Сэлэнгэ мөрний усыг Говь руу урсгаж ард түмнээ жаргааяаа

[NAIMAN-NOMAD]

Манай авилгачид Оросоос юундаа интэгтлээ айгаад гөлчигнөөд байна вэ? Эсвэл хэдэн зуун жилээр нь орос руу урсуулах далд хэлцэл хийгээд мөнгийг нь аваад идчихсэн юм уу?
Говьд далай үүсгэж гадаад далайгаас акул халим авчран тэжээж ард түмнээ жаргуулах явдлыг хэн гээч авилгачин хааж боогоод байна вэ? Элбэгдоржуу эсвэл Бат Үүл үү

[көктүрік]

Наадахыг чинь МАНгарынхан хааж боогоод байдаг шдээ. Гадагшаа зүв зүгээр урсаад явчихдаг усаа ашиглая гэхээр Багабандийн Өнөөдөр сониноос авахуулаад оросын өмнөөс үгийг нь хэлж суудаг улсууд зөндөө бий.
Оросууд ер нь их атаархуу улс. Сибирийн их мөрдийн усыг Төв Ази руу чиглүүлье гэхээр боож үхэхээ шахдаг. "поворот сибирских рек" гээд гүүглдвэл зөндөө юм байгаа.

[Саруул]

Наадахыг чинь МАНгарынхан хааж боогоод байдаг шдээ. Гадагшаа зүв зүгээр урсаад явчихдаг усаа ашиглая гэхээр Багабандийн Өнөөдөр сониноос авахуулаад оросын өмнөөс үгийг нь хэлж суудаг улсууд зөндөө бий.
Оросууд ер нь их атаархуу улс. Сибирийн их мөрдийн усыг Төв Ази руу чиглүүлье гэхээр боож үхэхээ шахдаг. "поворот сибирских рек" гээд гүүглдвэл зөндөө юм байгаа.

Та нар чинь харин хэдэн голынхоо усыг боогоод Арал тэнгисээ эд бад хийгээд авсан биз дээ?

[көктүрік]

Аралыг сартууд ширгээсэн. Түркменууд Амудариягаас Каракумын суваг татаж нийт урсацын 45%-ийг сорон авч түүнийгээ ичих ч үгүй Каракумын гол гэж нэрлэсэн байгаа юм даа. Бас оросууд хөвөнг цагаан алт нтр гэж сартуудыг хөөргөж байгаад ус ихээр ашигладаг хөвөн болон тутаргыг маш их тарьж ургуулсан. Тэгэхээр ширгэлгүй яадгийн. Одоо тэгээд Сибирийн асар их устай гол мөрдийн хаврын их үертэй үеийн 7-10% усыг урагшаа эргүүлж ашиглая гэхээр зөвшөөрөхгүй байгаа. Манай Сэлэнгийг тэд нар бүр ч зөвшөөрөхгүй, Байгаль нуур ширгэнэ гээд хуцалдана шдээ.
Эрдэмтэд Арал тэнгис ширгэснээр Төв Азид (монголд ч хамаарна) уур амьсгалын томоохон өөрчлөлт гарсан гэж үздэг. Салхины дор байгаа Тэнгэр уулын мөнх цаснууд хийссэн давсны нөлөөгөөр хайлж яваандаа гол мөрнүүд татарна гэж үзэж байгаа. Үүнийг шийдэх ганц зам бол сибирийн гол мөрнүүдийг Төв Азийн гадагшаа урсгалгүй ай савд чиглүүлэх явдал болой. Ингэвэл бид арай зөөлөн, чийглэг нөхцөлд амьдрах юм. Энэ бол маш том асуудал лдаа.

[NAIMAN-NOMAD]

Бат Эрдэнэ аварга говийнхоо мал малчдыг голын усаар хангахгүй гэж ад үзэж орос ах нараа хангана гэж нэр хүндээ муухай алдсан даа..Өөрөөр хэлбэл хашааны банхар нохой гэнэтхэн өөрийн тэжээгч эзэн рүүгээ ноцож урсан муухай явдал болсон.
Багабандийг тэгвэл оросуудаас авилгал авсан хэрэгт шалгаж үзэх хэрэгтэй..Мөн Америк руу зугтдаг шальчгар Баярыг ч мөн шалгах хэрэгтэй..Магадгүй Сэлэнгэ мөрний усыг зараад олсон мөнгөөрөө хаус авчихсан ч юм бил үү хэн мэдлээ..

[NAIMAN-NOMAD]

Эртээ урьдын цагт нэгэн ард түмэн гол мөрнийхөө усыг эргүүлж ашиглаж малаа таргалуулж тариа ногоогоо тарьж хүний дор орохгүй сайхан амьдарчии гэхээр гадныхны банди хошного болсон хужаагийн эрлийз цустай хаад ноёд нь биднээс илүү болчихно гэж ямагт хааж боосоор иржээ...Нэг өдөр ард түмэн нь бослого гаргаж нөгөө боож хяхаад байсан хужаа цустай хаад ноёдынхоо гэдсийг нь хүү татаж газраар цувуулж хаялаад заримыг нь цагаан хэрэм давуулж шидсэнээр асуудлаа шийдэж өөрсдөө суваг шуудуугаа малтаж малаа таргалуулж тариа ногоогоо тарьж амар сайхандаа жаргажээ гэж....

Ийм нэгэн үлгэрийг магадгүй 100 жилийн дараа АС-д орсон бацаанууд уншаад инээлдээд сууж байх байлгүй...

[көктүрік]

Сэлэнгэ мөрний усыг ЭЗийн эргэлтэнд оруулж, адаглаад гар дээрхи томоохон хөзөр маягаар ашиглах хэрэгтэй лдээ.
Жижигхэн Киргиз гэхэд гол усны эхэнд сууж байгаагаараа Казахстан, Узбекстан 2т үргэлж шахалт үзүүлдэг. Хамгийн сүүлд гэхэд ноднин Казахстанд очих усыг хааж шахалт үзүүлсэн.
Каз, Уз хоер Cибирийн голуудыг урагш нь эргүүлж урсгая гэж оросуудыг олон жил гуйгаад одоо өөр тактик баримтлахаар болж байх шиг байна. Учир нь оросоос каз-т урсан орж ирдэг уснаас орос луу урсан гардаг ус хамаагүй их тул энэ зөрүүн дээр казахстаны тал тоглох боломжтой гэдгийг оросууд ойлгож эхэлсэн. Тэгээд ч олон улсын конвенцээр тухайн гол мөрний усны 50 хүртэл хувийг ашиглахыг зөвшөөрсөн байдаг. Энэ жишгээр хятадууд Хар Эрчис (Эрчис мөрний эх, хятадын нутгаас эх авдаг) мөрний 40%-ийг авч байгаа (эрчис мөрний 30% нь хятадаас, 70% нь казахстаны нутгаас усждаг). Үүн шиг Казахстан ус авч эхэлбэл оросууд хэлэх үггүй болно. Тэгэхээр сибирийн голуудыг урагшаа эргүүлэх нь цаг хугацааны асуудал. Хэзээ нэгэн цагт эргүүлэх л болно. Үүн шиг манайх оросуудын янаглан хорлолтыг тоолгүй Сэлэнгийн тодорхой хэмжээний усыг ашиглах л болно. Яагаад гэвэл оросын нутгаас орж ирдэг гол гэж байхгүй шахуу. Тэгээд ч өмнийн их говь усаар ангаж байхад тодорхой хэмжээний усыг ашиглахад оросуудын элдэв яриа бол үнэндээ илүү юм.

[Morpheus M]

Amar yum yarixiimaa.

[TESLA]

танай Казакстан Оросыг үзэн яддаг нь тэндээ л юм байгаа биз.
зүв зүгээр хөрштэйгөө тэгэж тэнэгтэх шалтгаан Монголд байхгүй.

[көктүрік]

Хил дамнасан гол мөрний 50 хүртэл хувийг ашиглаж болохыг олон улсын конвенцээр зөвшөөрсөн байхад одоо улс төрийн хүсэл зориг л хэрэгтэй. Түүнээс биш оростой муудалц гэж хэн ч хэлээгүй. Манайх ашиглалаа гэхэд үсрээд Сэлэнгийн 10-20%-ийг л ашиглана, угаасаа 50%-ийг нь шууд ашиглачихгүй нь ойлгомжтой. Та 2 зүгээр гүйдэг нохойд гүйдэггүй нохой саад гэгчээр санаа оноогоо хэлж чадахгүй юм бол дуугай л сууж үз.

[Etana1]

сэлэнгэ мөрний усыг оросуудад өгч болхгүй ээ. Орос ер нь юу юм.

[NAIMAN-NOMAD]

танай Казакстан Оросыг үзэн яддаг нь тэндээ л юм байгаа биз.
зүв зүгээр хөрштэйгөө тэгэж тэнэгтэх шалтгаан Монголд байхгүй.

Чиний хувьд монгол хүний эрх ашиг нэгдүгээрт үү эсвэл орос ах нарын эрх ашиг нэгдүгээрт үү?

[last_mogican]

Хил дамнасан гол мөрний 50 хүртэл хувийг ашиглаж болохыг олон улсын конвенцээр зөвшөөрсөн байхад одоо улс төрийн хүсэл зориг л хэрэгтэй. Түүнээс биш оростой муудалц гэж хэн ч хэлээгүй. Манайх ашиглалаа гэхэд үсрээд Сэлэнгийн 10-20%-ийг л ашиглана, угаасаа 50%-ийг нь шууд ашиглачихгүй нь ойлгомжтой. Та 2 зүгээр гүйдэг нохойд гүйдэггүй нохой саад гэгчээр санаа оноогоо хэлж чадахгүй юм бол дуугай л сууж үз.

Tootsoo sudalgaa hiigdsen. Haana dalan barih ni ch todorhoi bolson. Herlen, tuul, selenge, orhon deer.

Baterdene avarga selengiin tusliig bish herlen tusul deer asuudal uusgesen.

Tuul tusul ni ub hotiin undnii usnii asuudliig shiideh zorilgotoi. Gunii us bish gadargiin us uuh.

orhon herlen 2 ni goviluu us tatah zorilgotoi.

Selenge ni usan tsahilgaan stants. Tiim uchraas goliin usnii 10-20 huviin ashiglah bish ter chigtee l orosluu garna. Harin dalan duurgeh ehnii 3-4 jildee orosluu garah ursats bagasna. Orosuudiin huvid ecology talaas ni shantajlaad baigaam bilee.

Orhon tusul ni suuliin ued ashig bagatai geed yarigdahaa baisan. Tsuljiltuus bolood goliin ursats buursan.

Gants bolomjtoin herlen tusul. Ursats ni heviin, sainshand bolon choirluu shugam tatahad zardal ni bolomjiin.

Dalan barilaa geed goliig ter chigt ni boohgui. Mongold havar bas boroonii ued 2 udaa gol uerledeg ue iinh ni iluudel usiig hurimtluuladag.

[NAIMAN-NOMAD]

Хийгдсэн барьсан хийнэ барина энэ тэр гэсэн цаг хожсон гошгоруулалтанд хууртаж ханалаа...Аль амбасын үеэс л тэгж улин гуцалдаад байсан биз дээ.Түүнээс хойш хичнээн жил өнгөрөв...Цаашид энэ мэтийн худал улин донгодолтонд орж хууртахгүй байх хэрэгтэй...

[last_mogican]

Tusul chin mungu sanhuujilt heregteishte. Chi mungiig olchih. Tegvel asuudal alga.

Edgeer tusuliin tezu belen baigaa. Tuul goliin tezu ni buur 1980-aad ond hiigdsen baidag yum. Sayahan shinechilj yanzalsan geh met.

Enkhsaikhan gedeg hund uguud bolomj olgoson ued l selenge tusul ni hudulbul hudlunu. Uur hun chadahgui bizdee. Olon jil olon yanziin hun udirdlaa ur dun alga.
Sain manager. Tavantolgoin tsahilgaan stantsiig hudulguj chadsand ni baharahsanshuu.

[NAIMAN-NOMAD]

Tusul chin mungu sanhuujilt heregteishte. Chi mungiig olchih. Tegvel asuudal alga.

Edgeer tusuliin tezu belen baigaa. Tuul goliin tezu ni buur 1980-aad ond hiigdsen baidag yum. Sayahan shinechilj yanzalsan geh met.

Enkhsaikhan gedeg hund uguud bolomj olgoson ued l selenge tusul ni hudulbul hudlunu. Uur hun chadahgui bizdee. Olon jil olon yanziin hun udirdlaa ur dun alga.
Sain manager. Tavantolgoin tsahilgaan stantsiig hudulguj chadsand ni baharahsanshuu.

Бухын доодхыг харж үнэг хүлээж суусаар турж үхнээ гэж...Ардчилсан Нам үүнийг зориуд удаашруулж хааж боож байгаа...
Газар ухаж шуудуу татахад нэг их мөнгө орохгүй нь ойлгомжтой..Ажиллах хүч Лү.Гансүх мэтээс авахуулаад шоронгоор дүүрэн байна шдаа..Энхсайхан эсвэл Баярцогт нар угаасаа газар хадарч ухдаг төрөлхийн гентэй учир сайн ажиллаж магадгүй юм...

[көктүрік]

Сэлэнгэ мөрөн монголын хилээр урсан гарахдаа дундаж урсац нь 400м3/c орчим л гардаг гэжүгаа. Энэ бол Байгаль нуурт цутгах үеийн дөнгөж гуч орчим хувь нь. Цаана оросын нутагт далан хувь нь бүрэлдэж байгаа болохоор манайх Сэлэнгээс багахан хэмжээний ус авлаа гэхэд Байгаль нуурт төдийлөн нөлөөгүй. Оросууд Байгаль нууртаа үнэхээр санаа зовоод байгаа бол Ангар мөрний далан дээр зохицуулалт хийгээд болчих асуудал.

Орхон, Туул хоер Сэлэнгийн цутгал учир оросууд юм ярих нь тодорхой. Тэгээд ч энэ голууд ус багатай. Сэлэнгийн хамгийн их устай цутгал бол Эгийн гол. Тэгэхээр Сэлэнгийн Эгийн гол цутгаснаас доошхи уснаас л ахиухан эргүүлж байж олигтой юм болохоос наана нь Туул, Орхоныг боогоод үр дүнд хүрэхгүй л болов уу. Яахав Улаанбаатар орчимын асуудлыг л шийдэх байх. Говийг усжуулахад хангалтгүй.
Хэрлэнийг боогоод болохгүй гэжүгаа. Яагаад гэвэл Хэрлэн гол урт боловч харьцангуй ус багатай гол. Дээр нь Халх гол Буйраа тэжээгээд цаашлаад Хэрлэн голын хамт Далай нуурыг тэжээж байгаа ганц артери нь юм. Уснаас нь авбал дээрхи нуурууд шууд ширгэж эхэлнэ.
Тэгэхээр Сэлэнгийн уснаас ахиухан авч байж л үр дүнд хүрнэ дээ. Бусдаар бол сонголт байхгүй. Тэнд Шүрэнгийн УЦС барьсан дээрээ усыг нь говь руу эргүүлэх талаар бодсон нь илүү чухал юм.

[Allergic Jet]

Би та бүхэнийг Сэлэнгэ мөрний уснаас амсуулахгүй гэж Түшээт хан Чахундоржи хэлж байсан юм.

[Etana1]

Би та бүхэнийг Сэлэнгэ мөрний уснаас амсуулахгүй гэж Түшээт хан Чахундоржи хэлж байсан юм.

Чахундорж мэддэг юмуу? Яаж байгаан тэгдэг нь? Ямар учраас

[Allergic Jet]

1788 он хүртэл Байгал далай Халхын түшээт ханы мэдэлд байсан юм. Галдан бошигтоос болж алдсандаа

[NAIMAN-NOMAD]

[көктүрік]

Одхүү ч олигтой нөхөр биш лдээ. Гэхдээ энэ удаад Одхүү зөв ярьж байна. Оросууд монголд ямар ч УЦС бариулах сонирхолгүй нь аль амбасын үеэс тодорхой байсан. Харин ч энэ хүртэл явсан Одхүүд баяр хүргэх хэрэгтэй.
Оросын үнэн нүүр царайг мэддэггүй, хуучин инерциэрээ соц үед биднийг тэгсэн, ингэсэн, тэдний ачаар л бид бөөс хуурснаасаа салж хорвоогийн нарыг үзэж явна нтр гэж бурагсад одоо болимоор юм.
Энэ их усаа өдий хүртэл огт ашиглахгүйгээр гадагшаа зүгээр урсгаад гаргачихдаг манайх шиг тэнэг улс дэлхийд байхгүй шүү. Тэгээд ч далан дүүрэх хүртэл ус багасна уу гэхээс дүүрсэний дараа урьдах шигээ хэвийн урсацаараа урсаж байна. Ийм байхад зориудаар экологиор халхавч хийн манайхыг боодог хаадаг оросуудад монгол ч бас өөрийн эрх ашиг гэж бий шүү гэж хатуухан ойлгуулах цаг болсон. Ямар ч байсан Сэлэнгэ мөрөн бол манайхны гарт байгаа том хөзөр мөн. Путлерийн руссрейх одоо юм юман дээр ганцаардаад байгаа үе. Энэ үед монгол бол багадахгүй хөрш. Иймд цаад иванууд хөршөөсөө илт зөрж чадахгүй. Тэгэхээр энэ УЦС, говь руу ус татах нтрээ зүтгүүлээд л байх хэрэгтэй.

[NAIMAN-NOMAD]

Одхүү ч олигтой нөхөр биш лдээ. Гэхдээ энэ удаад Одхүү зөв ярьж байна. Оросууд монголд ямар ч УЦС бариулах сонирхолгүй нь аль амбасын үеэс тодорхой байсан. Харин ч энэ хүртэл явсан Одхүүд баяр хүргэх хэрэгтэй.
Оросын үнэн нүүр царайг мэддэггүй, хуучин инерциэрээ соц үед биднийг тэгсэн, ингэсэн, тэдний ачаар л бид бөөс хуурснаасаа салж хорвоогийн нарыг үзэж явна нтр гэж бурагсад одоо болимоор юм.
Энэ их усаа өдий хүртэл огт ашиглахгүйгээр гадагшаа зүгээр урсгаад гаргачихдаг манайх шиг тэнэг улс дэлхийд байхгүй шүү. Тэгээд ч далан дүүрэх хүртэл ус багасна уу гэхээс дүүрсэний дараа урьдах шигээ хэвийн урсацаараа урсаж байна. Ийм байхад зориудаар экологиор халхавч хийн манайхыг боодог хаадаг оросуудад монгол ч бас өөрийн эрх ашиг гэж бий шүү гэж хатуухан ойлгуулах цаг болсон. Ямар ч байсан Сэлэнгэ мөрөн бол манайхны гарт байгаа том хөзөр мөн. Путлерийн руссрейх одоо юм юман дээр ганцаардаад байгаа үе. Энэ үед монгол бол багадахгүй хөрш. Иймд цаад иванууд хөршөөсөө илт зөрж чадахгүй. Тэгэхээр энэ УЦС, говь руу ус татах нтрээ зүтгүүлээд л байх хэрэгтэй.

Ухо гуай бид хоёрын санал энэ дээр харин нийлж байх чинь..