Бичлэг
Бичсэн Carrot » 1-р сар.05.10 11:26 am
Түүхэн дэх хамгийн сайн цэвэрхэн хийсэн геноцид
За тэхээр хүн төрлөгтөний түүхэнд хийгдсэн амжилттай болсон геноцидууд зөндөө байдаг. Тэдгээрээс хамгийн сайн хийгдэж сайн гүйцэтгэгдэж одоо цагт бараг мартагдтал цэвэрхэн хийсэн геноцид бол Манж Чин Гүрэн, Тэнгэрийн тэтгэсэн хааны тушаалаар гүйцэтгэгдсэн Зүүнгар хаант улсын монгол угсаатны мөхөл мөн.
Зүүнгар хаант улс нь монгол угсаатны хамгийн сүүлчийн жинхэнэ Монгол хаант улс байсан ба нэг хэсэг асар хүчирхэгжин Манж, Орос аль аль улс болгоомжилхоор хэмжээнд очсон боловч өөр хоорондын эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл, Манж Хятадын хутган үймүүлэлт эцэст нь голчлон Манж Хятад, Халх Монголын гараар дарагдсан юм. Манжын уран арганд хууртагдсан Амарсанаа иргэдээ дагуулан Манжид хууртагдан дагаар орсноос Зүүнгар хаант улсын хувь заяа уруудах замдаа эргэлт буцалтгүй оржээ. Хэдэн зуун мянгаар тооцогдох аллага хэтэрхий сайн явуулсан энэ ажиллгааны дараа Зүүнгар хаант улс ард иргэд, соёл уламжлал юутай хээтэйгээ энэ хорвоогоос арчигдан үгүй болсон гунигт түүх л үлджээ.
Зүрхний хилэн түүхэн романыг уншсан Монгол хүн бүрийн хилэн хүрэхгүй байх аргагүй гэдэгтэй хүн бүхэн санал нийлэх байхаа. Цэвдэнжав (манжын хүргэн буюу Эфү) тэргүүтэй халх монгол энэ үйл хэрэгт ихэд сайн оролцож шагнал урамшуулал ихийг авсан гэдэг.
Хүчирхэг байхдаа хэд хэдэн удаа манжтай байлдаж, Халхтай нэгдэхийг санаархсан ч энэ нь бүтээгүй ба эцэст нь хүчээр эзлэн авах гээд ч бүтэлгүй манж-монголын цэрэгт бут цохиулж байжээ.
За энэ үйл явдал яахав гол сэдэвтээ орноо. Зүүнгарыг эзлэн авсны дараа Манж, Хятад, Монгол цэргүүдийн тэсвэрлэхэд бэрх дээрэм тонуул, аллага, найр наадам, шалиг завхай ичгүүр сонжуургүй хүчиндэлт зэргийг үл тэсвэрлэн мөн Амарсанаа ноён Зүүнгарыг эзэмшинэ гэж итгээд хуурагдсан зэргээс шалтгаалан бослого хөдөлгөөн боссон ба олон жилийн турш Манжын толгойны өвчин болж байсан Зүүнгар хаант улс дахин ингэж өргөс шиг болсон тул "сүүлчийн шийд" болгон тэднийг бүр дэлхийн гадрага дээрээс арчих тушаал буулгажээ. Гэхдээ энэ үйл явц Халхад болсон шигээр удаан хугацаанд биелэгдэх л байсан нь гарцаагүй.
Ингээд тэднийг Манж хятад, Халх Монгол цэргүүд эр, эм, өвгөд хөгшид, өлгийтэй нялхастай нь хамт хүйс тэмтэрсэн ба цөөн эмсийг үлдээн цэргүүдийн зугааг гаргах боолын хөдөлмөрт үлдээсэн байна. Мөн тухайн үейин баримтаас үзхэд тахлаар нийт Зүүнгарын 30% үрэгдсэн гэжээ.
Зүрхний хилэн зохиол дээр Цэвдэнжав, Банди жанжин нар хэрхэн хүний мөсгүй аашилж байгаа талаар их сайн бичигдсэн байдаг. 3-5 жил үргэлжилсэн энэ ажиллгааны дараа үлдсэн Ойрдын Өөлд, Дөрвөд зэрэг иргэдийн эр сүвтэй бүхнийг хүйс тэмтэрсэн ба эмс охидыг дорсгой шүдтэй хэрцгий Хятад цэргүүдэд тараан өгчээ. Үүгээр барахгүй бүх суурин, бууц, гэр тэр бүү хэл хэрэглэл хогшилыг хүртэл шатаан устгаж соёл уламжлалын ул мөрийг бүрмөсөн устгасан байна. Дүрвэн гарсан иргэд хэзээ ч босож чадхааргүй болсон ба уламжлал соёл, цус нь нэгэнт алдагдсан юмаа. Янз бүрийн баримтуудаас хархад хамгийн багадаа 180'000, хамгийн ихдээ 800'000 орчим хүн цэвэр цэргүүдийн гараар алагдсан гэж тэмдэглэгджээ. Ямар ч байсан Оросын албан ёсны тэмдэглэлд Манжууд Зүүнгар хаант улсын эр, эм, хүүхэд нялхас ялгалгүй хүйс тэмтрсэн гэжээ. Зүүнгар хаант улс үүний дараагаар хэдэн зуун км газар хүнгүй хоосон болж хоцорсон гэдэг.
Одоо энэ талаар дурьдагдсан газар бараг байдаггүй ба бараг л мартагдах шахжээ.