлээ үнэнч заадаг болгох, ингэхийн тулд багш нарын цалин хангамжийг сургуулийн удирдлагын зүгээс шийдэж өгөх хэрэгтэй юм шиг санагддаг. Юуг хэлээд байна вэ гэвэл менежментийн түвшний өөрчлөлт хийгдэх цаг болжээ, анх байгуулагдаж байсан үеийн хичээлийн агуулгаар, арга барилаар яваад бүтэхгүй болсон байна шүү гэдгийг сануулаад байх шиг. Одоо бол бензин нь дуусаад инерцээрээ л өнхөрөөд байгаа юм шиг санагддаг. КтМС гэсэн нэрээрээ л явж байна гэсэн үг. Энэ байдлаараа удаан явбал яваандаа нэр нь байхгүй болно.

За баахан л мууллаа. Сайн юм бас байлгүй яахав. Чадалтай, сайн багш нар бас байна, энэ салбартаа монголдоо анхдагч учраас түүхэн хөгжил байна. Сургалтын кредит системээр хичээл нь явагддаг, сурах орчин нөхцөл монголдоо л гайгүйдээ орно. Дээр нь нэмээд хэлэхэд КтМС-ын үе үеийн төгсөгчдөөс үнэхээр мундаг мундаг хүмүүс зөндөө төрөн гарсан байдаг. Дээр нэг ктмс төгсөөд худалдагч л болно гэж байсныг уншсан. Хэрэв КтМС-ын Компьютерийн чиглэлийн ангийг төгсчихөөд худалдагч хийж байгаа бол мэргэжлээ буруу сонгосных, муу оюутан байсных, хохь нь гэж хэлмээр байна.

МУИС-ын МТС харин мэдэхгүй юм даа. Дотор нь байж үзээгүй болохоороо. МУИС бол монголын ууган, үндэсний их сургууль учраас бусад IT чиглэлийн сургуулиудаас бол илүү л байгаа байх л даа. Гэхдээ МТС байгуулагдаад удаагүй болохоор арай л балчир, бас арай шинэлэг байгаа гэж бодож байна.

Миний хэд хэдэн танидаг хүмүүс МКС МТС-г төгссөн. Нэг юм анзаарсан нь МУИС-ынхан С хэлийг нь их магтаад байдаг юм билээ. С сайн л гэнэ, С хүчирхэг л гэнэ, С машинд ойрхон ажилладаг л гэнэ, С хурдан л гэнэ. Үнэндээ бол бүх програмчлалын хэл цаанаа ерөнхий зарчим нь адилхан байдаг шүү дээ. Аль нэг рүү нь тэгж туйлшрах хэрэг байхгүй. Програмчлалын хэлүүдийг зарчим талаас нь багш нар нь хүүхдүүддээ ойлгуулчихаж чадаагүй, хүүхдүүд нь ийм ойлголт авч чадаагүй байна гэхээр л бас болоогүй л юм шиг санагдаад байдаг юм.

Монголын мэдээллийн технологийн салбарын хөгжил дэлхийнхтэй харьцуулахад хөлд орж яваа хүүхдийн хэмжээнд байгаа гэж миний их хүндэлдэг, биширч явдаг нэг хүн хэлж билээ. Энэ нь ч үнэн. Тэгэхээр МУИС КтМС гээд хэрэлдээд байлгүй бие биенийхээ дутууг нөхөж, дэлхийн түвшин рүү л бага ч гэсэн дөхөж л байх ёстой юм шиг санагддаг аа. За за өөрийнхээ бодлыг бичлээ. Баахан нурших шиг боллоо.

Huyagaasw21-д хандаж хэлэхэд КтМС-д MIKE LUE гэж багш байсан юм шүү. Жава хэл заалгаж байсны хувьд тэр хүнийг мэдэх юм байна. Sun-гийн олгодог JAVA гийн эксперт түвшний сертификаттай, маш сайн мэргэжилтэнээр хичээл заалгаж байснаа эргэн бодоход таатай байна.

[Keernel]

Харин тиймээ Keernel
Их сонин юм хэлж байгаа боловч тодорхой биш юм.
Яг юу, яг юу гэсэн...
Ойлгохгүй байгаа болохоор юу гэж асуухаа ч мэдэхгүй юм

system development bol software development-tei er ni bol barag ijilhen. neg tom yalgaa bii. software bol golduu niited mass-d zoriulsan ed. borluulaltaaraa ashig orlogo oldog. system bol tuhain neg baiguullagad, tuunii uil ajillagaanii ontslogt zoriulsan customized software. zahialgiin daguu yag tuhain baiguullagt zoriulj gereend zaasnii daguu guitsetgej ugnu. dotorhi process shat damjlaguud ni bol software development process-tei barag ijil. system requirements, specification, analys - design - development - testing - implementation - maintanence geed l.. mongold odoo hamgiin 1t irgenii burtgeliin medeeleliin san buyu irgenii burtgeliin medeeleliin system baiguulah heregtei bn. mongoliin irgen buh humuusiig uund hamruulah. burtgel yu aguulah yostoi vee geheer tuhain irgenii talaarhi medeelel, geriin hayag, ger buliin baidaliig haruulah. medeej ene systemiig hiihed neg tom asuudal bgaa ter ni yu geheer bid nariin registeriin dugaar крилл usgees buteed bgaam. ene systemd hailt hiih ene ter nileen tuvug bolno bh. tiimees dan toonoos butsen bol ih amar. usa-d hun bolgon social security number-tei bdg terentei l ijil l dee. sweden-d bol jishee ni tursun on sar bolgonii ard 4 orontoi too bdg. ene 4 orontoi too bugd uchirtai. ehnii tsifr ni jishee ni tegsh bol em huis gsn utgiig aguulj bui. sondgoi bol er geh jisheenii. daraagiin 2 tsifriin combination ni haana tursuniig l ilerhiileh jisheenii geh met. mongold bol yag eniig shuud avch hereglevel ih zugeer sanagdaad bgaa. tegeed ug systemd emneleg, tsagdaagiin baiguullaga, surguul geed tomoohon gazruudiig access bolgoh heregtei gehdee medeej zuvhun readible erhtei bhaar.
ur ashig ni yu yum bee gej? zardaliig buruulj, ur ashigiig deeshluulj tsag hemnene. mash olon sain taluudtai, toolj barahgui. jishee avii l daa. buh tsagdaagiin baiguullaguud irgenii burtgel medeeleliin systemd access-tei bhaas gadna tuun deer undeslesen nemelt option-uudtai system-tei bh heregtei. jishee ni gemt heregt urid ni holbogdoj bgagui gsn bichig hereg bolloo tegehed bid nar yadag bilee ali neg duuriin tsagdaagiin gazar ochood l bi gemt heregt holbogdoj bgaagui gsn bichig avchihdag. getel ter hun uur neg duuregiin tsagdaagiin heltest gemt hergiin burtgeltei bj bolnoshd. ene bol negdsen neg system-tei bgaaguin sul tal. yamarch gemt heregten uuniig urvuulan ashiglah bolomjtoi. surguuliud negdsen system-tei boloh heregtei. manaihan chin odoo excel deer l oyutanuudiin dun burtgel yavagdaj bgaa heveeree dee. negdsen systemtei bolchvol asar ih ajil tsag hemnene dee. za tegeed uildver, company, alban gazaruud geed medeeleliin system heregtei gazruud zunduu shd. delhiid SAP, IBM, Oracle gsn mangasuud l odoo noyolj bn daa. medeej ed nar tom tom mangas companiudad zoriulj global information system tavidag. asar uneteigeer. er ni bol neg system hiitsen bhad daraagiin systemdee platformiig ni ashiglaj bolno l doo. bolohgui geh gazargui. sain requirement analyst, sain system designer, sain programistuudtai bhad l ene buh ajliig nugalna daa. say beijing-n olympid zoriulsan hamgiin tom complex medeeleliin systemiig hiihed 3billion $-r zartsuulsan gej bgaa. heden myangan hun ene systemiig hiihed oroltsson gsn. haramsaltai system 2 doloo honog heregleed boloh boloo.
system development hiihed OOD (object orientated design) bolon OOP (object orienterad programming) sain ezemshsen bh heregtei. UML, java hel 2iig. zaza baahan yum bichchihvuu dee

[Wolverine127]

Зиа, миний ойлгосноор бол software developement болон system developement буюу software, system-н ялгааг чи хэлж байна.
Гэхдээ энд дурсан зүйлүүдийг бол тусдаа system developer биш, программ хөгжүүлэгч программер хүн хийнэ, өөрөөр хэлбэл software engineer. Програм нь ямар байх нь хамаагүй програм хөгжүүлж л байгаа бол тэр хүн программэр.

Тухайн байгууллагад зориулсан програмыг бол enterprice application гэдэг шиг санагдаж байна.
Яг ийм системийн програм хөгжүүлдэг компаниудыг system integrator гэдэг, эд нар дан ганц програм хангамжаас гадна тоног төхөөрөмжийн зохион байгуулалт, ямар төхөөрөмж хаана ашиглах зэрэг бүх зүйлийг, системийг цогцоор шийддэг.

Зиа зиа, дараа нь тухтай уртхан шиг бичлэг оруулий энд ажил хэцyyдлээ

[lotsmon]

Keernel- Ингэхэд System Software чиний хэлж байгаа төрөл ордог билүү?
Үйлдлийн систем этр-ийн талаар бичих юм байх гэж бодсон чинь шал өөр юм байж байх юм.
Эсвэл би буруу ойлголттой яваад байна уу?

[Keernel]

Зиа, миний ойлгосноор бол software developement болон system developement буюу software, system-н ялгааг чи хэлж байна.
Гэхдээ энд дурсан зүйлүүдийг бол тусдаа system developer биш, программ хөгжүүлэгч программер хүн хийнэ, өөрөөр хэлбэл software engineer. Програм нь ямар байх нь хамаагүй програм хөгжүүлж л байгаа бол тэр хүн программэр.

yahav software developer bol hiih l bh l daa. gehdee system developing hiihed anhaarah ih olon yum bii dee. chuham yag tedgeeriig mgl-d surgalt oruulj bnuu gdgt l bi ih ergelzej bn. uursduu gants ch dedicated system hiij bgaagui ulsuud shu dee. dedicated system (ERP) hiihed tuhain baiguullagiin business-n zorilgo, dotood bolon gadaad uil ajillagaa, business-n chiglel, tsar huree geed ih olon yuman deer undeslej bj requirements-uudaa togtoono, analys hiine, validation hiine. enen deer l aldah yum bol hamgiin suuld system hiij duussanii daraa dahij shineer buhniig ehlehed hurj bolno. programmchid bol belen hiitsen design-g l kodloh uuregtei. mgld programmist geheeree zuvhun programmchlal l tulhuu uzdeg bh l gej bi bodood bgaam. yag jishee ni software developer gdg angi bdiimuu. minii oilgoj bgaagaar bol requirements engineer, system designer 2 l system developing hiihed hamgiin chuhal uuregtei. medeej systemiinhee tom jijigees bas hamaarna, yamar method hereglehees bas hamaarna l daa. ERP, software uur uchir tedgeeriig hugjuuleh arga, zam ni ch gsn uur.

[lotsmon]

System analyse, gathering requirements, design гэж юмнуудыг бол олон жилийн туршлагатай хүн өөрийгөө хөгжүүлж managerial level-д очиж байж хийх ажил юм шиг ээ.
ERP системийг өөрсдөө хийнэ гэдэг ч... Тэрний оронд бэлэн байгаа ERP нүүдийн design-ийг хуулаад орчуулаад ашигласан нь дээр.

[SProgr]

JUST ROAMING AROUND... eldeviin yum yaridag sedev chin harin ene baih chin... ERP gedeg bol tiimch amarkhan zuil bsih dee...
manai KTMC sain shdee... 1000-aas 10gedeg bol arai l baga baina.... huvid shiljuuleheer 1%, yadaj 30% ni bol sain gedegt itgej bn..

[Keernel]

System analyse, gathering requirements, design гэж юмнуудыг бол олон жилийн туршлагатай хүн өөрийгөө хөгжүүлж managerial level-д очиж байж хийх ажил юм шиг ээ.
ERP системийг өөрсдөө хийнэ гэдэг ч... Тэрний оронд бэлэн байгаа ERP нүүдийн design-ийг хуулаад орчуулаад ашигласан нь дээр.

uursduu chadnaa. sain requirements engineer, designer-s burdsen bag bhad l hangalttai. hamgiin gol ni requirements-aa sain togtooj, sain analys hiij chadval teren deerees sain design gargaj chadna. sain design gargachihsan bhad programmchlal bol asuudalguishd. req analys hiihed hereg boldog tool-uud bii. rational requisite pro, doors geh met. ih ch ajil hunguvchilnu duu. ehleed jijig systemnees ehleh heregtei. shuud l XP metod heregleh heregtei bh. esvel Agile ch yumuu.

[Wolverine127]

Зиа, миний ойлгосноор бол software developement болон system developement буюу software, system-н ялгааг чи хэлж байна.
Гэхдээ энд дурсан зүйлүүдийг бол тусдаа system developer биш, программ хөгжүүлэгч программер хүн хийнэ, өөрөөр хэлбэл software engineer. Програм нь ямар байх нь хамаагүй програм хөгжүүлж л байгаа бол тэр хүн программэр.

yahav software developer bol hiih l bh l daa. gehdee system developing hiihed anhaarah ih olon yum bii dee. chuham yag tedgeeriig mgl-d surgalt oruulj bnuu gdgt l bi ih ergelzej bn. uursduu gants ch dedicated system hiij bgaagui ulsuud shu dee. dedicated system (ERP) hiihed tuhain baiguullagiin business-n zorilgo, dotood bolon gadaad uil ajillagaa, business-n chiglel, tsar huree geed ih olon yuman deer undeslej bj requirements-uudaa togtoono, analys hiine, validation hiine. enen deer l aldah yum bol hamgiin suuld system hiij duussanii daraa dahij shineer buhniig ehlehed hurj bolno. programmchid bol belen hiitsen design-g l kodloh uuregtei. mgld programmist geheeree zuvhun programmchlal l tulhuu uzdeg bh l gej bi bodood bgaam. yag jishee ni software developer gdg angi bdiimuu. minii oilgoj bgaagaar bol requirements engineer, system designer 2 l system developing hiihed hamgiin chuhal uuregtei. medeej systemiinhee tom jijigees bas hamaarna, yamar method hereglehees bas hamaarna l daa. ERP, software uur uchir tedgeeriig hugjuuleh arga, zam ni ch gsn uur.

миний бичлэгийн санааг ойлгоогүймуу чиний хэлээд байгааг system developer хийхгүй э л гэжийшд .

Дараагийн асуудал:
Design, analysis-n хувьд туршлага зайлшгүй хэрэгтэй. Зүгээр нэг код бичиж үзээгүй хүүхдийг аналист болгоно гээд сургахаар юу үзэж яах гээд байгаагаа ч мэдэхгүй байсаар байгаад төгсөнө. Одоогийн мэдээллийн систем, мэдээллийн менежментийн ангиуд бол тийм шдээ. Тэдний гол хийх ёстой зүйл бол илүү байгууллагын мэдээллийн системрүү чиглэсэн, мэдээллийн урсгал хадгалалт зэрэг зүйлс дээр анализ хийж шаардлагатай tool програм зэрэг зүйлсийг ашиглах, мэдээлэл хамгаалалт зэрэгт санаа тавих, байгууллагат хэрэгцээтэй програм, системүүдийг анализ хийдэг, цаашлаад мэргэжлийн програмын компанид захиалга өглөө гэхэд тэдэнд юу хүсч яах гээд байгааг нь систем аналист, дэзайнэрт нь ойлгуулах, хамтран ажиллах зэрэг юмнууд болдог(өшөө юмнууд байгаа шүү). Харин мань нөхдүүд энэ талаар бараг төсөөлөлгүй явсаар байгаал төгсдөг. Нөгөө талаас тэднийг сургах боловсон хүчний хувьд бас л төдийлэн сайн бэлтгэгдээгүй. Тэр талаар мэргэжиж, за ядаж 1,2 бүрэн төсөл дээр ажиллачихсан хүн ч байдгүй шүү дээ . Тэхээр миний бодлоор бол тэр системилйн шинжээчийг бол зүгээр нэг 10н жил (or high school) төгссөн, нэг нөхөр их сургуульд ороод 4 жил сураад болчих зүйл бол арай биш юм аа. Яахав өмнө нь хэдэн прорамын ажил дээр туршлагатай хүмүүстэй ажиллаад, системийн загварчлал эднүүсийг гадарладаг болсон байвал бас арай дөхөх юм.
(Энд туршлагатай гэдгийг олон жил программист хийцэн гэдэгхэнээр ойлгож бас болку шүү, өчнөөн жил ажиллачаад нэг л хийдэг технологиороо, нөгөө л жижиг сажигхан програм бичээд энд тэнд суулгасан болоод яваад байдаг, хэдэн CMS-тэй вэб хийчээд өөрийгөө программер этр гэж бодсон нөхдүүд байдаг шдээ, тэд нар бол арай биш шүү. Аналистийн хэмжээний нөхдүүд гэж ойлговол зохих байх )

Монголд програм хангамжийн ангиуд програмчлал түлхүү үзэх нь зөв гэж боддийшдэ. Угаасаа тэрнээс цаашихаа угаасаа сайн зааж чадаач у үгүй ч у. Сайн аналист, дэзайнэр бол програмчлалтай хутгалдаж, програмччлалын шороо өмхөж байж л гарч ирнэ гэж боджийн до. Уул нь бол програм хангамжийн инженер чинь систэмийн анализ, дэзайн хийх улсууд юм шдэ, арай нэг өндөр түвшинд очихоороо тгэд систэм аналист эднүс болдог ухаантайн байна лээ шд. Маниус л программэраараа дуусгачих гээд байгаа л болохоос. Тгээд ч програмын инженер бэлтгэдэг аль ч сургуулид "системийн анализ дэзайн" гэж хичээл ороод анализ хийх аргууд, уулзалт, анкэт, шаардлагын баримт болосруулах, систем хөгжүүлэх амьдралын цицкл, аргууд (V model, waterfall, spiral....) энтэр гээл заадаг даа. МУИС-МКС-д бол заадаг л байсан.
Ямар ч байсан сайн кодер байх бол зайлшгүй хэрэгтэй тийм болохоор арай нэг чадах гээд байгаараа програмчлал талын юмнуудаа ядаж чанартайхан ордог болчуул их л хэрэгтэй байгаам да .

...
uursduu gants ch dedicated system hiij bgaagui ulsuud shu dee. dedicated system (ERP) hiihed tuhain baiguullagiin business-n zorilgo ...

За бас ч хамаагүй тэгж хэлж болох эсэхийг чинь мэдкү л байна шүү . Манай томхон компаниуд чинь бүгд л дотроо програмийн баг хэлтэстэй байдышд. Зорилго нь бол өөрсдийн мэдээллийн системээ найдвартай авч явах + бизнэсийн үйл ажиллагаагаа автоматжуулах програмыг хөгжүүлэх. Бас систем интэгратор компаниуд гарч ирэх гээл үзээл байна. Тэд нар бол бизнесийн үйл ажиллагаанд чиглэсэн энтэрпрайс аппликэшн-уудийг хийж байна. Жишээ нь: Интэрактив-n ERP, CRM байна. Бас миний мэдэхийн Sales Automated System ( SAS - хөдөлгөөнт борлуулалтийн систэм) хийцэн "Нимон систэмс"(Хуучин "Newcom Systems") гэж газар байна.

.... ERP, software uur uchir tedgeeriig hugjuuleh arga, zam ni ch gsn uur.

"Dedicated System" гэдгээ арай "ERP" гэж хэлээгүй биз дэ хаха, за тэр яахав, үгийн өө.

Миний анзаарснаар чи бид 2-н software гэдэг ойлголт арай өөр байгаад байх шиг байна. Минийхаар бол ERP чинь software шдэ. Тийм болохоор software хөгжүүлэх циклийнхээ дагуу л хөгжүүлнэ.

Сүүлд нь хэлэхэд том жижиг, сайн муу, веб эсвэл дэсктоп application ч бай бүрэн бүтэн програм бичнэ гэдэг том амжилт, тэнд маш их хөдөлмөр, ухаан шингэдэг. Яг л бид нар төрөнгүүтээ алхаж бас ярьж чаддагүйтэй адил. Яваандаа...

[onzfeat]

yr n surguulid tolgoi tsodog humuusiig harhar ali bagaasa l medeelel zuin hichel gunzgiiruuled uztsen humuus haragdad bdim da, teged surgulid yrunhidu meddeg ymiig n zaadag gsn ug ter humuust. yr n biye daaj l sain ym surna da, surguuli bol chamd medeh ystoi ymnii chine 2 3% iig l ugnu. uldseniig chine uuruu l nuhaj sudlah heregtei

хэхэ арай ч дээ

unen shuu, chi surguulias u ch huleeh hereggu, yr n olon oyutan dundaas n garah shiljih, neg bol ajilaad yvchdag. busad angiudiig boduul program hangamj ih hetsuu. yr n mongolin ihenh surguulid lektsee huulj biched, shiveed, ih saindaa googeldeed, bur saindaa orchuulad l. ter n end tend copy dogdood l. chi ch copy paste dsaar bgad l tugsunu du. der n program hangamjin talar mongol sain nom tovhimol bol hovor, yr n bdag ch ym u da, hun minii medej bgag oilgochih vii gesen shig l ymnud bdag. tegeher gaigui sain angli heltei bh heregtei de.

[lotsmon]

Монголд гэлтгүй хаана ч тиймэрхүү л байгаа.
Syllabus гээд нэг юм өгнө. Тэрэн дээр үзэх юм нь асар их.
Харамсалтай семестэр дуусахад хамгийн хүнд чухал юмнуудаа үзээгүй л байдаг.
Харин шалгалт нь нөгөө хөтөлбөрийнхөө дагуу авагддаг. Тэгэхээр шалгалтандаа унахгүйн тулд хийх л хэрэгтэй.
Угаасаа энэ салбар өөрөө хичээлийн хэдэн цаг дээр юм сураад явна гэж байхгүй.
Монголоос бусад газар ялгаатай гэх үү, Монгол бусдаас ялгаатай гэх үү.
Монголд шалгалт авч чаддаггүй. Шалгалтыг дандаа тестээр авдаг.
Ядаж байхад сонгох 4 хариултных нь 2 нь юу ч мэдэхгүй хүн ч биш гэдгийг нь баталгаатай мэдэхээр тодорхой хариултууд.
Дүн гаргахдаа яаж гаргадгийг хэлүүлэлтгүй бүгд л мэдэж байгаа байх.

[ilmaren]

za bas ch bugd tiim bishee..
Bi neg hunees sonsoj bsan yum gadnii surguuliin 10n jiliinh ni togtoltsoo uur. Bagsh ni huuhduudees antraktid haana bdag ve geed asuuhad mededgui mongol huuhduud bol shuud l heldeg gene l dee. Daraa ni bagsh ni za tegvel antraktidiin tuhai medej ireh biy daalt uguud yavuulhad nuguu mededgui bsan huuhduud chin aihtar medeeleltei bolson bdag gene shv hunees yaj medeelel olj avhav yaj nomnoos medeelel olj avhav geh met zuil ezemshdeg l yum shig bgan. Mongol huuhed bol tgd l asuuhad yu medej bsan ter heveere hureed irdeg gj bsan
Tgd bodood uzehed 10n jileesee l copy paste hiih ehleliig ni taviad ugtsun bolhoor manaihan ali boloh hylbar argiig songodog yum shig bgam ugaasaa ch ers ters uur amisgaliig daadag tevcheertei budaanii tevcheer bdaggu l bsiim hoino. Odoo l budaanii tevcheer l heregteidee. Budaa gedeg ni yas suugaad yum hiihiig helj bgam genelee kk

Minii bodloor IT iin surguuliud arai tulhvv praktik talruu ni zaaval ih zgr bh l da. Uursduur ni biy daalguulj yum hiilgeed l... Dungee neg todorhoi system avj hiigeed ur dungeer ni dun gargadag bh ni nadad l ih goy sanagdaad bdag yum. Yag l ajil deer garaad hiideg zuilsiig dun avhiin tuld hiine gedeg goy shv de. Yur ni tgd bas materiallag baaz talaas ni hangaj uguh muu ch yum shig ee :p manai bagsh nariig oyutan bhad labartori gj barag bhgu bsan ch tsuuhun com toi zodoon hiij uur surguuliin lab-d hulgaigaar suuj yumaa hiideg bsan gedeg. Tegsen odoo hun burt com bdag hernee uur zuil hiigeed l... teduusiih ni huchin chadal gj bas asar undur
Adaglaad l muu com toi bol neg compile hiihiin tuld ih udna udaj udaj garj irsen hariu ni syntax iin aldaa baival muuhaiya? Tgd l yur ni uursdiih ni tolgoi compliter boltson bdag bsan ni ih hugjsun yum shig bgamda kk tgd l baahan mur code bichij bichij gants compile hiigeel ok ajildag edr. Odoo bol neg mur bicheed l compile shd.
za za yamartai ch saihan meregjil dee

[eSuhe]

http://www.interexchangejobs.org/2010/0 ... erntrainee

Нөхдөө үүнийг нэг уншаад үзнэ үү... Манай монголын залуус чадварлаг ш дээ чаднаа...

[TESLA]

Сэдэв бузарласан хэдэн манараа залуус үүнийг уншаасай билээ.

http://www.kt.mn/nuur/kt-undsen-bulangu ... gejil.html

Монгол МТ мэргэжил

Ямар нэгэн веб хийхэд дараах 4 зүйл хэрэг болдог гэж үзье:

1. Дизайн
2. Сервер талын код
3. Клиент талын код
4. Дибаг

Төсөл болон хостын асуудлыг энд орхиё. Харин дээрх ажлыг Монголд веб дизайнер гэдэг цол гуншинтай нэг л хүн хийнэ. Үүнийг хийхийн тулд түүнд бүх ажлыг хийж чадах мэдлэг чадвар хэрэгтэй. Нэгийг нь л хийж чадахгүй гэвэл ард талд нь бүгдийг нь чаддаг өөр хүн байж байх жишээтэй.

Нийт ажлыг 100% гэж үзвэл дээрх ганц хүн бүгдийг хийж чадахын тулд ажил болгоныг дор хаяж 25% хийж чаддаг байх шаардлагатай. Хэрвээ нэг ажлаар нь дагнаад явъя гэвэл нөгөө ажлууд нь цалгардана. Нөгөө ажлууд нь цалгардвал юу болохыг мэдэж байгаа. Энэ бүхний үр дүнд манай вебүүд 25% хамгаалалт, 25% өнгө үзэмж, 25% найдвартай ажиллагаатай хийгддэг.

Энэ 25%-ийг 100% болгохын тулд дээрх дөрвөн ажлыг тус тусад нь 100% хийж чаддаг дөрвөн залуус байхад л хангалттай. Гэтэл энд нэг асуудал байна. Нэг веб дизайнерт 2 талхны мөнгө өгөөд ортой оргүй болгочих юмыг 4 өөр мэргэжилтнүүдэд 4 талхны мөнгө өгөх ямар шаардлага байна аа. Болж байгаа юмыг байгаагаар нь байлгах дуртай улсууд бол Монголчууд бид. Муу ч бай сайн ч бай. Гэтэл Монголоос өөр орнуудад байгаа юмыг байгаагаас нь илүү сайн болгож болох бүхий л арга замыг тушихыг оролддог, тэдгээр арга замуудыг хайдаг...

Дээрх асуудлыг яаж шийдэх вэ? 2 талхыг зодолдчихолгүйгээр хувааж иддэг эвтэй дөрвөн мэргэжлийн найзууд нийлж байгаад нэг компани байгуулчих л да. Үгүй бол нэг сайн амны фигуртай нөхрийг залж байгаад веб хийлгэх гэж байгаа компанийнх нь захиралд 100% бүтээгдэхүүний тухай нүдийг нь орой дээр нь гартал яриулаад 4 талхаа авахдаа түүнд нэг нэг зүсмийг өгчих. Гэхдээ 4 талхны мөнгийг тэгж цацаад байдаг захирал олдохгүй л байхдаа.

За за үхэр холдохоос өмнө гол сэдэврүүгээ орцгооё. Энэ бол нарийн мэргэжил. Хэрвээ та хэчнээн сайн PHP, Java Script мэддэг байлаа гээд зураг зурахдаа шулуун зураасыг шулуухан зурчхаж чадахгүй байвал дизайн гэдэг зүйл таныг боож алах болно. Дизайнд санаа зоволгүйгээр ажлаа хийхийн тулд та Монголоос дүрвэх хэрэгтэй. Дүрвэсэн, харийн оронд очсон тохиолдолд аягүй л бол таныг нэг бол PHP, үгүй бол Java Script-ээрээ дагна, тэгсэн үедээ та ажилд ор гэх вий. Тийм ээ! Энэ үед танд нэг л юм аа, үгүй бол нэг эрхтнээ, сайн найзаа алдах гэж байгаа мэт харам сэтгэл төрөх болно. Мэргэжил гэдэг чинь л энэ. Хэрвээ та баян тансаг, дутагдах гачигдах зүйлгүйгээр амьдаръя гэж бодож байгаа бол мэргэших чиглэлээ мэдэрч сонгох нь чухал ба энэ сонголтыг хийхийн тулд олон хүмүүс зарим мөрөөдлөө орхиж байдаг. Мөрөөдлөө орхино гэдэг ямар хэцүү болохыг төсөөлөх гээд үз дээ. Энэ бол одоогийн хөгжлийн шаардлага, үл үзэгдэх дүрэм журам. Гэвч энэ дүрэм Монголд эсрэгээрээ. Та ямар нэг юмаар мэргэшсэн байх нь чухал биш харин бүх талын юмыг хагас хугас ч хамаагүй мэдсэн байх нь л чухал. Учир нь харамч Монгол захирал бүхий л ажлаа нэг л хүнээр хийлгэж, нэг л хүнд жаахан цалин өгөхийг эрхэмлэдэг, тэр захирал гуайд хүртэл компанийнх нь чанар, хөгжил тийм ч чухал биш. Монголд тэр компани үйл ажиллагаагаа явуулж л байвал оршсоор л байна. Гэтэл бусад оронд тэр компанийг чиглэлдээ хамгийн шилдэг нь бай, үгүй бол шилдэгтэй өрсөлдөхүйц хэмжээнд бай, тэгж чадахгүй бол өрсөлдөөн таныг нэг мөр хутгалах болно гэж хэлдэг. Энэ үед Монголдоо оронцоглогч байх уу, олон улсад гарч жинхэнэ өрсөлдөөнд ханцуй чамлан орох уу гэсэн салаа замын уулзвар гарч ирдэг. Харин энэ уулзвар дээр ирээд би юу гэж бодсон гээч? Монголыгоо л өөр болгочихъё гэж бодсон. Даан ч хараал идсэн дараах гуравхан үсэг миний толгойг гашилгана. Яаж?

Нэг л юмаараа дагнаж, нэг зүйлээрээ мэргэшихэд юу болдог гээч? Наад зах нь л таны стандарт 101 товчлууртай гар чинь гологдож, үргэлж тэгэх үү, ингэх үү гэж асуудаг үйлдлийн систем чинь яршигтай санагдаж, ер нь бүх юмыг зөвхөн өөрийн биеийн галбир, хэрэгцээнд тааруулж өөрчилмөөр юм шиг санагдах болно. Энэ үед зөвхөн танд л зориулж бүх юмыг хийх хэрэгцээ гарах ба энэ нь таны үр бүтээмжийг өндөрсгөж, алтан цагийг чинь хэмнэж өгөх болно. Жишээ болгож нэг архаг гэймер гарын амьдралыг сөхье:

Түүнийг Carl Souven гэх ба найзууд нь түүнийг дандаа л CS гэж дуудна. Түүний аав нь төгөлдөр хуурч байсан ба тэр ч том болоод төгөлдөр хуурч болно хэмээн мөрөөдөж явсан. 4 настайдаа ааваасаа албан ёсоор өвлөн авсан том төгөлдөр хуур түүний шавхагдашгүй авьяас билэгтэй гэдгийг нь нээж, түүний эцсийн зорилго нь дэлхийн хамгийн лаг төгөлдөр хуурч болох байлаа. 7 настайдаа манай хүн тооцоолуур гэгчийг харж байсан ба тэр үед хамгийн анх CS буюу Counter Strike гэдэг тоглоомыг тоглож байхыг үзэж байж ээ. Өдөр болгон тэр PC тоглоомын газар очиж архаг тоглогчдын тэмцээнийг шүлсээ гоожуулан бүтэн өдөржин харах ба орой нь найзуудаа тойруулж суулгаад өдөр болсон явдлыг өнгөтөөр ярьж өгнө. Харин 8 настайдаа тэр анх удаагаа нэг цагийн турш мөрөөдөл болсон тоглоомоо тоглож түүнээс хойш хонууд өнжүүдээр тоглосоор бүхэл бүтэн 4 жилийг ардаа орхисон бөгөөд энэ хугацаанд өөрийн гэсэн бүлгэмээ байгуулж, овоо нэр хүндтэй тоглогчдын нэг болжээ. Тэр 13 настайдаа анх удаа өөр багт уригдан тоглож анхныхаа цалинг авснаар “Тийм ээ! Тоглоом, тэр дундаа CS бол CS миний амьдрал юм байна” хэмээн бодож бүхэл амьдралаа зөвхөн энэ тоглоомд зориулахаар эр хүний амаар эргэж буцалтгүй тангараг өөртөө өргөжээ, түүнийг төгөлдөр хуурын тухай мөрөөдөл нь чангааж байсан ч тэр доголон нулимстайгаар төгөлдөр хуураа аавынхаа дурсамжуудтай цуг орхихоор шийдсэн юм, түүгээр ч үл барам тэр багаасаа итгэж ирсэн библийнхээ маш олон заалтуудыг зөрчих, улмаар өөрийн үнэнч шашнаас урвах хэрэг гарсан байна. Тэр хайртай бүхнээ сэтгэл дотроосоо гаргаж хаяад тоглоод л байж тоглоод л байж, найз охин нь түүнээс салав. Тэр тамхи татахаар гадагшаа гардаггүй ба зайлшгүй хэрэгцээгээр өдөрт гурван удаа 10 минутыг ганбургерийг усаар даруулж идэхэд зориулна. Өдөр ирэх тусам түүний эвдэх хулгана болон гарын тоо нэмэгдсээр. Тэр уурласандаа болоод эвдээгүй ба түүний гэрлийн хурдаар хөдлөх тэр л хөдөлгөөнийг энгийн гар хулгана үл тэсвэрлэдэг байж ээ. Тэр багийнхаа хамгийн чухал хүн нь байсан бөгөөд өдөр бүр эвдрэх тэр гар хулгана нь түүний алтан цагийг маш их үрж байсан тул багийн бусад гишүүд нь мөнгөө нийлүүлж байгаад түүнд жинхэнэ эвдэрдэггүй, зөвхөн тоглоомчдод зориулагдан ганцхан хувь хийгддэг UnderPro брэндийн гар хулганыг авч өгсөн нь багийнхаа төлөө тэдний хийж чадах хамгийн том алхам байлаа. Карлын чадвар өдөр биш цаг ирэх тусам сайжирч байгаа нь мэдэгдэх боловч удахгүй түүнд маш үнэтэй гар хулгана хоёр нь гологдож эхэлжээ. Эвдрээгүй боловч яагаад гологдож байгааг нь найзууд нь түүнээс асуутал CS ингэж хэлжээ “Би өнөөдөр дэлхийн хэмжээний тоглогч болжээ, гэтэл би энгийн нэг офисын зориулалттай стандарт гарны байрлалтай гар дээр тоглохыг хүсэхгүй байна, энэ W үсэг J үсэгнээс хэт хол байгаагаас болж би олон олон ялагдлыг хүлээж байна, би маш их мөнгө олж байгаа ч гэсэн үүнээс болж маш их мөнгө алдаж байна. Надаа зөвхөн надад зориулсан гар хулгана хоёр хэрэгтэй байна, миний чигчий хуруу олон хүмүүсийн дунджаас хэтэрхий богино гэдгийг санаарай” гэсэн ба одоо түүнд хамгийн бат бөх хирнээ зөвхөн түүний богино чигчий хуруу болон тоглох арга барилд нь таарсан гар хулганыг иж бүрэн тоног төхөөрөмжтэй нь (тооцоолуур, ширээ, сандал болон өргөн монитор) захиалан хийлгэх хэрэг гарсныг багийнх нь гишүүд ойлгов. Тэд энэ ажлыг дэлхийн хэмжээнд хийдэг UnderPro компанид хүсэлт гаргаж, маш өндөр үнээр зөвхөн түүнд зориулан иж бүрэн мэргэжлийн тоглоомчны эд ангиудыг угсран хийж өгчээ. Одоо тэр хэнд ч дийлдхээргүй архаг тоглоомжчдын нэг болсон ба дэлхий даяар түүнтэй адилхан олон олон архагууд зөвхөн ингэж амьдарч байна. Гэвч тэр насан туршдаа тоглоом тоглосонгүй бөгөөд дэлхийн процессор үйлдвэрлэгч Intel компани түүнд өндөр цалинтайгаар тестэр хийхийг санал болгожээ. Мэдээж түүний тоглолт бүрийн хожлоос шалтгаалан мөнгөө алдах, авах нь тодорхойлогддог, нэг үгээр бол маш найдваргүй орлоготой байхаас залхсан тэрээр чаддаг ганц зүйлээрээ, тогтмол өндөр цалинтайгаар Intel-д ажиллахыг зөвшөөрчээ. Ийнхүү манай CS маань даруухан нэгэн ажилтан болж, эхнэртэй болсноор төд удалгүй хүүхэдтэй болж, өдөр нь Intel дээр очиж тоглоом тоглон орой нь тансаг машинаараа гэртээ ирж эхнэртээ эрхлэнгээ хүүхдээ эрхлүүлдэг аз жаргалтай амьдралаар амьдарч байна.

Дээрх нөхрийн амьдралаар би тоглоомын тухай ярих гэсэнгүйг минь ойлгож байгаа байх. Боловсролтой орны хүүхдүүд ингэж л өөрийн зорилгыг тодорхойлж, тэр нь өөрт нь гай авчрах ч байсан тэр насан туршдаа бүхнийг орхин зорилгодоо үнэнч явдаг. Зөвхөн тэр чиглэлдээ муу ч бай сайн ч бай тэр хамгийн шилдэг нь байх ёстой. Гэвч Монгол хүүхдүүд маань яадаг гээч, яг эсрэгээрээ. Миний таньдаг хүүхэд л гэхэд анх жолооч болох тухайгаа хэлж байлаа. Гурван жилийн дараа тэр цагдаа болж олон хулгайчийг барих тухайгаа арай л ухаалгаар ярьж байтал удалгүй сургуулиа төгсөхдөө би эмч мэргэжлээр сурна гээд ЭМШУИС-д орон нэг жил сурсан ч төд удалгүй миний ирээдүй бол компъютерийн програм хангамж юм байна гээд нэг жил улираад одоо манай сургуульд, надтай адил курсэд сурч байх жишээтэй. Хар багаасаа ингэж үнэнч бус байсан хүүхдүүд маань амьдралаа ч гэсэн ингэж ханддаг. Үүнээс нь болж 100% мэргэшсэн мэргэжилтэн Монголд маань маш цөөн байгаа нь хэний буруу вэ? Ядаж байхад арай гэж зорилгоо ухамсарлаад, үнэнчээр нэг сургуульдаа сурч байтал нөгөө сургууль нь бас баахан үсчсэн хичээлүүдийг хольж солин заах нь онцгүй. Манай сургууль л гэхэд Програмчлалын үндэс хичээлийг C/C++ хэл дээр үзчихээд Объект хандалтат технологи хичээлийг Java дээр үзэж байх жишээтэй. Тэгснээ Объект хандалтат технологи хичээлийг үзээгүй техник хангамжийн хүүхдүүдийн заавал судалдаг Өгөгдлийн бүтэц хичээл нь Java хэлний анхан шатны мэдлэг дээр тулгуурладаг. Тэгж тэгж нэг юм болгож байнгуут мэргэжлийн хичээл нь .NET болон C# дээр ороод явчихна. Гэнэт нэг газраас HTML, CSS, Java Script, PHP гэх мэт хэрэгт хэрэггүй хэлүүд урсаад л байна. Ядаж байхад лекц дээр нь бичихийн эцэсгүй хурдан дуржигнуулж байгаад лаборатори дээрээ шууд програм бичүүлэх гээд чичрээд дайрчихна. Өмнө нь тэр хэлийг нь судалчихсан хүүхэд нь хурууны үзүүрээрээ хийчхээд багшийн хайртай шавь болж байхад үлдсэн хэд нь дараа жил дахин сурах тухайгаа бодоод явж байх жишээ зөвхөн манай сургууль дээр яригдаж байх. Ийм загвараар өнөөдрийн Монголчуудад маань мэдэхгүй юм байхгүй хирнээ мэддэг юм нь ч тун цөөн болжээ. Гэхдээ л миний муулаад байгаа энэ системд нэг давуу тал байна аа. Мэдээж энэ бол ганцхан хүн хэний ч туслалцаагүйгээр бүхэл бүтэн веб систем бүтээж чаддагт байгаа юм. Харамсалтай нь тэр системийн хамгаалалт нь сонирхлоороо явж байгаа арван жилийн хүүхдийн мэдлэгээр үнэлэгдэнэ. За худлаа яръя гэвэл арван жилийн ганц хүүхдээр бүхэл бүтэн веб систем хийлгүүлээд, найдвартай ажиллагаа, хамгаалалт зэргийг мөн даатгадаг гэвэл буруудахгүй. Үүнээс дүгнэвэл манай Монголын мэргэжилтнүүд чинь сонирхлоороо явж байгаа нэг муу арван жилийн хүүхэдтэй энэ зэрэгцэнэ гээд боддоо. Худлаа гэвэл манай дүү одоо 12 настай, Хас-Эрдэнэ гэдэг. Түүний блогруу (baron.blog.mn) өдөрт 200 гаран хүн давхардсан тоогоор хуудас сөхөж үздэг ба 5-хан сарын дотор одоогоор 60000 хандалттай явж байна. Тэр ойр зуурын хайлтын системийг Dreamviewer програм ашиглаад биччихдэг, өөрийн блогийн CSS загварыг дур мэдээд өөрчилчихдөг хирнээ бусдад зарим нэг HTML кодуудыг хийж өгдөг нэгэн. Түүгээр ч үл барам энгийн жижиг тоглоомуудыг задлаад өөрийн гэсэн өөр жижиг тоглоомыг хийчхэж чаддаг ба одоогоор Pascal болон C/C++ дээр 11 жилийн мэдээлэл зүйн олимпиадын бодлогыг бодчихож чадах хэмжээнд явж байна. Photoshop, Office болон маш олон хэрэглээний талын програмууд дээр тэр хэрэгцээгээ хангачхаж чадах ба Linux/UNIX гэж юу болох тухай, тооцоолуураа хэрхэн форматлах тухайгаа хэнээр ч хэлүүлэлгүй хийчихдэг. Хамгийн аюултай нь тэр алс холын, интернэт холболтгүй Биндэр сумаас 64 kbps хурдтай G-mobile утас ашиглан энэ бүхнийг хийж байгаад байгаа юм. Гэтэл өнөөдөр манай сургуульд Түүх хэмээх хичээл орох ба энэ хичээл дээр 2 болон түүнээс дээш курсийнхнээр блог нээлгэж хөтлүүлдэг, харамсалтай нь олон олон хүмүүс блог яаж нээдэг тухай, бүр онцгүй нь блог гэж юу болох тухай асууж байх жишээтэй. Харамсалтай нь тэд веб дизайны ангийн хүүхдүүд байх нь гомдмоор, ийм үед тэдэнтэй CSS болон HTML-ийн тухай ярих ч хэрэггүй болж хувирдаг. Тэгэхээр бүх буруу нь Монголын боловсролын системд байхгүй байх нь. Маш олон хүүхдүүд компьютерын шинжлэх ухааны их сургуулиудад орохдоо юу боддог гээч “Би хакер болж төгсөнө, би Word гэдэг програм дээр ус цасаас гадна Excel програм дээр хүснэгт боловсруулж чаддаг юм чинь алзахгүй”. Тэгсэн яг үнэн хэрэгтээ энэ бодол нь сурах явцад нь сарнин алга болж, улмаар дургүйг нь хүргэж, дурыг нь гутааж орхидог. Тэдний төсөөлж байснаас шал эсрэгээрээ байсан болохоор тэр. Тэгээд л тэд нэг бол өөрийгөө албадан сурдаг нэгэн оронцог төгсөгч, үгүй бол бодлоосоо урваж өөр хэн нэгэн болдог. Тэдэнд юу хэрэгтэй байсан гээч? Бодит төсөөлөл. Энэ төсөөллөө тэд зөвхөн Fordes-ийн тэргүүлэгч Билл Хэнри III Гэйтс болон өөрийн ямар нэг МТ компанийн захирал ахаасаа авдаг. Тэдэнд тэдний хийж байгаа ажил нь биш урдаа дэлгээд тавьсан гоёмсог laptop нь илүү таалагддаг гэхэд хилсдэхгүй. Тэдний заримынх нь мөрөөдөл бол “Би ийм laptop-той болчихвол ч... жорлон дотроо хүртэл WOW, Dota, NFS тоглож болох нь ээ :)”. Бүгдийг нь хэлэх гээгүй ч хамгийн эмгэнэлтэй нь дийлэнх тохиолдолд энэ бүхэн үнэн байдаг.

За тэр эмгэнэлтэй хэсгийг ярилаа гээд сайхан болчих биш арай өөр өнцгөөс харах гээд үзье. Үнэхээр хийж бүтээе, сурч мэдье гэсэн хэсэг бүлэг нөхдүүд тэр дунд бие биенээ хайгаад байж байдаг. Тэдний ихэнх нь мөрөөдлөө маш зөв тодорхойлсон байдаг ба мөрөөдлийнхөө ихэнх суурийг арван жилдээ л олоод тавьчихсан байдаг. Тэд мэддэг чаддаг гээд зогсчихгүй, үргэлж бие биенээ хайж, бие биенээсээ илүү ихийг сурч мэдэх, илүү төгсөрөхийг эрмэлзэж байдаг. Оюутан байхад тэдэнд мөнгө чухал биш ба нэр хүнд илүү чухал байдаг. Тэд мэддэг чаддаг бүхнээрээ өөрийн нэрийг гаргах зүйлийг хийхийг оролдох ба энэ нь дийлэнхдээ өөрсдийг нь ганцаардаж байгааг нь ойлгуулдаг. Тэд улам олуулаа болох хэрэгтэйгээ ойлгож, илүү нөлөө бүхий зорилго доор нэгдэцгээхийг эхний ээлжид ухаарцгаадаг. Энэ хүсэл эрмэлзлээр дүүрэн, зорилго мөрөөдлөөрөө нэгдсэн, барын аманд гараа биш толгойгоо хийгээд авахаас буцахгүй халуун цуст залуусыг харамсалтай нь хэн ч тоодоггүй. Учир нь Монгол хүний зан нь ийм, арван жилд байхдаа дээд ангийнхаа лаг гаруудад тоогдож, тэдэнтэй нэгдэхийг хүсэх хирнээ доод ангийнхаа өөртэй нь адил хүүхдүүдэд эрүүгээ сөхнө. Оюутан болоод тэд арван жилийнхнийгээ нусгай пацаанууд мэтээр бодож эхэлдэг нь сургуулиа төгсөөд оюутнуудыг тэгж бодоход дахин давтагддаг. Өөрөөр хэлбэл бид оюутан болоод арван жилд нусаа чирч байснаа, ажилтан болоод оюутан ахуйдаа өлсөж явснаа, захирал болоод ажилтан болж дарамтлуулж байснаа ор тас мартаж орхидог. Энэ ихэмсэг өвчин нь Монголын зулай зулай дээрээ гишгэж хөгжих боломжийг боож орхидог. Хоёрдугаар курсийн хэдэн хүүхдүүд нийлээд нэг бүлгэм байгуулчхаад ямар нэгэн хэрэгтэй зүйл хийх гээд зүтгэх гэтэл дээд курсийнх нь ах нар “Ээ, эд нар юу хийх гээд ингээд өвчигнөцгөөгөөд байгаа юм бэ дээ, хүүхдүүд ийм дээрээ хөөрхөн байдаг юм :D” гээд л, багш нар нь “Та нартай зууралдаж байх зав алга” гэсэн юм хэлнэ. Үнэхээр бид юу ч мэдэхгүй, үнэхээр тэдэнд бидэнтэй зууралдах цаг зав байхгүй нь үнэн. Гэхдээ бас л бүгдийг нь хэлсэнгүй. Нааштай хандах зарим ах нар болон багш нар зөндөө бий, ийм хүмүүсээр л Монгол улс маань хөгжих нигууртай. Гэхдээ бүхнийг ах нар луу, бүгдийг багш нар луу чихэж болохгүй. Учир нь бид тэдэнд юу хийж чадахаа бодитоор харуулах хэрэгтэй ба хийсэн зүйл нь үнэхээр бидэн лүү эргэж харуулах хэмжээнийх байх нь чухал. Ихэнхдээ тийм байж чаддаггүй, бидэнд ч гэсэн буруу байгаа юм байна, хэн ч юу ч хийгээгүй хирнээ хий хоосон ярьдаг хүнд цаг алдахыг хүсэхгүй шүү дээ. Итгэл төрүүлж чадахуйц хийсэн юмгүй юм байж залхуу царайлаад юм нэхээд байх нь тэнэг хүний авир. Гэхдээ үнэхээр бодит зүйл яриад, ярьсан юм аа хийчхээд байхад нь дутагдаж гачигдаж байгаа зүйлээр нь дэмжээд өгөхгүй бол цэвэр ах нар болон багш нарын буруу. Биднийг ах нар тоохгүй явж л байг, харин бид Монгол улсаа өөрчлөхийн тулд өөрсдөө өөрчлөгдөж дүү нартаа нүүр өгөх хэрэгтэй. Дүү нар биднээс хэчнээн их зүйл горьдож байдгийг бид мэднэ. Учир нь бид ч гэсэн цагтаа дүү байдаг цагийг тойрч гараагүй. Эх нь хээр алаг бол унага нь шийр алаг гэдэг, бид үлгэр жишээч байх юм бол дүү нар ч гэсэн бидний хуулбар байх болно. Бид дүү нараасаа илүү гарчхаад курс дэвшээд байгаа юм биш. Тиймээс ах нарт ч гэсэн дүү нараас сурах зүйл байх нь элбэг.

Хэрвээ миний яриад байгаа зүйлс биелчихвэл юу болно гээч? Ах нарын хийж дуусгаагүй ажил дүү нараар үргэлжлүүлэн хийгдэх боломж нээгдэнэ. Ах нарын ярьж байсан зүйлс дүү нар дээр биеллээ олох болно. Ах нарын хийгээд дууссан ажлыг дүү нар хий дэмий давтаж хийх хэрэггүй болохоос гадна хийсэн зүйл дээр тулгуурлан илүү шинэ юм хийх хөгжлийн гарц нээгдэнэ. Ингэж хүчтэй гэг ч нь аргагүй хөгжөөд эхэлсэн сургуулийг луйварчин ч гэсэн төр нь аргагүй харж үзнэ. Учир нь бид энэ хэвээрээ яваад байх юм бол Монголын төсөв нэмэгдэх нигууртай, төсөв нэмэгдвэл төрийн луйварчид гэдэс цадаж, илүү гарах жоор нь ихэснэ. Шунал гэж сайхан зүйл шүү :)

Тэгэхээр Монголчуудын яг юу нь болохгүй болоод IQ-гаар давуу хөх бөгстөнгүүд бид болж өгөхгүй, хөгжиж өгөхгүй, нэг цэг дээрээ гацчихаад байна аа? Яавал энэ төмөр торноос мултарч дураараа жиргэсэн, дүүлэн нисэх шувуу болох вэ? Болохгүй байгаа юм нь бидний үе болгон үргэлж дээшээ буюу дээд үеүдлүүгээ хэт туйлшрсан чиглэлд урсаж байгаад байгаа юм. Шийдэх ганц арга нь энэ дээшээ туйлшрах урсгалыг эсрэг тийш нь залахад оршино. Бид үргэлж дээд үеэсээ суралцаж доод үеэ мартах биш доод үедээ мэдсэн сурснаа харамгүй өвлүүлж үлдээж сурах хэрэгтэй. Энэ үед бидний пирамид баригдаж эхлэх болно. Өмнө нь энэ пирамидыг нэг үе нь барьж дуусгаагүй байтал дараагийн үе нь өөр газар пирамид барьж эхлэх жишгээр маш олон пирамидын хагас дутуу фундаментаар баялаг болжээ. Хэдий агуу фундамент байлаа гээд пирамид нь баригдахгүй бол хэрэг юу билээ? Яг одооноос эхлээд бид дээдсээс хишиг хүртэхээ хүлээх бус, шалавхан доод үедээ хишгээ хүртээж эхэлцгээе. Тийм ээ! Монголчуудын барьж чадах пирамид дэлхийн хамгийн том нь байх болно.

[Хуягаа]

Мэдээлэлийн технологийн ямар мэргэжилийг нь сонгоно оо гэдэг нь төгсөж гараад ажиллахдаа дарга цэрэг болохыг шууд л шийддэг учраас сайтар бодож шийдээ гаргаарай гэж зөвлөе дөө дүү нартаа:
Жишээлхэд:
HardWare , Сүлжээ мэтийн мэргэжил сонгоно гэдэг бол хаашдаа л маркетинг болоод борлуулалтыхны хий гэснийг хийдэг холбодог салбар болох жишээний.
Programmer Coder ууд бол харин бүгдээрэнгээс нь өөр даргагүй бас цэрэггүй. Даргатай байж болноо. Хамгийн харамсалтай явдал нь оюуны хөдөлмөр эрхлэгч iT нар бид зөвхөн мэргэжилээрээ бол дарга босс болж том цалин авч хангалуун амьдрах нь юу л бол тэхээр давхар маркетинг эсвэл удирдлагийн академи ч юму хүнтэй харьцдаг нэг юм төгссөн нь дээр болов уу даа.

[Хуягаа]

1. Орчин цагын мэдээлэлийн технологийн ертөнцөд тус нэмэр оруулагч болж байгаа минь гээд боломж байхаад ард хормойгоороо урд хормойгоо нөхөөд амьдрах хэрэггүй биз дээ.
2. Аливаа зүйлд шилдэг нь байвал тийм муу байна гэж хэлээгүй байна.
3. Битгий шөргөөцөлдөх гээд байгаарай.

[saihnaa_ok]

Yr ni computer-iin ard suuj bga hun buguinii urewsel nuruu nugasnii ochtei boloh magadlal mash ondortei gsn. tegeheer sain dasgal hiih heregtei dee. bas nud muudna gj bgaa. tegeheer tuyanii hamgaalalttai shil juuh heregtei.
yr ni manani meregjiliinhen ajil deeree gert ch computerees saldaggui shde. tegeheer suuh tsagaa jaahan bagasgah heregtei dee